Teena e le Minisita atugaluga o vailaau faaopoopo i tuiga o le faama’i tutupa

Tuitama Talalelei Tuitama. Minisita o le Soifua Maloloina
Tuitama Talalelei Tuitama. Minisita o le Soifua Maloloina

Ua teena e le Minisita o le Soifua Maloloina le afioga Tuitama Dr Talalelei Tuitama le popolega ua faailoa e Malo Aufaatasi i le faaaogāina e Samoa o vailaau e lua e inu uma i le taimi e tasi i le faainuga fualaau o le mūmū lea na se’i mavae atu nei.

O atugaluga na faalauiloa e malo aufaatasi, e faaono iai se aafiaga o tagata e faaono aafia ai o latou soifua ona o le faainu uma o vailaau e lua i le taimi e tasi. Peitai na tali le Minisita e mae’a lelei le faainuga fualaau o le tafieesea o le faama’i tutupa mai i Samoa talu ai nei, e leai ma se isi na aafia.

Saunoa le Minisita, o Samoa, e tele ituaiga eseese o le faama’i mūmū o loo feaveai e Samoa i le taimi nei. Ma o ituaiga siama eseese foi ia o loo taumafai ai le matagaluega ina ia tafieseea ma le atunuu. O le mafuaaga foi lea o le faaaogāina o vailaau e tape ai uma siama o le mūmū i le taimi e tasi.

“E tele ituaiga siama o le filarisis o loo maua i totonu o Samoa, ma o siama eseese o le mūmū lea e aafia ai Samoa, ma o le vaaia le matagaluega o le taumafai lea e fai se vailaau e tasi e e puipuia uma ai aafiaga eseese o le mūmū lea e aafia ai tagata Samoa.”

Saunoa foi Tuitama e tele isi vaega e aogā iai le vailaau e pei ona faaaogāina i fualaau o le mūmū. “O le isi ponesi e kilia ai intestinal worms poo anufe e faaono nofo i totonu o totoga o tagata, e mafua mai i meaai,.”

O le isi popolega o loo popole ai le matagaluega, ua faatupulaia le faitau aofai o tagata Samoa e lipoti atu i le falemai ua aafia i siama o le faama’i tutupa. “O le mea lea ua tupu, ua fiu e siitia le malolosi o le aofai o fualaau e ave i tagata ae o le mea ua matauina, ua le ila siama o le faama’i o loo i le tino, ma ua lē mafai ai ona tali atu e foia ai le faama’i.”

“O le popolega lena ua iai nei Matagaluega, e mafua uma nei faafitauli, o le lē faamaoni o isi e inu fualaau mūmū, e a isi e inu fualaau mūmū ae a isi i le lē faaamaoni.”

“Manatua la oe, afai o le 90 pasene o tagata Samoa, lea na inu fualaau mūmū ae 10 pasene e mumusu e inu le fualaau, e lēx mafai ona work le taumafaiga a le matagaluega.”

“E mafai ona tu le namu i le tagata ua aafia i le mūmū ona sau lea toe tu i le tagata sa faamaoni i le inuina o ana fualaau, e toe aafia ai ma le tagata lea sa inumia ana fualaau.” “O le mafuaaga la lea e ala ai ona naunau le Matagaluega ia kava uma le atunuu atoa.”

Saunoa Tuitama e faigata tele ona kilia uma le atunuu i le faainuga fualaau, auā e mafai e le Matagaluga ona fai se tulaga o le spray o vaega o le atunuu o loo nonofo ai tagata i le vailaau e tape ai le namu, peitai o loo fanafanau pea ma tuufua namu i togavao. “O lona tulaga faigata lena.”

Saunoa le Minisita, e na te faafetaia le polokalame poo le Mass Drug Administration lea na faatino, aemaise ole tali atu a le atunuu i le faainuga vai lea, ma o le leai o se isi na aafia ai lona soifua, o le faailoga vaaia lea o loo lelei pea lona faatinoga. O loo fuafua le isi polokalame faapea mo le faainuga fualaau mūmū mo Samoa i se taimi oi lumanai.