E lē lava upu e sufi mafatiaga o le mafui‘e i Kalaiesetete

Pagā lea ua faigata i ni upu ona tafiesea le matuitui o puapuaga ma mafatiaga ua feagai nei ona o le afaina i le mafui‘e tele lea ua valu nei aso talu ona lūlūina ai le laueleele o Kalaiesetete, ma e oo mai i le taeao o le Aso Sa nei a o tusia lenei ripoti 12.09.10 faato‘ā mae‘a atu le isi lūlū (aftershocks) e tusa ma le 4.6 malosi faamafuie i le 6.03 i le taeao, a o alafai mai le toatele e tapena i sauniga o le Sapati.
E tusa ai ma faamaumauga, ua silia i le 400 le aofaiga o isi lūlūina i se malosi e amata mai le 2 magnitude pe ova atu foi, e aofia ai lūlūga e tolu e ta‘i 5.4 faatasi ai ma le isi osofaiga feololo i le taeao o le Aso Lulu, lea na faaleagaina ai le uafu i Lyttleton atoa ai ma le fememeai o le aai i lea lava taeao, ona e fai lava sina malosi o le galulu mai.
O pitonuu pei o Avonside, Bexley, Papanui, ma se vaega o Brighton faapea Aranui lea o loo feololo nai aiga Samoa e alaala ai, ua tele ina afaina o latou maota ma fanua, faapea le mavaevae o auala taavale aemaise le pa ane o le suavai ma avane ai ma oneone ma palapala, o fale foi ua amata ona taei ane faaalo.
Se tasi o tatou aiga Samoa ua pa le tane vaivela i totonu o fale ma ua faaleagaina talu le mafui‘e, aemaise ai se faatalanoaga ma le faletua Samito‘a Lesatele ma lona aiga mai le pitonuu afaina o Avonside sa tapena ese mai lea lava taeao ona ua matuā lē saogalemu, tasi lea aiga o loo afaina tele le fale ma le fanua.
E iai welfare centers faapitoa e tolu e pei ona auina atu i le lomiga talu ai, ua saunia mo i latou ua afaina fale e mapu atu i ai ma o ni fesoasoani malosi mai le Civil Defence aemaise faalapotopotoga tuma‘oti e pei o le Koluse Mumu, St Johns, ae peitai o tatou lava tagata sa opogi faatasi i falematu i o latou lava aiga, aemaise le mafuta faatasi i totonu o tuamaota o o latou lava ekalesia ma fetausia‘i faapea le faasafua ane o le fesoasoani o isi aiga e lē o afaina.

O aso faigata faapenei ua aiga uma tagata ma fealolofaai pei ona faaalia amata mai lava i le uluai aso na tupu ai le faalavelave, ua logoina foi le mamalu o o tatou tagata tusa lava pe faamautu i o latou lava aiga ma tuamaota a ekalesia, e iai pea le latou aiā tatau e fesootai atu ai i welfare centres mo fesoasoani a o nonofo ese mai o latou lava fale. Toatele nisi o tatou tagata ua afaina maota, aemaise o le lē saogalemu mai laau latalata ane faapea ma alaasu (chimneys).

Tele nauā le tamaoaiga tau fesoasoani e ala eseese mai ua sasaa mai totonu o Kalaiesetete, ua faamalosia foi o tatou tagata ina ia logoina ofisa uma nei o le malo aemaise faalapotopotoga tuma‘oti e pei o le WINZ, Housing, faletupe, Inisiua o fale ma mea totino, Pacific Business Trust, Pacific Health faapea le Tenanacy Tribunal Commission.

E fa piliona tala ($4 billion) ua faatatauina e le malo mo le faatupeina o meatotino ua faaleagaina.

O loo galulue pea le EQC, mo faalavelave mafui‘e i le siakiina o fale e ova atu i le 100.000 ua faaleagaina, ae lē taulia ai auala ma le lotoifale.
E umi lava se taimi e tau faamamā ai le aai ma nofoaga afaina, e toatele foi ua ofoina mai o latou taimi e fesoasoani (volunteers) pei ona iai le fesoasoani a tamaiti aoga Iunivesite Canterbury ma nisi aoga.

O le aso Sapati i le 10am, sa faatumulia lumafale o le Cathedral Square i se sauniga lotu faapitoa mo soo se tasi e talosia ai le aai aemaise o le faafetai i le tutufaatasi o tagatanuu i taimi o mafatiaga, faapena foi ma le sauniga lotu tuufaatasi a le St Pauls Pacific Trinity ma Knox Presbyterian sa faia lea i le malumalu St Andrews, ona o loo afaina o latou falesa i le mafui‘e.

O loo lē mapu pea le lūlū faavaiperiota e pei ona iai foi le afiafi o le aso sapati i le 5.30pm ma o loo lapataia pea ia mataala e ui ina sa iai se vavalo faasaienitisi i se malosi e tusa ma le 6 magnitude aftershock.

I se tala faasolopito faamaumauina, ina ua uluai nofoia e tagata Europa Kalaiesetete mai le tausaga 1850-1930 e tusa ma le fa mafuie lūlūina aofia ai le taimi mulimuli i le tausaga 1922, o le mafui‘e tele sa lūlūina i le 1.09.1888 i se malosi 7.3 lea na tau afaina ai le Cathedral Square ma e tai atoa lava le masina o feagai le aai ma isi lūlū (aftershocks).

E ui lava ina iai pea le atuatuvale ma le popole, ae soo se mea e tupu i le lalolagi o loo iai faatasi ma le Atua Soifua, o aso leaga faapenei o aso mo le tautai.