Lē lelei le faataatiaga o le taulaga o Apia

“O le matuā faigofie lava ona mu atoa le taulaga ae lē mafai ona fui se mu tele e tulai mai,” Seve Tony Hill, Komesina o Tali o Faalavelave Faafuasei

Na avea le tulai mai o le mu o le maota tele o le SISDAC i le ogatotonu o le taulaga o Apia ma mataupu na toe faamanino mai ai e le Komesina o le Matagaluega o Tinei Mu ma Faalavelave Faafuasei, Seve Tony Hill le faatinoina o la latou galuega.

E lē gata i lea ae o le lē lelei ai ona fuafua o le fausia o le tele o galuega ma fale tetele poo pisinisi i totonu o le taulaga ua faaalia e le alii Komesina o le Pulega e Tali atu i Faalavelave Faafuasei atoa ai le Tineimu. E matuā telē lava le aafiaga o le taulaga o Apia ae lē mafai ona taofiofi se mu tele faapea i le lumanai.

O le putuputu o le fausia o lea fale i autafa o le isi na ta‘ua e le alii Komesina e matuā faigata lava ona taofi le vave ona sasao atu o le afi ma faatamaia uma ai.

O se galuega tele lea na faatino ina ua tulai mai le malaia i le Maota tele o le SISDAC i Taufusi, o le taumafai lea ina ia taofi le sasao atu o le afi i isi fale tetele i autafa aemaise o le ono oo atu o lea afi i le pamu penisini a le Sosaiete lea e i autafa lava i le agai mai i totonu o le taulaga.

Faaalia e Seve o le auala na faataatitia ai ata o le taulaga e foliga mai na faatino lava e aunoa ma le silasila i le maualuga o le aafiaga o fale fou nei mai i le ono tulai mai o se mu. E oo lava i le vai e agai i ai le Tineimu mo le faatinoga o le galuega laveai, e lē o tele sea ituaiga fesoasoani.

E tele lava tuua‘iga ua faia talu le mu o le SISDAC ma ua faasinosinolima pea le atunuu i le tuai atu o le tineimu, o le lē lava o le suavai e tauave e taavale tineimu ae o lea lava ua vaaia le faatuputupulaia o taavale tineimu, toatele le aufaigaluega.

O le tali a Seve e unai atu le pito laau i le latou foi itu peitai e lē o atoatoa le faatinoga o le pito laau a isi o loo tuufaatasi le tautua i le atunuu ina ia mafai ai ona faaitiitia mea faaleagaina i taimi o faalavelave faafuasei faapea.

O lana faamatalaga ua aogā foi le toe laga o faitioga a le atunuu e maua ai ma le avanoa e toe faamalamalama ai le tulaga o le galuega faa tali o faalavelave faafuasei ona e lē o  malamalama lava le atunuu a mu se nofoaga faitele faapea, e popole i le saogalemu o i latou e i lea nofoaga aemaise o le faasaoina o meatotino faaleaga, ae o le popole foi ina ia sao mai isi nofoaga i autafa talu ai le putuputu tele.

Na muamua tali Seve i tuuaiga o le tuai atu o le tineimu i le SISDAC atoa ai ma le lē lava o le suavai. “E le sa‘o nei tuuaiga, o le galuega a le Tinei Mu e iai lava tulafono e tatau ona tausisia. E iai lava le mamafa faatulafonoina o le vai e tatau ona iai i totonu o loli fuimu ma e faamoemoe le tapeina o se mu i le vai e maua i se nofoaga latalata atu i le vaega o loo tupu ai le faalavelave,” o le saunoaga lea a Seve Toni Hill.

“E matuā tele lava ni meatotino ma soifua e aafia pe afai ae toe tupu se mu faapenei. Ou te talitonu lava a‘u ia e lē lelei ona fuafua le tele o galuega tetele ma pisinisi tetele o loo iai nei,” o Seve lava lea.

“Ua fai si putuputu o fale tetele nei e pei o le Bluebird, Nia Mall ma isi fale o loo iai i nisi o vaega o le taulaga ma e matuā leai lava ma se avanoa tele e va ai le isi fale mai le isi fale.

Afai ae mu le Nia Mall e telē le avanoa e vave aafia atu ai ma le Bluebird ma nisi o fale o loo pipii atu ai. “E leai se avanoa e mafai ai e le loli fuimu ona agai atu i le va o nei fale e tineia ma faaitiitia le afi mai le sosolo atu i le isi fale”.

O le itu lea na ta‘ua ai e Seve e lē pasia i lana ia lava vaai mai lona tomai faafuimu ma aoaoga foi i tulaga tau faalavelave faafuasei. “E tuua‘ia lava e nisi o aiga ma kamupani poo pisinisi le Tineimu ona o le tuai o la latou tali atu i se faalavelave lenei, ae leiloa le mafuaaga lea e ala ai ona aafia a latou meatotino o nisi o tulaga nei.

O le isi itu na faamanino mai e le Alii Komesina ona e lē o soo uma foi le taulaga i ni pamu vai poo ala paipa i tafāala e faaaogā e le Tineimu mo faalavelave faafuasei.

“E na o le tolu lava pamu faapenei o loo faataatitia i le taulaga ma e amata mai le vaega o lo’o iai le Uati o le taulaga e agai mai ai i Taufusi, peitai ua mafai ona faaaogāina ia vaega ona ua tanumia uma e le auala ua alu uma ai i luga le ta (tar seal).

“E lē o toe iai la ia vaega na iai muamua ma o le isi galuega tele lena a le aufuimu o le sailia lea o le paipa e lata atu i le vaega o loo mu e sapalai atu ai le vai mo le tineia lea o se afi. O le mea mautinoa o loo lava pea le vai e fesoasoani i le faaumatia ai lea o se afi pe afai ua tanumia nei pamu poo alavai mo le faafaigofie ai lea o la matou galuega.”

Na fesiligia foi le Alii Komesina i se mafuaaga na ala ai ona mu le maota a le Ekalesia Aso Fitu Toatasi i Saleufi pei na ia taua e le‘i mae‘a lava a latou suesuega e tusa ma lea foi faalavelave.

Na taumafai le tatou ofisa i Samoa nei mo se faamatalaga poo se tali foi mai le Matagaluega o Siosiomaga ma Punaoa Faalenatura faatasi ai ma le Vaega e Pulea Taulaga(PUMA) e tusa ai ma lea mataupu peitai, na tali le tamaitai failautusi, e na o le Pule Sili e maua mai ai le tali ae lē o faigaluega mo le vaiaso atoa.

O le PUMA ua faapea ona nafa nei ma le fuafuaina o maota fausia i le taulaga ma o iina ua sau ai nei le faatagaga poo talafeagai le va o fale, ae o a foi auala e tatau ona faamalosia ai le saogalemu pe a fausia fale tetele nei.