Ua ausia e le susuga ia Filipo Tevaga Sio, se tasi o ana moemitiga sa naunau i ai, a o maua pea lona malosi. O le tusi ua faaigoaina, The Samoan Who Said Yes, ua matala nei mo faatauga ma faitau ai le atunuu.
O se tusi sa tusia ma faaupuina e lea foi tamalii o le atunuu, mo le naunautaiga o lona finagalo, ina ia faasalalauina ma fesoasoani mo alo ma fanau a Samoa, sa soifua a‘e i Niu Sila. E tele ni luitau matagofie ma le aogā sa tuufaatasia ma ua tuuina i totonu o le tusi a le susuga ia Filipo, ma lona talitonuga e ao ina tufa ma faasoa ia lagona a o ni a‘oa‘oga tāua foi mo nisi e mafai ona faitau ai.
O le tusi o loo tusia i le gagana Peretania, ma e tusa ai ma le finagalo o le susuga ia Filipo, na ia tusia ma faaaogāina lea gagana, ina ia maua le agaga sa naunau i ai, o le a faafaigofie ona malamalama ai alo ma fanau o loo soifua a‘e i Niu Sila.
E fā vaega o loo vaevaeina i ai le Tusi. O le vaega muamua o se molimau i lona soifua a‘e i lona aiga ma lona atunuu i Samoa.
O lona lua, o se tala e uiga i lona taunuu ai i Niu Sila mo le taimi muamua, atoa ai ma suiga o le olaga na amata saili ai lona lumanai.
O le vaega tolu, o loo faaautū i lona soifua galue ma galuega, atoa ai ma lona tulaga aloaia ma le faamalieloto.
A o le vaega mulimuli, o le aafiaga ma faigata sa feagai ai ona o se faalavelave sa aafia ai, semanu a maimau ai lona soifua.
O vaega tāua e fā o le soifuaga o lenei tamalii o le atunuu, sa ia faamaumauina uma, ma e pei lava o lona naunautaiga, o le a fai ma faamanuiaga mo nisi o le a faitau ai. O Filipo o le a atoa le 75 tausaga o lona soifua, ma o loo alaala ai i le itu i Sisifo o Aukilani i Hobsonville. Ua faaipoipo atu i se tagatānuu o Niu Sila ma Egelani, ma e toafā o la alo tamaitai.
O nisi o vaega aupito tāua o loo faamatalaina ma faamaumauina i totonu o lana Tusi, e aofia ai lona soifua taumafai a o iai i totonu o lona nuu i Leauvaa. O lona tamā o Tevaga Filipo ma lona tina o Falanika Tuala o Leauvaa lava.
O lana molimau e lei lelei se taunuuga o ana a‘oa‘oga i Samoa, ma na malaga mai lava i Niu Sila i le tausaga 1955, e leai ni vaega tetele o lona olaga sa oo i ai i le tulaga tau a‘oa‘oga. Ae sa soifua a‘e lava o se tagata sa faamoemoe i ai ona mātua, ona o ia foi o le alii o aiga, poo le ulumatua o uso ma ona tuafāfine.
I le taunuu ai i Niu Sila, sa feagai ma feiloai ma le tele o faafitauli ona o le gagana ma lona faaaogāina. Mulimuli ane sa suia e le Atua lona soifua faatauvaa, e avea o se faamanuiaga i lona aiga, i ona uso ma ona tuafāfine. E lē gata i lea, a o le mafuta ai i se tamaitai sa ia leiloa pe faapefea ona manao ia te ia.
O le tasi o vaega tāua tele o ana tusitusiga, o le taimi na galue ai i se tasi o kamupani tele i Niu Sila, le TelecomNZ. Na toeititi atoa le 40 tausaga o galue ai mo lea kamupani, ma na amata mai i le eli o poumolī mo telefoni, ae na faaiu ane ina avea o se tasi o pule i le tulaga tau fesootaiga ma fefaatauaiga a le Telecom.
O se tulaga maualuga ma le totogi lelei, sa tele tupe na maua ma sa faaeaina i le tulaga aloaia ona o le alofa o le Atua, pe a fuafua i lona lava tuputupu a‘e i Samoa, ma le maualalo o le soifua a‘oa‘oina sa iai.
Peitai na siitia e le Atua ma avea o se tasi o poutu o le kamupani o se taimi umi.
Sa avea ma tagata o le toasefulu aupito i luga o Niu Sila, sa maua ma ausia le maualuga ma le maoa‘e o le faatinoina o galuega i le tuufaatasiga a Niu Sila atoa.
O se Samoa muamua foi sa avea ma faauluuluga i le vaega o Fefaatauaiga a le Telecom.
Sa toe galue mo le kamupani a le Telstra Clear mo le isi iva tausaga mulimuli ane, ina ua faamavae ma le Telecom.
Sa avea foi ma pule ma faauluuluga o le itu tau fefaatauaiga a lea foi kamupani i tausaga uma sa galue ai.
Ina ua aafia ma lavea i se faalavelave tau taavale, sa faamauina foi o se tasi o vaega tāua ma le faagalogata i lona soifua.
Ona o faigata sa feagai ai ma lona aiga, ma sa faailoa foi iai e Fomai, e lē toe foi i se manuia lona malosi ma lona soifua. Peitai o se taimi sa faaatoatoa ai le la mafutaga ma lona Atua.
Sa lē aveesea lona faatuatuaga ma lona talitonuga e mafai e lona Atua ona toe faafoi lona malosi.
O le taimi nei, ua toe maua lona malosi, ma ua mafai foi ona toe faataunuuuina le tele o vaega sa talitonu fomai, e lē toe mafai ona faia, ona o le matautia tele o aafiaga sa aafia ai.
O le ala lea, ma le mafuaaga o le tusia o lana tusi, ona o le agaga faasoa ma lona talitonuga e iai lava nisi o le a aogā i ai lana tusitusiga, ona o meaalofa o le olaga mai le leai o se atamai faapitoa, ae na faaeaina ma faauluulu i ai le toatele o tagata eseese, ona o le galuega.
Aemaise ai o faiga ma le agalelei silisili o le Atua, sa ia mafaia ai le tele o mea i lona soifua.
Mo kopi uma o le Tusi The Samoan Who Said Yes, e mafai ona fesootai ane i le telefoni lenei o le 09 416 3000 poo le 022 416 1234, a lē o lea, asiasi i le
filipo@xtra.co.nz.
Ua avanoa nei mo le faatauina atu mo tagata lautele.
