O ai tonu o le Iuni lakapi a Samoa, e lē o fiafia ia Eliota F Sapolu?
E lē gata i lea, ae sa lipotia foi se isi faaseā e faasaga agai i le pulega a le ‘au a le Manu Samoa. O loo tuua‘ia i lipoti a le nusipepa a le Malo le Savali, le pulega ona o le faaletonu o le filifilia o tama taaalo sa faatinoina nisi o taaloga sa tatau ona manunmalo ai, peitai sa faiaina ona o le sese o tama sa filifilia.
O le faamatuu ai o tuua‘iga faasaga ia Eliota Sapolu i le va ma le IRB, ua atili nenefu ai le toatele, ma ua faatupu vevesi foi i finagalo o nisi, ina ua faailoa se finagalo o le Taitaifono o le Iuni lakapi a le atunuu, le afioga i le Palemia, Tuilaepa Lupesoliai Aiono Sailele Malelegaoi.
Ae o se isi tāua o le lagalaga o Eliota i mataupu e faatatau i pulega soonafai, ma faaiuga lē sa‘osa‘o a le IRB, ua mapuna a‘e ai ma nisi o vaega e ao foi ona silafia e le mamalu o Samoa i Samoa ma atunuu i fafo.
O mataupu tau i le lotoifale o le Iuni lakapi a Samoa, ua tau vavala mai i nisi o siui o tusitusiga ma faamatalaga e pei ona faalauiloaina faalauaitele.
Iuni lakapi Samoa
E lei fiafia le Iuni lakapi a Samoa i gaioiga ma le taumafaiga a Eliota Fuimaono Sapolu, sa ia faia ai e lē gata i faaupuga, a o faaseā malolosi sa faasaga ma lu‘i ai le fono faatonu o le lakapi a le lalolagi, le IRB.
E faapea nisi faamatalaga sa fiu le Iuni lakapi a le atunuu e tau fesootai mai ia Eliota i le faaiuga o le vaiaso tonu na mae‘a ai le taaloga ma Aferika, peitai e lei maua lava se feiloaiga ma le alii taalo.
Ae o le aotelega lava o se finagalo o le Iuni lakapi a Samoa, sa faailoa ai lo latou lē lagolagoina, ma le lē fiafia tele ia Eliota ma lona lagalaga ma suesue le IRB i ana faaiuga, ma le faatulagaina o laufali.
O lipoti e pei ona faasalalauina, e lē o matuā manino tonu ai, poo ai tonu o le Iuni lakapi a Samoa lea sa lē fiafia, ona e lē o ta‘ua ni suafa i tusitusiga sa mauaina.
Atonu o sui sinia ma nisi tulaga tofi o le Iuni, faatasi ai ma tusitala sa faasalalauina lipoti, i se vaai mamao atu i le mataupu ma lona tulai mai i lenei taimi.
Tuilaepa Lupesoliai Sailele Malielegaoi, Taitaifono Iuni lakapi Samoa
O le saunoaga a le Taitaifono ina ua faatalanoaina e le Radio Samoa, i le po o le Aso Tofi o le vaiaso talu ai, aso 6 Oketopa, sa manino mai ai le lagolagoina e Tuilaepa Malielegaoi, o le finau a Eliota Sapolu. Sa faamatalaina e faapea, e leai se mea o le a soona mateletele ai le IRB ia Eliota, auā o le aiā tatau lea a le tama taalo lava ia, e faaleo ai ona lagona e uiga i le taaloga.
E lē tatau i le IRB ona te‘i, ae ao ina toe silasila ane, ma toe vaavaai toto‘a i mataupu e pei ona laga e le sui o le Manu Samoa, ina ia faia i ai se suiga, ma o ni luitau aogā tele mo le IRB mo le lumanai.
Saunoa Tuilaepa, o le a faamatuuina se tusi mai le malo o Samoa, agai lava i le IRB ina ia toe lu‘i ai mataupu sa tatala ma faaleo e Eliota. O le saunoaga a le taitai o le malo, e foliga mai ai, o se isi lea o lagolago malosi ma le faamausaliina atili ai o le mau a Eliota, pe afai ae taunuu.
