Amata toe tapena le Tautua Party mo le palota o le Tausaga Fou

Sui o le vaega faaupufai, Afioga Le Tagaloa Pita, Afioga Savaiinaea Taiman

O le manulauti a le vaega faaupufai o le Tautua o le a mulimulitai i ai a’o alo atu i le faigapalota o le tausaga fou, e pei ona toe amata ai ana galuega ma faatalanoaga ma tusitala ma le aufaasalalau i le aso… ‘O le taeao fou ia moni le faavae o Samoa i le Atua, tautua ma le amiotonu, ma le manuia o tagata uma o Samoa…New beginning serve to uphold justice and prosperity for all citizens of Samoa, and be true that Samoa is founded on God.’
Sa taitaia le fonotaga ma tusitala e lē sa avea ma sui faipule o le itumalo o Salega ia Luagalau Afualo Dr Wood Salele, o le peresitene o le komiti faafoe ma o le Fofoga foi lea o le vaega faaupufai mo le va ma le atunuu aemaise le aufaasalalau. Na ia faailoa o loo faafoe le vaega faaupufai i lalo o le komiti faafoe e pei ona iai le saofaiga i le Aso Faraile na mavae nei.
O ē sa auai o lea komiti e aofia ai le Afioga ia Le Tagaloa Pita, Savaiinaea Taiman, Leauanae, Fiso Taranaki (failautusi) faapea ai Sala Lautea Iose.
O le auga o le aso o le toe faalauiloa ua toe amatalia le fesootaiga lea ma le atunuu e ala i le aufaaslalau, aemaise o le tali atu i le malo e ala i finagalo faaalia o le atunuu i ana faiga faavae.
“O le fā tausaga ua tuanai sa leai se tali, sa faavailolo lava le vaega faaupufai, sa fesiligia foi e le toatele poo fea o iai le Tautua e tali atu i mea na tutupu, ae ina ua mae’a le palota ua lē manuia, ua na’o le toalua sui o le komiti faafoe la lenei sa filifili, ona tonu ai lea o le tofa ma le faautaga o le a matou lē toe tali, ae o le HRPP lea na tulai mai o le a tali i ai le atunuu.”… Luagalau Afualo Wood Salele.
Sa ia faailoa o loo latou maitauina o le fā tausaga lenei e tele naua mea sa tutupu, aemaise la o lenei fā tausaga sa fanau mai ai nisi o tulaga e pei ona iai le OLP, o King Faipopo, ae mulimuli mai ai le tulafono lea ua faasā ai ona soona faia ni tala a ē tusitusi. Na faailoa e Luagalau o le taeao fou o le tulai mai o le Tautua e tapena le sa o Samoa mo le palota o le 2021.
O isi vaega o lea fonotaga o le tuuina mai lea o faiga faavae a le Tautua auā le Palota, atoa ai ma le mataupu i le matagaluega o le Soifua Maloloina, ma o le a oo i ai faatalanoaga a le vaega faaupufai i le vaiaso fou e amata ai. Saunoa le Peresitene, “O le 83 ola ua ma’umau e le faigofie i le Tautua lea tulaga, ma o loo manino mai i le finagalo o le Alii Palemia, e leai se Komisi Suesue, o le a avatu se tala a le Tautua i lea itu.”
O tulaga o loo ta’ua e Luagalau e tatau ona manatua e le malo, ma o le tuuina mai ai foi se lagona o le vaega faaupufai, “O lea faatoa mae’a nei ona tuufaatasia vaega e lua o le matagaluega o le soifua maloloina. E tele naua tupe na alu ai i le tau tapenaina, ae e lē o tulaga mai i se tulaga lelei le matagaluega. O le manatu o le vaega faaupufai ia aua ne’i toe tupu mai, ma ia alu aogā le maau o le atunuu, auā a maitau mai o tausaga uma i tala faatatau o le tupe e faamuamua lava e le malo le matagaluega o le soifua maloloina ma aoga, e toeitiiti 100 miliona le tupe e tuuina i ai, ae o lea ua tatou molimauina lenei faafitauli ua tulai mai e ala i le misela.”
