Unai le faatuina o vaieli

Ua mae‘a fesoasoani i faalapotopotoga tumaoti ae o le aso ananafi na toe faalauiloa ai foi se isi meaalofa ua maau i ai le Ofisa o le Malo o Ausetalia i Samoa nei ma e taulai lea fesoasoani i le matagaluega o Punaoa faalenatura ma le siosiomaga.

O lea fesoasoani o se loli tele e iai ma se crane ina ia mafai ai ona fesoasoani i le faatinoga o galuega i vaieli.

O se taavale na sau sa‘o lava mai i Ausetalia ma ua tuu atu i le matagaluega lenei auā le faatinoga o galuega ua faagasolo nei i le faamautu ai o vaieli.

O le ogaoga o suiga o le tau ua iai ua aafia ai le tele o suavai maua i vaitafe e pei ona ua lipotia le sao o le suasami i nisi o vaipuna ma vaitafe aemaise lava i nofoaga maualalalo tulata i le sami.

O lea la ua faagasolo nei le vaavaai a le Matagaluega o Punaoa faale-Natura ma le Siosiomaga i nofoaga e pei o le manava o le eleele e eli ai le suavai maua ma o le agai i luma ua ta‘ua e le Matagaluega o Punaoa nei o le a faamalosia le agai i ai mo le suavai mamā ma le lelei i le taumafa.

O le tau atoa o le loli lenei ua iai lea meafaigaluega mo le eliina o le suavai e $282,915 tala Samoa. O le afioga i le Minisita o le Matagaluega o Punaoa faale-Natura ma le Siosiomaga, le Afioga Faamoetauloa Faale sa taulimaina lenei fesoasoani a le Malo o Ausetalia e pei ona foai e le Afioga i le Hai Komesina o lea Malo i Samoa nei o Stephen Henningham.

E $4.9 miliona tala le aofai o le fesoasoani mai i le Malo o Ausetalia mo le faatinoga o galuega a le Malo o Samoa auā le tali atu ai i suiga ogaoga o le tau.

O lea fesoasoani ua aofia ai ma le faatuina o nofoaga ua eli ai le vai mai i le eleele e pei ona faatuina nei i Vaitele-tai, Faleasiu, Leulumoega ma Mulifanua.

O Upolu lea ua amata ai lea galuega tele mo le faagasologa o vaieli aemaise o le matauina o le tulaga o iai le suavai maua mai nei nofoaga ma le faamoemoe e faalautele atu i isi vaega o Samoa lea lava galuega tele. E talafeauga lelei lenei foai ma le tulaga ua iai foi le tau faasoaina o le suavai i le talafatai o Apia ma isi vaega o le atunuu e pei ona faalauiloa e le Pulega o le Suavai i lenei vaiaso.

O lea ua taiono itula ua faasoa ai le maua o le suavai e vaega eseese o le talafatai o Apia. O faatanoa o loo sau i Alaoa lea e fafaga mai ai le suavai taumafa i le faitau afe o aiga i le Vaimauga atoa ai Fuluasou o loo faapea ona agai mai ai le suavai i le tele o Faleata, ua matuā mamago lava.

O le tetele o timuga i le vaveao o le Aso Tofi na tau maua ai se suavai ae o lea lava ua faaauau le faasoaina o le suavai ina ia mautinoa le soo o lea foi punaoa tāua i maota ma laoa o le anoano o loo ua nofoia le talafatai o le taulaga o Apia.

Ua lē oo atu le malosi o mugala i lenei tausaga e pei ona molimauina i le tausaga na tea nei, peitai o loo utiuti lava le suavai maua, o se faailoga o le tulaga ogaoga ua iai fesuiaiga o le tau e pei ona iai le foai lenei mai ia Ausetalia.

O le faamatalaga a le Afioga i le Hai-Komesina i lenei foai, e tāua tele le matau mai ua tele lava le iloa ma le malamalama o le lautele o tagata o Samoa i le tāua tele o le faasao o le suavai aemaise o le vaavaai i le taimi lenei i le faamautu ai, o vaieli ma le puipuiga e tatau ona ave i ai auā le maua pea o lenei punaoa tāua e le atunuu i tausaga e tele o i luma.

Ae o le vaiaso lenei ua agai foi le Pulega o le Suavai latou e unai lapataiga mo le silafia e le mamalu o le atunuu le ma‘ale‘ale o le tulaga ua iai le suavai maua i lenei vaitaimi mugala.

O tulafono e faatatau i le faasoaina o le suavai ma le puipuiga o nofoaga o loo tapu‘e ma sau ai le suavai, ua toe faalogoina foi le faalauiloa mai i luga o ofisa faasalalau.

O le auga atoa lava o lapataiga ina ia malosi foi le lagolago a le mamalu lautele o le atunuu i le tau faasoasoa ai o le utiuti o le suavai ua iai nei.