Na saunoa foi le Palemia, e oo mai i le taimi o le talanoaga ma le Radio Samoa, e lei maua ane se tala mai le Iuni lakapi, ma e lei feiloai atu foi i ai, ae faateia ina ua faailoa atu i ai le faaiuga lē fiafia ma le loto tiga o le iuni faasaga ia Eliota Sapolu.
E foliga mai ua na o ni tala sa faatupuina e le autusitala sa uluai lipotia lea mataupu, ma masalomia ai le va o le Iuni lakapi a le atunuu ma le tama taalo a le Manu Samoa, auā sa tatau ona silafia e le Taitaifono mataupu uma o loo talanoaina i totonu o le Iuni lakapi, e aunoa ma le tau matemate.
O se isi vaega o le saunoaga a le Taitaifono, ua ia poloaina ai le pulega ma ofisa o le Iuni lakapi a Samoa, ina ia tapenaina se lipoti o tupe uma sa maua, ma lona faaaogāina, a o sauni le aulakapi a le atunuu mo taaloga o le lalolagi 2011.
Lefau Harry Schuster, Sui Taitaifono o le Iunui lakapi a Samoa
O se tasi o lipoti sa faailoa ai foi se finagalo o le susuga i le Sui Taitaifono o le Iuni lakapi, le afioga ia Lefau H Schuster e faapea, o le finagalo o Eliota Sapolu, o lona lava ia lea finagalo. O lana foi lea aiā tatau e pei ona silafia, e leai se tulaga o le a taofia pe pa puipui ai.
Ua mae‘a lava ona faia le galuega a le Iuni lakapi, o le faufautua ma apoapoai i lana ‘au ma tama taaalo. O faatonuga e timai ai i amioga uma ma gaioiga e lei māmā i le Iuni ona vaaia lea tulaga ma faatino ona tiute.
Peitai o le faafitauli ua tulai mai, o le va lava o Eliota ma lona finagalo, ma le fono faatonu a le lakapi a le lalaolagi le IRB. O le itu la lea e leai se malosiaga o i le Iuni e taofiofi ai, auā e tuu pea i le faitalia o soo se tama taalo lava.
Tusitusiga a le Savali, nusipepa a le Malo o Samoa
O loo faasalalauina e le nuispepa a le malo, le Savali i lenei vaiaso, se tasi o tulaga o loo ave ai se faaseā agai i le pulega o le Manu Samoa. O loo ta‘ua ai le faatamala o le Pulega i le filifilia o ana tama taaalo i nisi o taaloga tāua sa feagai ma le ‘au.
O loo faailoa foi le lagolagoina e le nusipepa a le Malo, o faaseā ma faitioga sa faasaga i le IRB. O mataupu sa laga e Eliota, o nisi o vaega ua tatau i le IRB ona faia i ai ni suiga.
E lua nisi o vaega tāua o loo ta‘ua i tusitusiga a le Savali, o loo faamanatu ai i le IRB, ina ia toe silasila toto‘a i ai:
1 Ua tatau ona tasi le ‘au a Peretania, e tuufaatasi i ai Egelani, Sikotilani ma Uelese, e pei o le Liona ua silafia ai.
2 E tatau lava ona fitu aso e mālōlō ai tama taaalo i le va o taaloga, ae lē tatau ona i lalo ifo o lea taimi e pei ona manaomia.
O le manaoga o le Malo o Samoa, ina ia tutusa uma ‘au, tutusa uma tulafono ma faiga e faagaioi ai le taamilosaga lakapi a le lalolagi. Ma o loo fia vaai i ia suiga, i le isi taamilosaga o muamua i le 2015.
O le a tālia nisi o lipoti latalata mai, i le mataupu lava lenei i le va o le Taitaifono, Sui Taitaifono, Sui sinia o le Iuni lakapi a Samoa, faapea le feiloaiga a Eliota F Sapolu ma le IRB i le Aso Toonai o le vaiaso nei, aso 15 o Oketopa.
