O mātua lava e tuua‘ia i uiga lē mafaufau o fanau

O le gaoi i nofoaga faitele ua fai ma vaisu ia i latou ua amioai i le faiga o lea gaioiga faalemanuia. O le gaioiga lea ua matauina ai i nisi o fanau e lē o i ni aoga ae feoai solo i le taulaga i Apia e faatau nisi o oloa, o nisi nei o latou o loo faia lea tulaga.

Na faaalia ai foi le faagaulemalie o le Alii Minisita o Aoga, Afioga Magele Mauiliu Magele ona le tele o amioga lē taupulea ma gaioga faapenei ua faia e nei fanau. “Ua leva na faamalosia le auai uma o tamaiti e amata atu i le lima tausaga agai le sefulumalelima e ave i Aoga Tulagalua.

E lē toe faatagaina foi se tamaitiiti ona toe fealuai i le auala poo nofoaga lautele e faatau ni oloa poo meaai foi i taimi o aoga,” o le saunoaga lea a Magele.

“Ae peitai o le tele lava o taimi ou te vaaia ai pea nisi fanau i luga o le ala o feoai ma mea e faatau. E le gata i lea ae o le lē taupulea o a latou amio, e tiga lava ona faafetai atu i ai ae fai atu lava ma oo ai ina lafo ni faaupuga lē talafegai i nisi o tagata”.

Na ia ta‘ua ai lona faanoanoa tele i mātua o nei tamaiti auā e faaalia lava e le tamaitiiti le tulaga o iai lo latou aiga i lana tu ma lana tautala aemaise ai o ona uiga faaalia.

“Ou te tuua‘ia lava e a‘u mātua ona o nei tulaga uma, a vaivai lava le aoaiga a mātua, o le ata lava lea e faaali solo e le tamaitiiti ma e lē matagofie i le mātau mai a nisi o tagata.

Na ia ta‘ua foi, o loo iai le Vaega a le Matagaluega o Aoga faatasi ai ma Leoleo e nafa ma le mataituina o fanau e tusa ai ma le tulafono ua maa‘a ona pasia ma faamamaluina. Peitai e oo mai lava i le taimi nei o loo feoai pea le toatele o nisi o fanau e faatau nisi oloa i luga o magaala i taimi o aoga ma ua oo foi i le po.

“O lea foi la ua toe logoina lea vaega ina toe tagai ane pea i le fanau o loo soli lea tulafono ma ua tauau ina lē manuia lava le tulaga ua oo i ai le aafiaga o olaga o nei tamaiti, ua lē fefe e gaoi, pepelo ma e au lava ina talepe fale na faatama‘ia ai ni meatotino a ni aiga.”

O le amataga foi la o le vaiaso nei na faateia ai se tasi o tina faipisinisi ina ua afea lona ofisa e se tasi o tamaitiiti ma fesiligia o ia pe faatau sona sei. E lei finagalo le tina e faailoa lona suafa ona o nisi o popolega i lana fanau ma lana galuega.

Na ta‘ua e le tina faipisinisi lenei, e oo atu le tamaitiiti faatau sei o loo taatia le selau tala i luga o lana kesi o le totogi a se tasi o ana ma‘i na siakiina ae o loo pisi o ia e sue lana api failisiti. E fetaui le ea mai i luga o lea tina ae se‘i loa e le faatau sei le selau tala mai luga o lana kesi ma alu loa i le atoa i fafo.

Na e‘e mai le tina i fafo i se isi e pue atu le tamaitiiti lea ua gaoi lana tupe. Na laki le vave iloa atu e se tasi o tama ma tamoe faavave atu loa e tuliloa le faatau sei o le gaoi foi lea. Na maua atu lava le gaoi i luma o le faleoloa o Amau ma toe faafoi mai i le Ofisa o lea tina ma faamasino ai loa poo fea le tupe.

E ui na auai atu nisi o Malu o le Malo ma fofo le faafitauli ma toe maua ai foi ma le tupe a lea tina, ae finagalo ai lava o ia (tina aafia) e faaulu sana tagi. “E iai foi la‘u fanau ma e lē avea foi tupe ma mea o le a faaseseina ai a tatou faaiuga fai.

Pau la‘u fautuaga na ave i le tina o lea tamaitiiti auā na oo mai foi i le ofisa ina ia aoai lelei a latou fanau,” o le tina mafatia lea. “E tuua‘ina pea lava mātua pe a leaga fanau, e lē tatau foi i mātua ona tuufau faapenei o latou alo e faia nei gaioiga faapea e maua ai ni tupe ona e limavaivai.

E matuā sese lava lea auala.”

Na fesiligia ai foi le Matagaluega o Leoleo i lea lava mataupu pe o iai lava ni a latou asiasiga e mataituina ai pe o agai uma fanau nei i aoga pe leai ae poo le ā foi se faasalaga o ave i mātua. Na tali la le Sooupu a le Matagaluega, Leaupepe Fatu Pula, e iai foi le vaega faapitoa o loo galulue ma sui o le Matagaluega a Leoleo mo lea foi itu.

“O lea foi e avanoa le ofisa o leoleo e faaoo mai ai ni mataupu faapenei ona matou faafesootai lea o mātua o fanau nei ma faatalanoa ai le mataupu,” o le saunoaga lea a Leaupepe. “E iai foi tuutuuga mo mātua o nei tamaiti, a molia muamua mai ua ave i ai le lapataiga ae a sili atu loa ma le moliaga o le tamaitiiti, ona sauni loa o mātua e tutū i luma o le faamasinoga ma lona alo e tali moliaga.”

Na ia toe faamanatu ai foi i mātua ina ia galulue faatasi mo le lumanai o fanau o le atunuu. E lei fia talanoa le tina o le tamaitiiti na aafia i le mataupu o loo ta‘ua i luga, ina ua agai atu i ai mo sona finagalo faaalia peitai na tali o ia e lē fia talanoa.