Ua atoa le Tausaga o le Faigamalo – Fai lau Faamasinoga?

Ua atoa i le Aso Sa, o ananafi lea, le aso 8 o Novema, le tasi tausaga talu ona avea le National ma faigamalo o Niu Sila. O nisi nei o fesili o loo tuufesili ai le toatele o le au tusitala ia John Key ma lana faigamalo:
Pe sa faamaoni John Key ma lana vaega i le faatinoga o a latou folafolaga na faia a o lei avea ma faigamalo o Niu Sila?
Po ua siitia le tamaoaiga mo le manuia o aiga taitasi o Niu Sila talu ona avea le National ma faigamalo?
Po ua sui tulafono ia sa le fiafia i ai nisi, poo tumau pea?
O le upu moni, e tofu lava le tagata ma lana faamasinoga e fai i lea faigamalo. O le a ou taumafai e faasoa atu a‘u tali i nisi o ia fesili. O le fesili muamua: Pe sa faamaoni John Key ma lana vaega i le faatinoga o a latou folafolaga na faia a o lei avea ma faigamalo o Niu Sila?
A o avea John Key ma le National ma itu agai o le Palemene, sa vāvāō i totonu o le Palemene a latou folafolaga e tatau ona tele se pau o lafoga (tax cuts) mo tagata Niu Sila uma. Peitai ane, ina ua avea ma faigamalo, na muamua lava folafola o le a iai le pau o lafoga mo le tolu tausaga mai le 2009 seia oo i le 2011.
E fai lenei folafolaga ua manino lava ua iai le faaletonu o le tala o le tupe ma ua faaletonu le tamaoaiga o Niu Sila. Peitai, e lei avea lenei faaletonu e taofi ai le folafolaga a John Key o le a faapau lava lafoga.
O le mea na tupu, na faapau lafoga mo latou e maualuga tupe maua, ae toe faapea mulimuli ane le Malo ua le mafai ona faataunuu le faapau o lafoga mo isi tausaga o i luma ona ua faaletonu le tamaoaiga o Niu Sila. Faamasino oe, pe sa faamaoni le Malo i latou folafolaga pe leai.
O le fesili lona lua: Po ua siitia le tamaoaiga mo le manuia o aiga taitasi o Niu Sila talu ona avea National ma faigamalo? Faamasino lava oe pe ua iai ni suiga lelei e fesoasoani ai i le tamaoaiga o lou aiga.
O lea na faasalalau i le vaiaso ua te’a ua silia nei ma le 150,000 le aofai o tagata o loo fia faigaluega, ae ua leai ni galuega. Ua pito i sili ona maualuga lea fuainumera talu mai le tausaga 1999. E pito i sili ona toatele tagata Maori
ma tagata Pasefika, aemaise le autalavou ua leai ni galuega talu ona avea John Key ma lana vaega ma faigamalo.
O le isi tulaga faaletonu o loo iai nei, o le tele o kamupani ua amata ona aliali uiga leaga i le va ma tagata faigaluega talu ona avea le National ma faigamalo. E toatele nisi o le aufaigaluega ua loka i fafo ma galuega talu ai ua le fiafia pule o galuega i talosaga e sii totogi. E mafua ia uiga ma faiga, ona o le faigamalo ma mea o loo latou faalauaiteleina i latou faavae faapea ia taofi siitaga o totogi. E tatau ona faamasino lava oe, poo faapefea le tulaga o loo iai aiga e vaivai le tamaoaiga?
O le fesili lona tolu: Po ua sui tulafono ia sa le fiafia i ai nisi, poo tumau pea? A o lei faia le faigapalota o le tausaga ua tea, sa alalaga le toatele ma faapea mai o le avea o John Key ma Palemia o le a sui ai tulafono ia sa aumai e le Leipa e faasa ai le sauaina o tamaiti ma fanau.
E silia ma le fia selau afe tagata na sainia se talosaga i le Malo e sui lea tulafono, ae ua tali John Key, e leai se suiga.
O le faamasinoga a le alii o Rodney Hide o se faamasinoga taua aua o ia o loo galulue faatasi ma John Key ma lana vaega. Fai ai Rodney Hide, e leai lava se galuega ua faia a John Key, seia vagana le auala mo uila vilivae (national cycle way).
O lana faamatalaga lea na faia i nisi o le aufaipisinisi i Kalaisetete i le vaiaso ua tea, ma lona le iloa o loo
faalogologo i ai se tasi o tusitala. Fai mai lenei alii o Hide, o ia lava lea o loo faia le tele o galuega ma ua itagia ia e tagata, a o Key, e leai sana mea o faia ae fiafia i ai le toatele o tagata Niu Sila.
E moni ua faapea le Palemia o tala tausua a Hide, ae ua le fiafia i ai le toatele o Minisita a le Malo.
O lona uiga e foliga e moni faamatalaga a Rodney Hide, o mea ia na te faia, o mea o loo lagolago e John Key, ae o lea e lafi mai tua, nei mea ane ua tuaia ia, ae sili lava ona tuai ia Hide.

Faamasino lava oe.