Ole moe manatunatu ale Ao ole Malo

Au faafiafia tama aoga a le Ioane Poseko poo le Don Bosco i Alafua
Au faafiafia tama aoga a le Ioane Poseko poo le Don Bosco i Alafua

Ole taeao ole Aso Tofi 1 Iuni 2017, le uluai faamanatuga o sauniga ole 55 tausaga talu ona tutoatasi le malo o Samoa.

Pei lava o tu ma aga masani o aso faailogaina ma le mamalu faapenei.  E pei ona suia mai ai mai le malae masani i Mulinuu, ma le malae taaalo i Tuanaimato ile 2016, ae ua faataunuuina uma i luma maota ole malo ile eleele fou.

Ole taualuga o lenei polokalame o lenei uluai aso, ole malelega a lana afioga ile Ao Mamalu ole Malo, Afioga ile Tui Atua Tupua Tamasese Efi. Sa ia malele ai faalauaitele, e faapea, “e mafua ona maua le tofa ona ole moe manatunatu ole tamalii. E faapea foi ile faautaga, e mafua ona maua ona ole moe manatunatu ale tulafale.

O lea ole a ou talatala atu, lau moe manatunatu, e iai lo tatou sootaga ile tofi ma le fanua. Ole uiga ole upu tutoatasi, Independent, ole saoloto lea, poo le saolotoga. Ole fesili e saoloto ile ā? Ole tali e saoloto mai ile pule esea. Aua a pule esea, ua avea le tofi ma ua oia le fanua. E iai lo tatou sootaga ma le fanua ile tofi. Ole fanua e faasino ile tina. Ole tofi lea e afua mai i lo tatou talafaasolopito ma lo tatou gafa.

Talu ai ona ua oia lo tatou siosiomaga, ma ua faapea foi ona pule esea lo tatou tofi. Ole tofi e faasino ile tagata ma lona sootaga ile sami, e la ma le masina. Faapea ai ma fetu atoa ma le sami.  Afai e afaina ia mea, ua afaina se faasinomaga ma le tofi. Ma e ono leiloa ai le talafaasolopito ma le gafa.

Ole uiga ole upu tutoatasi, poo le Independent ile gagana peretania, ole saolotoga. Ole fesili, ole ā le saolotoga? Ole saolotoga ete filifili ai, e aunoa ma le pule esea aua a pule esea, ua avea tofi. Ae ole mau ale Tusi Paia e faasino ala ile faapea mai, ina alu ia ile loi, matamata i lana galuega, ma vaai i lana amio. Ole feau e maua mai ile aga ale loi, e galue punouai ma le malolo. E sogasoga ma taumafai. E ese mai le maua a Samoa, Ua fetosoai faapautolo a loi. Ole feau lea e maua mai ile agaga faatauva, e iai foi lona lelei ma le leaga o lea va. Aua o lea ua toe lalaga atinae, e afua mai ile galuega amata ale matagaluega ale ofisa o faatoaga.

Afai ae solo lelei le atinaeina ole tamaoaoiga i faatoaga, ole a lē pine e faasino i tagata lea o loo tumutumu ile taulaga e tatau ona toe foi i nuu ma aiga,e faatino atinae nei, mo le mauia o aiga ma tautua i ekalesia ona maua lea ole agaga faatauvaa, pei ona faapea mai le mau ale atunuu, Ua fetosoai faapautolo a loi.

Ole feau atunuu ole taeao ole faasoa, pei ona afea ile malelelega a lana afioga ile Ao ole Malo. Ua amata galulue ile faia o auala fuafua lelei, ma polokalame faataatitia, ina ia o gatusa ma le tatou tamaoaiga, ma a tatou tupe maua. E pei ona saunoa iai le alii minisita o tupe ile tala faatatau autu ole tupe, 2017.

Ole malelega i lana afioga ile Ao mamalu ole Malo ua avea ole feau autu, e faafetaia ai taitai ole atunuu, sui o malo mai fafo, ia tatou malo faaaloalogia, e pei ole Palemia o Niusila, Pili Igilisi, masiofo ole Kovana a Amerika Samoa a lana aumalaga, sui o malo mai fafo ma Samoa nei, faapea le Paia maualuga o Samoa na potopoto i lona tafatolu, Paia faaleaganuu, faalemalo, faale ekalesia.

Oloo faaauau polokalame ile taeao nei, ole uluai aso atofa, ole faailogaina ole 55 tausaga talu ona laa ese Samoa mai le pule esea.

Ole atoaga lenei ole malelega ale afioaga ile Ao ole Malo, ole tutoatasi 2017, i luma maota ole malo ile eleele fou.

Ao Mamalu ole Malo, Afioga ile Tui Atua Tupua Tamasese Efi
Ao Mamalu ole Malo, Afioga ile Tui Atua Tupua Tamasese Efi

Lauga

“Ole aga masani ale au matutua, a tu se loma o se taeao faitauina, ona tatalo lea ma anapogi ma moe manatunatu.  Ole moe manatunatu ale tamalii, e maua ai le tofa, ole moe manatunatu ale tulafale, e maua ai le faautaga.

