Pe galo faapefea e le tagata ua tumu lana ipu i le tiga, se manu‘a sa mafua ai ona fanau mai lea tiga? Pe galo ea faapefea e le tagata ua mamafa lana avega ni mafatiaga na mafua mai i lea avega mamafa? Atonu e faapea se fesili e mafai ona fesiligia ai le mamalu o si o tatou atunuu, aemaise aiga o ē sa aafia ma avea o latou soifua ona o le malosi o le galulolo poo le sunami na lofia ai Samoa i le aso 29 o Setema 2009.
E faapefea ona galo? Ailoga e faigofie ma mafai ona faagalo? Mo i latou uma o loo soifua mai i nuu ma afioaga sa aafia i le sunami, e faalogoina pea i taliga le taufaitagi auē, ma le alaga o le fia ola. E lagonaina pea lava e taliga siuleo o tina o tauvalaau ‘si a‘u tama, si a‘u tama, si a‘u tama, oi le Atua e, si a‘u tama’. E lagonaina pea i le faalogo siuleo o valaauga e pei o le, ‘alofa mai, oi tafia ola e, si o‘u tina, faamolemole tago mai se‘i sii atu si o‘u tamā’. Ae a faapefea le alaga, ‘auoi, auoi, o le oti, ua oo mai le oti’.
E ioe le taofi, seiloga lava e oo mai le valaau a le Atua ia i latou uma na faalogo totoa ma vaai i le matautia o le sunami, ona faato‘ā iloa lea ua galo atu ma i latou lenei vaaiga uigaese. E oo lava i fanauiti ma pepe sa o latou iai i lea mafatiaga, e lagona pea i o latou mafaufau le matautia o lenei galulolo, ma e lē mafai ona galo i o latou loto.
Ina ua maua mai le tala e tusa ai ma lipoti i luga o leitio e uiga i le sunami, sa lagona le tagitui o le atunuu i Niu Sila nei ona o le mafaufau alofa i aiga o loo faamuli mai i fanua, aemaise ai lava o le atu Aleipata auā e pei o le tolotolo lea na matuā iloga ona afaina i le galulolo. O le leo o le tagitui sa mafua ona o le pele i tagata o aiga o loo i totonu o le atunuu. E lē gata i le pele, ae ona o le mafutaga mafanafana ma le vavalalata, auā e talanoa mai le mafiafia o le toto i lea fesootaiga, e pei o le mafiafia o le alofa e lē faatuaoia.
E lē mafai ona galo lena aso muamua i Niu Sila nei, aua sa lei mapu le tautua a le Radio Samoa i le aumaiga o lipoti o vaega uma sa tutupu. O tagata uma foi sa faasoa mai i luga o le leitio na matuā fetagisi, na oo lava ia i latou na momoli maia lipoti. Peitai o le aso lona lua na faato‘ā vaaia ai ata i luga o le televise ina ua taunuu i Samoa le au pueata ma le aufaasalalau a le Televise Tasi ma le Televise Tolu, o i latou nei na muai aumaia ia ata o le mafatiaga sa feagai ai ma le atunuu.
I le taimi na vaaia ai nei ata, na lei faigofie ona talia i le vaai. O loimata ua maligi faavai, ma le loto ua lē mafai le fia oo atu se‘i mafatia faatasi ma aiga na lofia i lenei sunami. Ua leai se fia alu e faigaluega, ma o le lagona foi lea na oo i ai le toatele o Samoa i Niu Sila nei. O a‘u ia ua na o lou nofo i luma o le televise, e fai o le maualuga o lona leo, ae o le leotele foi ia o le leitio i le auaunaga a le Radio Samoa 1593 AM, o le polokalame a le susuga Tavai, o Sunita i le aoauli, se‘i oo lava i le aufaigaluega o le po.
Ai lava o le mea tonu lea e ta‘u o le misialofa. O le ata sa tuuina mai e le tautua a le faletua ia Elisa Su‘a, o le ata lena na toetoe a pe ai lota fatu i le alofa ia Samoa ma le tulaga na oo i ai. O tautinoga ma tala a nai aiga na mafatia na atili ai le maligi faavai o loimata. Ua oo i le tulaga foi lea ua lē toe oso se fia ai, ae ua na o le fia alu loa i Samoa. Na oo lava le tagitui i le tagi tautala ma faapea ifo i le loto, “ta fia iai faatasi ma i latou sa mafatia, se‘i ota aogā atu e fesoasoani i sē sa moomia le fesoasoani”.
O lagona ia sa lofia ai ona o le puapuaga na oo i ai le atunuu. Ae maeu foi le agalelei o le Atua i lea vaitau auā sa galulue tagata uma mo le manuia ma le toe faafoi mai o le fiafia e lē gata ia Samoa, aemaise lava o aiga sa aafia i le sunami. O le faaupuina mai o lipoti e le aufaasalalau televise a Niu Sila na oo ifo ai i loto o tagatānuu o lenei Malo le alofa ia Samoa. Na oo lava i le alii Palemia o Niu Sila, Hon John Key, sa faapea ona iai i Amerika mo nisi o fuafuaga ma lona aiga, peitai na toe vave foi mai ona o le fia oo atu i Samoa se‘i tiga faatasi ma ona tagata lautele.
O lea malaga na folafola ai lava e le Palemia o Niu Sila se vaega tupe tele e fesoasoani ai Niu Sila mo Samoa. O isi atunuu o le lalolagi na uigaese le lagolago atu ia Samoa. E oo lava i le Peresitene o le Malo Tele, Barrak Obama sa matuai momoli mai i luga o televise lana feau faamaise mo Tutuila ma Samoa, atoa ai ma lana faaupuga i le tulaga tau le fesoasoani ua faasauni Amerika e momoli atu mo si o tatou atunuu.
E oo mai nei lava e lē mafai ona faagalo lea mafatiaga. O tiga ma ona manu‘aga e tatagi mai pea, ma e ola lava i le mafaufau se‘i oo ina tuuina atu le ola i le Atua, ae tuuina ifo le tino i le manava o le eleele. E ui ina tele le mau taofi sa faaalia i le uiga ma le mafuaaga o lenei mala, peitai o loo soifua le Atua e silafia mea uma. O Ia lava foi o loo iai le tali o nei mau fesili, ae pau le mea ua mautinoa, e lē galo tiga o le sunami sa feagai ai Samoa ma ona tagata i le aso 29 Setema 2009.
