‘Ua tatau ona aveese le ofisa autu a le Fono Pasefika mai Fiti’, Tuilaepa

O le manao o le Palemia o Fiti e aveese Niu Sila ma Ausetalia mai totonu o le Fono a taitai o le Pasefika, ua tutumau ai pea le mau a le Palemia o Samoa, e lē mafai ona faia se tulaga faapea. “O Niu Sila ma Ausetalia o loo malosi le la fesoasoani tau tupe i le tele o fuafuaga o le atinae o atunuu nei ona e vaivai o latou tamaoaiga”.

O le finagalo foi o le afioga i le Palemia na ia ta‘ua ai afai o se manao lea o le taitai o le Malo o Fiti, ua tatau ona logo aloaia loa le faauluuluga o le ofisa tutotonu o pulega o le Fono a malo o le Pasefika o loo i Suva, ina ia silafia ai e taitai uma o le Fono.

Ua manatu ai foi le Palemia o Samoa ua tatau loa ona silasila ma taitai e aveese le ofisa mai Fiti. O le finagalo o le afioga i le Palemia e mafua mai i le lipotia o se finagalo o Bainimarama le Palemia o Fiti i le lē toe avea o lona atunuu ma sui o le Fono, pe a faaauau pea ona avea Niu Sila ma Ausetalia ma sui auai.

“Se‘i vaganā la le tagata e lē malamalama, i mafuaaga na faatū ai fono ia e pisapisa i le mataupu lea, tatau ona tuli ese Niu Sila ma Ausetalia, tatou te manaomia atunuu ia, le uiga tonu lena o a‘u faamatalaga ia sa fai”.

O le uiga tonu lena o si a‘u mataupu sa ou ta‘ua ai talipalau, sa ou talanoa faa faataoto, o mea nei o upufai o Malo e lē tatau ona o mai i ai tagata ia sa militeli, auā na o mea a tau militeli e lelei ai. E lē o loloto lana vaai auā e pau lava lana vaai i mea ia o talipalau, lena ua pei ua toatamai ai”. “O a‘u foi ua fai si o‘u matua i upufai ae fai si laitiiti o si alii”.

O le finagalo faaalia lea o Tuilaepa e toe faamalamalama ai lona finagalo na faaalia muamua ina ua faailoa le manao o Bainimarama e tutuli ese Niu Sila ma Ausetalia. Na tali mai i se finagalo faaalia o Bainimarama lona faapea mai o le Palemia o Samoa e ou ou solo e oo lava i lana aulakapi, ma na pau lava foi lea o le mea e lelei ai o le osofai atu.

Faaalia e Tuilaepa ina ua toe tali atu i ia lafoga, e lē o ni upu ia e saunoa i ai se taitai o se Malo, auā na te lē faaaogāina ni faaupuga faapea i se isi taitai o se isi Malo, peitai ua ia faamagalo i le Palemia o Fiti.

Saunoa mai le Palemia e lē o afaina ai lona tagata i ia lafoga, ae ua tatau ona taumafai le Palemia o Fiti e aoao mai lona tagata i isi taitai ua matutua i upufai o Malo. O le atunuu o Papua Niu Kini o le a faia ai le isi fono a taitai o Malo o le Pasefika i le tausaga nei, lea ua iai le talitonuga o le a afea ai le mataupu lenei.

Ua ta‘ua i ni lipoti ua tuanai ni lagona o nisi taitai o le Pasefika i le mataupu a le Palemia o Fiti, ma o loo manino mai i o latou finagalo, le leai o se lagolago i le finau atu a Bainimarama.

Afioga i le Palemia o Samoa, susuga Tuilaepa Lupesoliai Sailele Malielegaoi