Pagatia nisi o nuu o Aleipata i le leai o se suavai

Ua lē ‘asa se vaiaso ma le faalauiloa o le faagaulemalie o tagata o le atu Aleipata ona o le faigata ua oo nei i ai i le tau sailia o se suavai taumafa.
Ua oo i le vai i Lano ua matuā mitiia lava uma i le taumafai ai o le Pulega o le Suavai ina ia tau aumai se suavai e faaaogā i aiga.

O le vai lea e sau mai i le pala e i lea nofoaga, e mafai ona faamamā ma faaaogā i manaoga e pei o fale lē ta‘ua ma le faatino ai o tagamea.
O le itu i le vai taumafa, o loo finauina le lava o le vai mai i taavalevai o loo agai i lea itu o le atunuu ona o le mau a le toatele e matuā lē mafai ona utu tane se‘i vaganā ua faatau le vai ae na o paelo o loo mafai ona faatumu.

O faigata nei ua vaaia ai nisi o le mamalu o le atunuu i le atu Aleipata aemaise i tamā ma tina matutua ua agai i isi itu o Samoa e nonofo ai mo se taimi seia mae‘a ona faaleleia le auaunaga o le suavai.

Ae i le talanoaga ma le Pule o le Suavai, seiloga lava ua sosoo atoa se vaiaso o palasi timuga, ae ua matuā leai lava se isi auala e mafai ona toe foi ai se auaunaga i lea itu o le atunuu e mafai ai ona soloatoa le maua o le vai. O lea na timu le faaiuga o lenei vaiaso atonu o le a iai se faamāmā avega i nei taumafaiga.

Talu ona me‘i le toatele i nuu a uta, ua iai fesootaiga o paipa i ia nofoaga ma e iai lava afioaga o loo mafai ona maua sina suavai mai vaitafe ia e ta‘i ai le suavai i uta, ae o le tele lava o afioaga aemaise Saleapaga ma Lepa ua matuā leai lava se vai maua.

O le unai la a le Pulega ua agai foi i le atunuu ina ia lava papale ma ia taumafai e faaaogā lelei le suavai. O le mau a tagata, ua lē iloa le isi ituaiga onosai e mafai ona faatino ae o le ā foi le isi faasoa, o lea lava ua oo i le pala lea e faamamā mo le faaaogā e aiga, ua matuā lē gafatia lava le vai maua i lea nofoaga e tali atu i manaoga o Aleipata.

O se fono ma tusitala na ta‘ua ai e le Pule o le Pulega o Suavai, Ta‘inau Moefaauo Vui Taputoa Titimaea, e iai tane na avatu e le Koluse Mumu i le tele o afioaga ae e iai le manaoga e faatumu e le Pulega o le Suavai tanevai nei, ma o se tulaga faigata i le utiuti ai o le suavai o loo tau faasoa i aiga uma.

O le faafitauli lea na ta‘ua e le alii Pule na vaai ai e tatau ona totogi le vai e fia utu i tane nei, ona o le a aveese ai lea suavai e moomia e isi aiga mo se taimi vave. O le Koluse Mumu la e ana le tele o tanevai nei ma na aveese lava foi e le Koluse Mumu nisi o tanevai ua maua atu e na o le tutū ae lē o faaaogāina ona e lē mafai e le tele o aiga ona totogi le faatumuga o ia tanevai.

O le mau a le Pulega o le Suavai ua tatau i le Koluse Mumu ona totogi vai nei e faaaogā ai a latou tane ae lē o le faatutū o tanevai ae leai ni suavai o iai ona te‘i lava lea ua toe faafoi tanevai ma atili mafatia ai aiga nei e mafai ona faatalitali i le timu a latou suavai maua mo le tanevai.
Na tapa John Vili o se tasi o sui sinia a le ofisa o le Koluse Mumu, ma na ia faaalia ai le faasoaga o tanevai i nuu ia na aafia i le sunami ma le faaaogāina o nei meaalofa mai atunuu mamao.

“E lua ituaiga tane na foai mai e se tasi o Kamupani mai fafo ae na tauala mai i le Faalapotopotoga a le Koluse Mumu.
Ma o le faasoaina la o nei tane na ave ai le faamuamua ia i latou ia na aafia i le mala faalenatura e pei ona silafia.

O le isi tane lea e lua i ai ituaiga tane na foai e le Faalapotopotoga, na faia i ai le maliliega ma afioaga nei na tufatufa atu i ai, e toe faafoi mai pe a soo paipa uma aiga”, o le saunoaga lea a le susuga ia Vili i le taimi o le faatalatalanoaga.

O le amataga o le vaiaso na se‘i mavae atu nei na faatautaia ai se fonotaga a le Pule Sili a le Ofisa o le Suavai le susuga ia Moefaauo Ta‘inau Tititmaea ma le vasega o Tusitala, lea na ia faaali manino ai le tulaga pagatia ua iai nei le atu Aleipata ona o le faaletonu o le suavai maua.

I lea lava fonotaga na ta‘ua ai e lea tamalii, na iai le vaitaimi o le tausaga na tea nei na toe ao mai ai e le Koluse Mumu nisi o a latou tanevai mai aiga ae na te lē o iloa le mafuaaga.

Na fesiligia ai la le susuga ia John pe aisea na tupu ai lea tulaga. Na ia saunoa manino ai i le uiga o le toe faafoi mai o nei tanevai ona o le lē usitaia e afioaga poo aiga na tufa atu i ai nei foai o le latou maliliega e faatatau i le faaaogāina o nei tanevai.

“O le paipa o loo tai mai i le vaituloto o Lano lea e agai mai i Saleapaga tau mai Lalomanu faatasi ai ma le sau mai Tiavea seia paia Satitoa. Ona o le utiuti o le suavai maua lea na faaaogā ai tane e taofi ai le vai, ae na fai le latou tuutuuga, e o aiga e faaaogā tane nei e utuvai mai ai.

Peitai na maua e le Faalapotopotoga ua tatipi e nisi o aiga ogapaipa ma faaaogā e tai atu ai o latou paipa toe sii ma nisi o tanevai i o latou fale, ma o le mafuaaga lea o le toe faafoi mai e le Faalapotopotoga o tanevai”, o le faamalamalamaga lea a John Vili.

Na faaalia foi e John na fai le latou tuutuuga e faatumu e le Pulega o le Suavai tanevai nei, ae na latou maua mulimuli ane i se tasi o a latou asiasiga ua lē o toe faia lea vaega ae na o paelo ma kalone a aiga ua faatumu ae lē o tane, e pei ona iai le maliliega.

“Ua fai si leva ona amata le polokalame fou lea a le Pulega o le Suavai lea ua faatau ai e aiga le vai, ma ai o se latou lava fuafuaga lea, ma o se tulaga e lē aiāina e le Faalapotopotoga o le Koluse Mumu”, le susuga ia John Vili.

Taua foi e John o loo faaauau pea asiasiga masani a le Faalapotopotoga i nuu ia na foai ai tanevai ona o le tuutuuga e toe faafoi mai nisi o tane pe a faasopolia afioaga uma i paipa, ma e mautinoa ua faasopolia uma nei afioaga i le suavai.