E lei faigofie mo le alii o Allan Laumatia le faagasologa faifai pea sa feagai ma lona soifua a o fesagai ma le togafitiga o le faamamā o lona toto (dialysis) i aso uma pe a manava mai lana galuega, ma o se faasologa sa faia mo le ono masina.
Peitai na peiseai ua matuā suia atoatoa le lalolagi o Allan ina ua manuia le taumafaiga a si ona uso, le susuga David Laumatia, i le masina o Fepuari, e foai atu le isi ona fatuga‘o mo si ona uso e ola ai.
E lei leva nei ona toe taliu mai le susuga Allan mai sana malaga i Las Vegas, sa agai atu e fia maimoaina ma tapuaia le taaloga a si ona atalii sa fai ma sui i le ‘au a Niu Sila i le taamilosaga pasiketi (basketball) sa faia ai; o lenei faigamalaga na semanu e lē faigofie ona tino mai pe ana lē faia le taotoga lea na foai atu ai le fatuga‘o o si ona uso mo ia. I se saunoaga a Allan na ia ta‘ua ai, ‘o se mea matuā matagofie le mafai lea ona ia malaga totino atu i lea nofoaga ma auai atu i taaloga a si ona atalii; o se matuā faamanuiaga mo ia lea mea.’
‘O le mea moni sa lē masani ona mafai ona ia toe faia ni faigamalaga faapea auā afai e faimalaga, e tatau ona muai faatulaga muamua le faiga o ana faamamā toto, e tai ono itula ma agai e toe faamamā lona toto…e lē faigofie.’
O se faafitauli na amata mai ina ua 30 ma ona tupu tausaga o Allan, ina ua aafia lona soifua i le gasegase o le suka ma isi lava faafitauli o lona soifua maloloina. Ma o le faagasologa o le faiga o se taotoga o Allan ina ia avatu ai le fatuga‘o o lona uso o David e ola ai, sa lei faigofie ona faatino mo i laua uma.
O le tausaga talu ai, 2013 i le faamanatuina o le 50 tausaga o Allan i le masina o Aperila, na faatū atu ai e lona uso o David se manatu, e avatu le isi ona fatuga‘o e ola ai lona uso. Peitai e faalua ona taumafai le faatinoga o le taotoga ae se lei manuia; seia oo ina ua toe alu le taumafaiga faatolu, ma manuia ai loa le faiga o le taotoga.
I se faatalanoaga o loo lipotia i le nusipepa a le Eastern Courier, o loo ta‘ua ai e David, ‘O le mea moni lava sa lei faigofie le faagasologa o lenei fuafuaga, e te lagona le mafatia, o oe ae o lou aiga ma i latou uma o loo tou mafuta, auā e lē gata o loo taumafai e fai le gaioiga alofa mo si ona uso, ae sa tatau foi ona uai atu i lana galuega masani.’
O le susuga David, e alala i Howick ma o ia o se Satini Sinia i le Ofisa o Leoleo i Counties Manukau. Ma na ia ta‘ua e pei ua matuu atu se avega mamafa sa ia tauavea ina ua taulau manuia le faagasologa o mea uma e fesootai atu i le taotoga e lē gata mo ia aemaise o si ona uso.
Ta‘ua e David, ‘E tele mea ma tele taimi sa fai ai nei mea sa ave e sue … o le toto e tui e ave e sue, o le feaulata sa ave e sue, ae sa iai foi se masini sa tatau ona faapipii i lona tino e siaki ai le tātā o lona fatu. Sa fai foi fa‘ata (MRI scans) ma le tele o isi mau sikai ma suesuega sa tatau ona fai.’
E lua itula na fai ai le taotoga o David ma le masina atoa na malolo ai mai lana galuega ina ua mae‘a le taotoga lea na aveese atu ai lona fatuga‘o ma tuu atu mo lona uso. O le itu sa lelei ai le alii malu o le malo, ona sa fai suesuega ma faamaonia ai le lelei atoatoa o le malosi o lona tino.
Ta‘ua e David, ‘ua ia mautinoa ai nei, e leai lava se eseesega tele o le soifua e tusa pe ua na o le tasi le fatuga‘o o loo soifua ai, auā o le mea tonu lava lena o lea ua tupu ia te ia. E tasi lava le masina talu ona uma le taotoga ae toe foi David i le fale faamalositino. O le taimi nei, ua toe faafoisia foi le malosi o si ona uso ia Allan ma ua lē toe manaomia ona faamamā lona toto i aso taitasi e pei ona sa iai. Peitai o le itu na maofa ai David, ona o le tulaga faigata ma mafatiaga sa iai i si ona uso, ae e lē o se tagata e faalogologo tiga.
E faamamā lona toto i aso taitasi, ae sa faigaluega foi faasoloatoa i na taimi uma. O Allan e lē o se tagata e nofonofo … o se tagata e galue i taimi uma.
I le uluai tolu masina talu ona ia maua lona fatuga‘o fou, sa manaomia ai ona asiasi Allan i le falemai i aso taitasi e fai ma siaki. Sa manaomia foi ona matuā faaeteete i ana mea tausami, ma mataitu lelei suiga taitasi o lona tino ina ia vaai pe iai nisi faailoilo o se gasegase. O le taimi nei, ua matuā toe soifua fiafia le alii Allan, ma e na te lagona ai pea le agaga faafetai i si ona uso o David, ona o lona alofa ua faataulaga ai lava lenei mea telē ua ia faia o le foai atu o le isi ona fatuga‘o, ina ia ola lona uso.
O le taimi nei o se tasi lenei o gasegase o loo aafia tele ai nai o tatou tagata Pasefika, ma o se tasi lea o togafitiga o loo tele ina sulufai i ai i latou o loo aafia i lenei faafitauli o le faamamā o le toto, ae pe afai lea e maua nisi o iai lea lagona fia foai atu e fesoasoani i nisi o mafatia.
