Lupe Tofilau Eti Alesana – Vaofanua (vaega 1)

E manaia foi ma mālie faamatalaga a le tina, auā o mea moni lava sa tutupu, ma e lē alofia i manatu o soo se tama ma soo se teine aoga lava e nofotumau.

Sa ta‘ua e Lupe, e lei mafai ona nofo umi i Papaputa, talu ai o lona fia ‘ai tele i aso uma.

E masani ai ona sa‘o le saunoaga a Lupe, auā o le faiga lava lea o aoga nofotumau, e lē faapea o le leai o ni taumafa, peitai e fua pau le taumafataga i taimi uma e tali ai le sua. Atonu o le ala fia ‘ai tele lea o Lupe faatasi ai ma le lē maona lava latou ia.

A‘oa‘oga i Niu Sila

O le tausaga e 1967 sa uluai taunuu ai i Niu Sila, ma e ui lava ina sa maua galuega i lena vaitaimi ina ua faato‘ā taunuu mai i le atunuu, peitai sa maualuga pea i le tina le agaga ma le manaoga o le fia a‘oa‘oina pea, mo le faalauteleina o le poto ma le atamai.

Na ta‘ua e Lupe sa faigaluega lava i lena vaitaimi ma agai foi e faaauau a‘oa‘oga i le po poo le afiafi.

O le aoga a le kolisi i Otahuhu sa toe agai i ai mo aoga po sa faagasolo ai. Na mae‘a lea ona toe taumafai lea i le aoga o Matata Eseese i Manukau (MIT).

O gagana Peretania faatasi ai ma agavaa i le galuega o le tāina o mataitusi sa faaautū i ai le faamoemoe i lena vaitaimi.

Ina ua mae‘a a‘oa‘oga i le MIT, ona toe saili avanoa ai lea i le Iunivesite o Aukilani le AUT. O le faailoga ma tusipasi i galuega fesoasoani lautele (Social Worker) sa tulitulimatai ma tumutumu i ai sailiga ma tapenaga o le a‘oa‘oina.

E tasi le tausaga i le AUT, ae faavae loa le Iunivesite a Massey (Massey University). Sa toe siitia le a‘oa‘oga ma toe faaauau loa i Massey, peitai sa toe faaselemutu foi le faamoemoe i lena vaitaimi, ona o nisi o mafuaaga tatau.

A‘oa‘oga Faavaitaimi/A‘oa‘oga Pupuu

E tele naua ma anoanoai le mau a‘oa‘oga pupuu sa auai ma faataunuuina mulimuli ane. O ni a‘oa‘oga e faatatau lava i galuega ma matafaioi sa galue ai. O a‘oa‘oga ina ia avea ma pule e pulea ai se kamupani poo galuega foi. O a‘oa‘oga i le tulaga o le Faaliliuupu mo le faaaogāina o gagana e lua, Igilisi ma le Gagana Samoa. O le a‘oa‘oina o le poto masani mo galuega i aso uma ma aso faisoo. O le faatāuaina o mātua, a‘oa‘oina o metotia e fesoasoani ai i mātua ina ia faatumauina pea uiga lelei ma le fealofani.

E aofia ai i ia a‘oa‘oga le toe tuufaatasia o ulugalii tetea, ia po ua filifili foi e toe tuufaatasia.

O sailiga fofo ma le a‘oa‘oina o auala e foia ai faafitauli o sauāga ma misa i totonu o aiga.

E oo mai i le taimi nei o loo faaauau pea isi a‘oa‘oga pupuu e pei ona saunoa i ai Lupe.

E iai foi le talitonuga o le tina e faapea o le soifua a‘oa‘oina, e lē uma ma e lē gata foi, se‘i vaganā ua mavae atu lenei soifuaga faato‘ā mae‘a foi le soifua a‘oa‘oina. O galuega ma tiute faifai pea i aso uma, o a‘oa‘oga uma lava i lona soifuaga ma lona taumafai.

O le vaiaso fou o le a faamae‘a atu ai le isi vaega tele o galuega ma tiute sa galue ai Lupe mai lona soifua atoa seia oo mai i le taimi nei. E aofia ai ma auala sa faaaogāina mai le atunuu i lena vaitaimi.