Tuufaatasi Pacific Games ma Oceania Games, auai Niu Sila ma Ausetalia

Vidhya Lakhan

Ua faatu le mataupu pito sili ona tāua mo taaloga o le Pasefika o le a tuufaatasi ai le Pacific Games ma le Oceania Games o le faaaliga lea a le Peresitene a le Pacific Games o Vidhya Lakhan. 

O lona uiga o le a avea ai Niu Sila ma Ausetalia o atunuu aloaia mo taaloga fou nei. O le taimi nei o loo tauva atunuu tetele ia i le valaaulia mai le Pacific Games, peitai, a pasia le mataupu lea i le talanoaga ua amatalia nei ona tauva ai lea o atunuu ia e aunoa ma le faatapulaaina o tagata taaalo e ofi i taaloga. O le a tauva sa’o atumotu o le Pasefika ma NZ ma Ausetalia. 

O le manao a le Fono Aoao ia avea le Pacific Games ma taaloga autū mo atunuu uma a le Oceania. E mafua lea i le taumafai o le Fono ia amanaia e le lalolagi taaloga a le Pasefika. O le taimi nei o loo faapea o taaloga ia a tatou e na’o atunuu laiti e tauva ai ma e leai se aogā o pine e maua e sao atu ai i taaloga a le Olimipeka. 

A e afai e ta’ua le Pacific Games o le Oceania Games mo atunu’u uma o le Pasefika faatasi ai ma Niu Sila ma Ausetalia ona avea lea ma faitotoa mo tagata taalo uma a atumotu e ofi sa’o ai i le Olimipeka. O le tāua o lenei mataupu ona o le fua e fua ai maualuga o taaloga i le lalolagi e Niu Sila ma Ausetalia i totonu o le Oceania ae o lea e lē o auai i le Pacific Games. 

I taaloga ua mavae e iai atunuu na manumalo i Pine Auro i le Pacific Games, e iai le Pasiketi Polo a tamaitai a Fiti i le 2015 ae e lei sao i le Olimipeka na toe su’e avanoa ai i taaloga i Europa. 

O le popolega afai e ofi atunuu ia ona faaitiitia ai lea o avanoa e maua ai pine a atu motu laiti. Ae o lea mau e leai ma se eseeesega o le manumalo ai o New Caledonia i le ‘afa o pine uma a le taaloga ae e lē o iai se avanoa e ofi atu ai i le Olimipeka. 

Ae a iai ma atunuu tetele i taaloga nei, ona faapea lea ona maua avanoa o atunuu o le Pasefika i le Olimipeka pe a faatulaga pine i taaloga e auai Niu Sila ma Ausetalia. 

O lenei avanoa ua aafia ai ma le filifiliga o se atunuu e talimalo i taaloga o le 2027 e iai Fiti, Tonga, Guam, Tahiti, Vanuatu ma Amerika Samoa. 

Na ta’ua e Lakham o le a faigata le ta’iala o taligamalo i taaloga o lumanai. Aemaise atunuu e iai Tonga na tuu e talimalo mo le 2019 ae toe faamaamulu.