O le vaai mamao a le Tautua Party e tatau ona, Muamua, ia faatū se matagaluega e na te tapenaina le Medicare poo le laveai lea mo le soifua maloloina. O lona aogā e mo i latou e lē gafatia e maualalo le tamaoaiga, ma leai foi ni galuega, ae ia faaaogā le fesoasoani lea e faasafua ai le manuia mo tagata uma.
O le manatu o le Tautua e moni o loo iai le faiga faavae, e pei ona iai le age group o loo vaai fua pe ā ma le 15 tausaga agai i lalo ae o le latou vaai, ae o le faiga faavae lena ua taofi ai le filifiliga saoloto a le gasegase e filifili ai poo fea le auaunaga e alu e saili ai lona toomaga. O lona lua o anavatau a le Tautua o le faia le o se tulafono mo insiua (medical insurance policy) mo tagata faigaluega uma.
O le tala faatatau o le tupe lea e latalata i le 100 miliona e tatau ona tuuina atu e siitia ai totogi o foma’i ma tausi soifua, o auaunaga lagolago ma auaunaga fesoasoani. “E aogā e taofi ai foma’i, ona ua tele ina o i fafo, e ui lava foi ina fai le iunivesite e tali mai ae lē o lelei lava.” O le vaega muimuli o le foalsaga a le Tautua o se Komisi Suesue e saili ai le tulaga tonu na lape ai le auaunaga a le soifua maloloina lea ua mafua ai na maliliu le toatele i le misela.”
E lē po se lilo o lea ua uma ona sausaunoa le Afioga i le Alii Palemia ma ua aumai foi lona finagalo, e lē faia se Komisi Suesue. O le mau a le Tautua Samoa e tatau ona fai le Komisi Suesue. O ai a tua i ai le 83 ola ia ua ma’umau? E lē mafai ona faapea e te tulai mai e taitai le atunuu, ona fai lea o ni lafoga faapea, ae salu i lalo o le fala le telē o le numi lea e iai. E tatau ona malamalama uma mea, ina ia aua ne’i toe tupu.
Ma e fesoasoani foi ia i latou lea e galulue e atia’e le atunuu. E uma atu tatou ae tulai ma a tatou fanau ma fanau a fanau e fesiligia poo fea o iai. Afai foi o ana lafoga ia e faapea e ma’umau tupe, ou te ofo i le Alii Palemia. E lē o ni ana tupe, o tupe a oe ma a’u.”
Saunoa le Peresitene o le Komiti faafoe o le tautua ia Luagalau Afualo Dr Wood Salele “O ai a le malo e tulai mai o i latou o tausi mea a le atunuu.”
O le manatu o le Tautua o loo tele lava tupe a lo tatou malo, ma e tatau foi ona faasoasoa mai isi tupe lea o loo i matagaluega e faatino ai le Medicare e pei ona manatu lea vaega faaupufai, a manuia i le palota o le a o latou amatalia.
O le manatu o le Tautua i le faamalolo ai o le Ofisa Sili o pulega o le Matagaluega o le Soifua Maloloina ia Leausa Dr Take Naseri ma lona tofi e pei ona alalaga ai nisi. Sa faapea mai le alii peresitene, o le ala lea e mafua ai ona manatu i se Komisi Suesue, ona o le tulaga e tatau ona sailia mea moni ma faamaonia a’o lei faia ni tuua’iga.
“E tatau ona fai se Komisi, auā o le 83 lea ua ma’umau le soifua e pele i latou i le Tautua. o le isi tulaga o lea e alalaga pea i le Accountability ma le Transparency (o le malamalama ma le tali atu), ae o lea e lē tali le malo i le mea ua tupu.”