E lē o faamoemoe i se fesoasoani mai le malo, e ui o le manaoga sili lea mo faifaatoaga

Fuatino ma lona alii ma le faatoaga o loo tua ai le aiga

E lē o iai se manatu o le tina ia Fuatino Motu 41 tausaga o Aleisa e faatalitali atu i le faamama avega a le Malo, e pei ona faailoa, o lana tala ua masani lava i le leai o se mea e oo atu i lona faifaatoaga. O le faatoaga a lea tina na ia faailoa o loo tali atu i le manao  o le faletalimalo o le Taumeasina i fualaau faisua, ma fualaau aina, atoa ai ma le supamaketi a Lynn i Motootua, faapea ai le au faimaketi i Fugalei. O loo faatino pea lea galuega a le tina e oo mai i le taimi nei.

“ O loo ave lava au fualaau ae ua le tutusa ona o lea ua tau leai ni tagata o nonofo i le hotel”

O le fesoasoani a le malo lea ua faailoa, na ta’ua e le tina o loo talia pea pe maua ai se laki, sa ia faailoa foi talu lava ona fai ia fesoasoani e lei maua lava se fesoasoani mai le malo mo ia ma lana faatoaga.

“O a’u ia ou te faamatala sa’o lava ua 20 tausaga o o’u faifaatoaga, pau lava le tulaga lea na maua ai se fesoasoani mo a’u o le poloketi a le au Saina lea na o ai tagata i fafo, sa ou alu ai. O le fesoasoani lena lea na maua mai ai la’u falelaau, o le falelaau lena lea ua mafai ai ona maua nai fualaau i le taimi nei, ma avatu e faatau ia maua ai se tupe e fai a’i lenei taimi o le leaga i le faama’i, auā o fafo e leai se mea e ola i timuga sa feagai ma le atunuu.”

O Fuatino ma lona alii e toaono le fanau e toatasi le tama ulumatua, o loo i atunuu i fafo, o le taimi nei ua nofo le isi alii lona lua o le fanau ina ua mae’a lana aoga i le matata eseese a le Metotisi i Faleula, e fesoasoani ia i laua i le faatoaga, ae o loo aooga pea le toafā. O lana tala o tupe lava e maua i le faatoaga o loo toe faaaogā e faatau ai meafaigaluega auā le faaleleia ma le faaauauina pea o le faatoaga. Ua tele tausaga o faatalitali pea i se fesoasoani mai le malo peitai sa ia ta’ua e leai lava se mea o maua.

Sa ia faailoa foi o tuutuuga sa tuuina atu se’i vaganā ua fai se sosaiete a ia ma isi faifaatoaga ona aumai lea o le talosaga faatoa maua atu se fesoasoani. “Ia na fai mai seiloga e fai sa’u sosaiete ona faatoa maua lea o le faamanuiaga, ia o lea ua tolu tausaga talu ona tuufaatasi matou e lei maua mai lava se poloketi, o loo faatali lava, se’i vaganā ai le CCSP lea o loo faatali ai tupe ae ua poloka ona o le faama’i.”

Na faailoa foi e lea tina o fesoasoani lea o loo ave i tua i pulenuu, ia te ia lava ma lona aiga e lē o maua ai se faamanuiaga i ia polokalame o loo aumai i nuu. “O le tulaga lē lelei ona e tufa mai i pulenuu ae o le tele o pulenuu e lē o ni tagata faifaatoaga, masalo ai o manuia ai lava o latou aiga ae o loo oti ai le aufaifaatoaga.”

Na ta’ua e le tina, e sese tagata o loo ave i ai e le malo e tufaina fesoasoani, e tatau lava ona agai mai le matagaluega i aiga e iloa tonu ai tagata faifaatoaga. Sa ia ta’ua foi e lē o iai se vaai mamao a le malo i tagata taitoatasi o loo taumafai lava latou ia, e pei o le tele lava e faasafua fesoasoani i faatoaga tetele ma le au maumea, ae o i tonu lava e tatau ona tagai i ai le malo e aogā i ai le mea e ta’u o le fesoasoani, ia atina’e le tagata limavaivai.