Ole asō ole a usi lau faafofoga Samoa ae ole a talatala atu la‘u moe manatunatu. Ole auga ole asō ole faamanatuina ole mea lea e ta‘ua ile gagana Peretania ole Independence poo le saolotoga mai le puleesea. Ole feslli.  Na māfua iseā ona sailia e mātua le saolotoga mai le puleesea?  Ole tali.  Na māfua ona ole tofi.

Ole fesili.  Ole ā le tofi?  E tele uiga ole upu ‘tofi’.  Ae ole uiga lea o loo tuliloaina, e te maua le ‘anoa ma lona ooooga mai le upu ‘fanua’.  Le sootaga ole upu ‘fanua’ ole tinā, ma le upu ‘fanua’ ole laueleele.  E māfua le upu ma lona faauigaina, ona ole fanua o lou tinā ma lou pute, o loo tanu ile laueleele.  Ole pine faamau ola lea ole uiga ole upu ‘tofi’ ile gagana ma le tu ma le aga a Samoa.

Ole isi mafuaaga ole sailiga malo a matua, ona ole faasinomaga.   E māfua ona faasino le tagata ile aiga, ile nuu, ile malo, ile eleele, ile La ma le masina, i fetū, ona ole gafa ma le tala faasolopito.  Ae pagā lea, ile siosiomaga lea ua tatou ola ma soifua ai,  e lē malu le tofi ma le faasinomaga ile gafa ma le tala faasolopito.  Ae malu ile sogasogā ma le faautaga ale loi, lea e fai mai le Tusi Paia, tatou te ō e matamata ma a‘o mai ai ni a tatou amio.  “Le paie e, ina e alu ile loi, ia vaavaai i lana amio, ina ia poto ai oe”. (Faataoto 6:6)

Ae ese le faamuamua ale gagana Samoa e faasino ile loi; “ua toso faapautolo a loi”.  E ave le faamuamua ile tausiniō ma le tauvā.  Ma e tāua foi lea mea, auā ole tele o matātia ua ausia e le tagata e māfua mai ile agaga tausiniō ma le faatautavā. Ose faaola totoga ona ua matauina ata o taulelei. Ua lima taitaiina e le sogasogā ma le faautaga ale loi, ia le Ofisa o Faatoaga faapea ai ma  le au faifaatoaga ma le au faipsinisi o loo lagolago malosi i lenei faamoemoe e fesoasoani i masini e fau ai ala galue ma lalaga ai le laueleele e totō ai tiapula;  ae ole taunuuga o lenei galuega fita, o lea ua iloga le siitia ole faatau atu i Niu Sila ole talo, fa‘i, koko, kofe, ma isi ituaiga faaeleeleaga ma o loo galulue mo ni avanoa i maketi i Ausetalia faapea ai ma le lalolagi.

Afai e faaauau pea ona solosolo manuia ia nei galuega ua tau atiae, e le pine ole a toe faatōsina tagata mai le taulaga o Apia po o tagata mai Ausetalia ma Niu Sila e foi i ō latou aiga ma nuu, e atiae ia faatoaga i o latou eleele ona e maua mai ai seleni e avanoa ai ona tausi aiga, faaa‘oga fanau ma lagolago i galuega a Lotu ma aiga, ile malosi tau tupe e maua mai i ā latou faaeleeleaga. E māfua ona ta‘ua le aga ale loi, ona ole galue sogasogā ma le felagolagomai.

O lea ua toe atiae faatoaga talo, koko, kofe, esi, ulu, fala ‘aina.  Ose fesoasoani tele lea ile malo e faafoe le faafitauli ole faataalolo mai o tagata mai nuu i tua ma tala api ile laufanua ole taulaga i Apia.

Ua mae‘a la‘u tala ile loi.  Ole a fai la‘u tala ile ‘utu. A o o‘u laititi, a maua sa‘u meaai lelei, ona fetuleni mai lea o nai o‘u tei laiti ua aisi mai.  A ou ‘ai‘ū, ona faapea mai lea o se tinā matua ole matou aiga, “Se avane se mea ma nai ou tei, pe na ole ‘utu e vaeluaina!”

Ole feau tāua o lea tala, e  faasino ile faasoa.  A alofa ma amiotonu le faasoa o faamanuiaga, faapea ai ma le faasoa o galuega tauave a aiga taitasi, ona maua lea ole sini lea sa saunoa iai le alii Minisita i lana lauga ole Tala Faatatau ole Tupe. Afai tatou te galulue sogasogā ma felagolagomai, ma o tatou faasoa ma le amiotonu le faamanuiaga ma le avega tauave a aiga taitasi, ona o tatou maua lea ole uiga tonu o upu ole pese, “Ole malo e mamalu, ole malo e filemu”.

Ia manuia le faamanatuina ole Tutoatasi o lenei tausaga.  Soifua.”

Aufaafiafia Kolisi Maluafou
Aufaafiafia Kolisi Maluafou
O le tala i le Utu a Taufau na tafea na faatino e le Kolisi Uesile.
O le tala i le Utu a Taufau na tafea na faatino e le Kolisi Uesile.
Vaaiga masani i aso o le tutoatasi
Vaaiga masani i aso o le tutoatasi
Savali faaaloalo o le Tutoatasi 2017, ofisa o le Fono Aoao
Savali faaaloalo o le Tutoatasi 2017, ofisa o le Fono Aoao