Faamavae Taitaifono Lē Amiotonu mataupu i le PEDA

O le aso 30 o le masina na tea nei na tuuina ai i totonu la‘u tusi faamavae mai le tofiga o le taitaifono, o le Fono Faufautua mo le Minisita o Atumotu o le Pasefika.

Ou te talitonu e lē mo a‘u lo‘u nofo pea o se taitaifono mo le komiti e fautuaina le minisita, ae lē amanaia ma lē tausisia faiga talafeagai ma faiga amiotonu e tatau ona uia muamua e soo se mataupu faapea.

O le amataga lea o le saunoaga a le afioga ia Tagaloa Taima Fagaloa ina ua feiloai ma le Samoa Times i le faaiuga o le vaiaso i luga o le telefoni.
O le vaiaso talu ai sa lomia ai le saunoaga a le afioga ia Masuisui JR Pereira, e uiga i le mataupu o loo fefālōa‘i ai taofi ma manatu o le toatele. O le $4.8 miliona lava lenei o loo fetosoa‘i faapautolo a loi, ona o le eseese o finagalo faaalia i lea lava mataupu.

Ua mae‘a ona saunoa malamalama Masuisui i le mafuaaga o le faamatuu mai e le malo o le seleni i lana kamupani mo le faamaoemoe e pei ona mafua ai ona tuuina i ai le talosaga tusitusia.
E manino lava foi le tali sa tuuina mai mo le silafia ma le manino i ai o le atunuu o loo tapuaia faiva alofilima o tamafanau a Samoa.

E lē o iai foi se tulaga e ono faasaga ai le mata o le u ia Masuisui, se‘i vaganā ai le malo lea ua tu‘ipalaina i fesili, ona o le mafuaaga ua latou filifilia ai le PEDA, e ave i ai le seleni e pei ona ta‘ua.
O le faamavae o Tagaloa i lona tofiga o le taitaifono, ona sa ia ta‘ua, le lē amiotonu o le faiga sa fai e le tamaitai minisita o tagata atumotu o le Pasefika, Georgina Te Heu Heu. Sa ta‘ua e Taima, talu mai la latou feiloaiga mulimuli ma le minisita, o le latou fonotaga mulimuli foi lea a o lei tolaulauina le tala faatatau o le tupe o le tausaga nei, e lei ta‘ua lava pe afea foi e Georgina le talosaga a le PEDA, peitai sa matuā faate‘ia lona sui atoa ai foi ma sui usufono o le fono faufautua, ina ua faalauiloa faalauaitele le tala o le tupe, ae oso mai ai ma le $4.8 miliona o le a faamatuu mo lea auaunaga.

E talitonu le taitaifono, o se faiga piopio ma lē amitonu (transparency) le faalafi ma le lē tautala sa‘o o le minisita agai i lea mataupu.

O mataupu uma lava talu ona faavae mai le komiti poo le fono lenei a le Advisory Council for Ministry of Pacific Island Affairs, e muamua lava ona faailoa uma ane mataupu ona fautuaina ai lea o le minisita, a o lumanai ai fuafuaga faapea.
Ae peitai o le auala na faatinoa ai lea faiga, sa faananā ma faaliolilo, o le mafuaaga tonu lava lea ua faamavae ai Tagaloa, e pei ona ia ta‘ua i le Samoa Times.

Sa faamaonia mai foi e le taitaifono, le fesiligia o ia ma le fono e sui mai faiga malo faaitumalo i totonu o le atunuu atoa e uiga lava i le mataupu lea, ona e faate‘ia le toatele ina ua faailoa le tala o le tupe ma aliali mai le mataupu e pei ona vevesi ai.
Ua 25 tausaga o le fono faufautua a tagata Pasefika, ma sa ta‘ua e Tagaloa, o se taimi muamua lea ua tupu ai se faiga faapea. Sa fesiligia foi e le Samoa Times, poo le ā se finagalo o le alii faatonusili o tagata Pasefika, e uiga i lea lava mataupu aemaise o lana faamavaega.

O le tali mai sa ta‘ua e Tagaloa, e fai lava si filemu ma le gūgū o le alii faatonusili, ona e iai lava foi vaega o loo taofiofi ai lona finagalo ma ua faafaigata ai ona faaleo sona finagalo ma‘oti.

O le vaega o loo matuā teena lava e Tagaloa, ona o le lē sa‘o ma le lē amiotonu o faiga ua amata ona agai atu i totonu o le matagaluega.

E iai foi nisi tulaga sa tau vavala mai i le finagalo o Tagaloa, peitai o loo taofia uma ia vaega i le taimi nei, se‘i mae‘a nisi o suesuega o loo faagasolo nei. Peitai ua malie Tagaloa o le a faamatuu mai ia mataupu uma mo le silafia e le atunuu pe a oo i lona taimi talafeagai.

E ui lava i faitioga ma fesili o loo agai i le minisita o tagata Pasefika, Georgina Te Heu Heu, faapea foi le alii minisita o tupe Bill English e uiga lava i le $4.8 miliona ma le kamupani o le a tuu i ai, ae ua mae‘a lava ona faalaulioa e Bill English i se talanoaga i luga o le leitio a Niu Sila, e lē faatafa le malo i le mau faamatalaga e uiga i lea mataupu, ae o le a faataunuu lava le mea ua mae‘a ona faalauiloa, ma ua agai le malo mo le faamae‘aina o vaega mulimuli ma faamatuu loa ma le seleni i le PEDA.