O le aiga o Fuatino e leai se isi e faigaluega, ua na o laua foi ma le tamā ma le fanau le aiga, o le taimi nei e lē o iai se eseesega tele i le tupe maua ona o lea ua siitia le tau o fualaau ona o le leaga o le tau ma timuga. Ae o le faailoa o lona finagalo ona o lea foi ua agiga i le Palemene i lenei foi tala faaopoopo o le tupe le isi foi faamāmā avega, peitai ua tele isi mau fesoasoani na te lē o lagonaina ma lona aiga le lelei ona e lē o oo atu ia i latou.  

E tusa ma le 16 eka le telē o le fanua o lea tina, ma e tusa ma le 4 eka le telē o le fanua o loo iai le togakoko, 4 i le 5 eka o loo iai le faatoaga o fualaau faisua ma fualaau’aina, pe a ma le 14 vaega o fualaau eseese o loo totōina ai, o nisi o vaega o lea fanua o loo iai le toga tipolo ma isi togalaau e pei o le toga maukeni ma esi. Sa ia faamatala ana lē oo atu lava foi le asiasiga a Saina e lē maua le avanoa lea na oo i Saina e maitau ma apo mai metotia o loo faatino ai faatoaga a lea atunuu.

O le asiasiga foi a le MNRE sa oo atu i lo latou fanua na mafua ai ona maua le isi tunnel house lea o loo totō ai ana fualaau i totonu, ma o laau ia o lea o loo tali mai i le taimi nei. O le polokalame i vaiaso taitasi e ta le lima i le vaveao ua taunuu i le maketi i Fugalei, o lana tala e lē atoa se itula e oo atu ai ana fualaau i le maketi ae ave uma e tagata fai fale’aiga ma pisinisi faapea foi i latou e fai poloka i le maketi.

O le faletalimalo o le Taumeasina e ta’i faatolu i le vaiaso ona ave fualaau, o le faleoloa supamaketi a Lynn e faalua i le vaiaso. Na ia faailoa ana le malosi e galueaina ma faia ana metotia i ana faatoaga ma le faatautaiga o ana kiliva, e lē umi foi ona lelei ia faatoaga, ona e lē o faalagolago atu lava i se fesoasoani mai i le malo. O le ala foi lea na te lē fia ta’ua ai lava nei tupe e faasafua atu ai fesoasoani i le au faifaatoaga ona e lē o faamanuiaina ai lava lana faatoaga i ia fesoasoani.

O le taimi nei o le manaoga sili lava o le tina o Fuatino o se vailaau e mafai ai ona fesoasoani i le faama’i lea o loo aafia ai meatoto ona o le timu atoa ai ma fesuia’iga o le tau. E lē gata i lea o sina seleni mo se pa i le maumaga talo ona ua faatama’ia tele e meaituaolo. O lea nofoaga na ta’ua e Fuatino e lē maua se suavai.

“O lea faato’ā tolu masina talu ona faaola mai le ma paipa, mai le 20 tausaga talu ona ma iinei lea faato’ā ola le vai, ua ta fiu e talosaga ni tanevai e lē maua se mea. 

O nei tausaga sa faatau lava le vai, o nai seleni na ma maua sa mafai ona faatau ai le tanevai lea sa tau fai ai lo matou aiga mai nei mau tausaga e tele.”

O le auala (taavale) o loo fesoasoani i le faatoaga na maua mai le nonogatupe i le SBEC, ma e tasi lea tulaga o loo feagai ai i le taimi nei o le tau totogia o lea aitalafu. Ae o se fiafiaga i le tina lana faatoaga, e lē uma le naunautaiga ina ia saga atili atina’e pea e ui lava e lē o maua se fesoasoani, ae o le manatu o Fuatino e lē avea lea tulaga e nofoa’i ai ma faatalitali ae tulai ma atina’e.