E feteena’i le teuteuga ma tulafono o loo taatia nei na ala ai ona finau Fiame

Tamaitai Sui Palemia Afioga i le Saofaapito Fiame Naomi Mataafa ma le Afioga ia Afioga ia Gatoloaifaaana Amataga Gidlow i le maea ai o le malolo a le Palemene

Sa matuā manino le lē fiafia o le Alii Palemia i le Sa’ofaapito ia Fiame Naomi Mataafa i le fonotaga a le Palemene i le vaiaso na te’a nei, ma ia tuuina mai ai se lapataiga e lē gata i le Tamaitai Minisita ae faapea foi le Kapeneta. 

O le mataupu sa talanoaina o teuteuga o le tulafono o Faigapalota 2020, aemaise i le fuaiupu tonu o loo faatulafonoina ai nofoaga e palota ai tagata , e pei ona iai i le teuteuga fou, o le a palota lava le tagata ia i le mea o loo alala ai.

“E ui la o le nofomau i le teuteuga lea e faasino tonu i tagata palota, ae faatupu manatu lau afioga i le Fofoga Fetalai ma le paia o le Palemene le tulaga o sui tauva, auā o sui tauva foi o isi foi tagata palota, ma atonu o iai foi la se aiaiga ia nofo mau le sui tauva i le itumalo o le a tulai mai ai. Ua faatupu manatu foi aemaise le saunoaga a le afioga i le Alii Palemia i le taeao nei, ma le faatāuaina o a tatou tu ma a tatou aganuu i totonu o a tatou tulafono, aemaise i le Faamasinoga o Fanua ma Suafa. 

A tatou vaai i se tulafono e malosi loga magu Samoa, o le tulafono lea, tulafono o faigapalota, tele foi a tatou fesuia’iga ua fai pe faapefea ona vaevae a tatou itumalo, lea foi la ua aumai le isi teuteuga lea o le nofomau.”

O le auga o le lagona o Fiame pe o le ā le fesootaiga o le tulafono o le nofomau, lona uiga ua faamalosia oe e le tulafono e te palota i le mea ua e nofo ai, ma le tagata o lea o loo fia agai i lona faasinomaga ma le mea o loo iai lona aiga ma le nuu e palota ai, ua afua lea manatu o le tamaitai minisita ona o lea ua agai mai le saunoaga a le Alii Palemia i le faamalosia o a tatou tu ma aganuu, ma ia tilotilo ia tatou tulafono poo lava le manu Samoa o a tatou tulafono pe o fetaui ai la lea teuteuga ua faia.

O lona uiga o lea e pei e manao e faatāua tu ma aganuu, ae a oo loa i faigapalota ua faaitumalo palota le atunuu, lona uiga e lē o manino pe o le ā la le sa’o o nei tulafono. 

le maitau a le tamaitai sui Palemia, e pei o le a aveesea le tagata ma lona faasinomaga, e pei ona ia saunoa o Samoa o aiga le faasinomaga o le tagata, e iai foi ma le matai, o nuu ma afioaga, ae o lea e foliga mai o ai lava o le a faatau lona fanua ma nonofo ai o le a palota ai foi i itumalo ese ia se’i vaganā ai lava se matai lea e lē aofia ai. 

tulai mai le Alii Palemia ma faapea mai, o lea sa iai i le komiti le tulafono o le avanoa lea sa maua e avatu ai finagalo ae o le taumafaiga lea o loo faia ai pea suiga i lea tausaga ma lea tausaga, e fua i le faitau aofai atoa ai ma le manaoga ina ia uma loa faiga palota agai sa’o loa e faatino tiute ae tuu ese le felautoa’i. O le isi tulaga o le avatu ai o tala i fafo ma faapea mai ai o le atunuu e faimea piopio, ma e oo lava foi i tu ma aganuu a Samoa e tele lava tulaga o iai le faimea piopio.

“O le ala foi la lena e fanau mai ai le upu o le uta a le poto o le fetāla’i, o le ā lava le taimi tatou te faia ai lea tulafono gaioi ma le tiapolo e kalepe aisea? leaga e lē ke’a kakou ma le kiapolo. 

O manatu ia sa avatu i le taeao nei e faapitoa lava i le mataupu o Faamasinoga, o la’u tatalo faagasolo le tulafono i le tulaga o iai nei.”

E lei fia nofonofo foi le Tamaitai Minisita ae na tulai atu ma faapea, “E maualuga lo’u faamoemoe a iai ni mataupu e tulai mai o le a lē taomia le faaalia o tatou taofi, e lē faapea o le tetee, pe taufaaleaga, ae o se faamanatu. Ua saunoa le alii Palemia i le tele o tausaga ma suiga, ou te iloa o a’u foi le isi sui ua leva i totonu o la tatou Palemene, ae maualuga lava lo’u faamoemoe o le maota lenei o le atunuu e malu ni a tatou fetufaa’iga ma ni faaaliga tofa.

“Tuilaepa ua e saunoa mai ea o le tiapolo lea e tu atu ona o le faaali atu o ni manatu.”

Sa faasalavei le Alii Palemia ma faapea mai, “e iai le mea e igoa o le Collective Responsibility a le Kapeneta. O sa’u minisita e le ioe faatasi, ia e iai lou avanoa e te faamavae mai ai, a’o le iuga ua ou avatua, e tatau ona faalogo uma mai iai outou minisita o le Kapeneta, afai e te le auai ua e iloa le mea e tatau ona fai. 

A lea ou te tulai atu o au o le taitai o le malo, e tatau ona faagasolo a tatou galuega, ua leva ona fonoa le komiti, le ā le mea na e lē alu ai e ave au mau, avane i totonu o le Kapeneta.” Sa toe faailoa e Fiame e lē o tetee atu, o loo ia malamalama foi i le suiga, ae pei ua avea lea ma mea ua tetena ai le finagalo o le Alii Palemia.

O le polokalame a le Alii Palemia sa fesiligia ai i le mea na tupu i le vaiaso ua tuanai ai ae sa ia faapea mai o le polokiki lava ma e leai lava se vaega faaupufai e sili atu ana polokiki e pei o le HRPP, ua masani ai lava le latou vaega.