‘E lele le toloa ae maau i le vai’

Foai komepiuta a Sini mo Falealupo ma aoga i Samoa

O se tasi o tamalii iloga o le atunuu i itu tau faiaoga, ia Seumanutafa Nonumalo Akerei Salesa i Samoa ua momoli aloaia mai lana faafetai tele i nisi o alo o Samoa ua tapenaina se foai maoae mo aoga i Samoa.

O lea foai o ni komepiuta o le ituaiga o le IBM (flatscreens) e 50 ua sauni atu nei mo aoga i Falealupo, Aleipata, Vaivase-tai ma nisi o autalavou ma kalapu taalo i Samoa.

O le susuga ia Lann McCarthy i Sini Ausetalia o se faiaoga i le Kolisi a Chiefly College na faamaopoopoina lenei foai tele mai aoga a Rooty Hill High School.

O le mau a lenei alii faiaoga Samoa i le Kolisi a Chiefly, o lona agaga lotonuu i le manatu i le ausage o aoga ma nai fanau i Samoa na amata ai ona ia talia nei foai mai aoga i Sini Ausetalia.

O le taimi lona lua lenei ua saunia ai e le alii faiaoga ia McCarthy se foai faapenei mo Samoa, ma o le tausaga nei e lē gata o komepiuta ae faapea foi ma polo lakapi, polo voli, pate kilikiti palagi, hockey ma le netipolo.

“Ou te vaaia lava le maua uma e tamaiti aoga i Ausetalia nei o mea lelei i aoga ma taaloga ma ua avea ma tulaga ua lē loto faafetai ai i lo latou manuia. Ona faapea lea ona ou manatu i nai fanau i Samoa o loo moemiti i le fia maua o nei faamanuiaga.”

O le susuga a Lann McCarthy na fanau i Samoa, ma malaga mai ai ona mātua i Niu Sila siitia mai ai i Sini i le 2006. O lona tamā o Peleti Siulagi McCarthy ma lona tina ia Faatonu McCarthy mai Faatoia ma Fasitootai.

O lenei meaalofa ua fesoasoani ai foi nisi o tamalii faipisinisi Samoa i Sini e pei o le Paradise Island Services Freight i le tau o lenei faamomoli.

Na Saunoa le Alii Pule le Afioga ia Matai‘a Lalotoa Vito.

“E lagona le agaga faafetai ona o le taumafai o le uso ia McCarthy e faasoa le manuia mo fanau i Samoa ma o le mafuaaga lea o le soosoo tau‘au atu foi i lea uso.” E tusa ma le $400 le tau faamama avega ua toese nei e le afioga a Matai‘a mai le aofaiga o lenei faamomoli.

O le afioga a Gaseata Petelo le alii Pule o le Emerton Fish Market na ia foai foi le $500 auā le faatupeina o lenei faamomoli mo Samoa.

E lē gata i lea o le ‘Rugged Customs’ faapea le vasega o faiaoga mai le Kolisi a Chiefly i Mt Druitt.

O le sui o le Komiti a le afioaga o Falealupo na malaga mai i Sini Ausetalia ia Aliitasi Uesele Petaia na ia taliaina le foai ua atofaina nei mo le aoga tulagalua a Falealupo ma isi aoga i Samoa.

O Ianuari o le tausaga nei na umusa ai le faleaoga fou a Falealupo na faatonutonu e le Afioga Seumanutafa Nonumalo Akerei Salesa, a o lenei ua toe faamanuiaina i nisi o komepiuta e sefulu.

O le tatalo faamanuia lenei a Seumanutafa i lenei tamalii ia McCarthy ma i latou o loo manatua atu pea si o tatou atunuu. Ua moni ai upu a le atunuu: “E lele le toloa ae maau i le vai”.

Na faailoa mai foi i Samoa e Seumanutafa Nonumalo Akerei Salesa le faauluuluga o le Matagaluega o Tekonolosi ma Tomai Faaneionapo i le Iunivesite o Samoa, le talisapaia o lenei foai auā e lē gata i le mamao ese o Falealupo mai le taulaga i Apia, ae o nei masini faaonaponei o le a tatala ai le vaai a fanau aoga i le lalolagi lautele, e ala atu i le upega tafailagi e ui e lē malaga soo mai i latou i Apia.

Ua nofo sauni mai foi le Afioga Seumanutafa Nonumalo Akerei Salesa e tali le taunuu atu o lenei alii sailimalo ia Lann McCarthy ma lenei foai tele, e ala i se feiloaiga ma le au tusitala o Televise, Leitio ma nusipepa.

E saga faafetaia ai pea nei alo lotonuu o Samoa i atunuu mamao.