Toe siitia le tulaga o tamaiti aoga i Rosebank Aoga Amata

Taimi na fai ai aitema a tamaiti faauu
Taimi na fai ai aitema a tamaiti faauu

E ui i le fesuisuiai o le fuainumera o tamaiti aoga o loo aooga i le aoga amata a Rosebank i tausaga taitasi ae leo tuua ai le finau ma le saili malo o le afioga i le faletua ia Afamasaga Vaafusuaga Telesia Alipia i tausaga taitasi i le sailia lea o auala ma alagaoa e toe atinae ai le aoga aua le faafaileleina o olaga aoaoina o fanau laiti i totonu o le Pasifika.

O le tausaga 2008 na resitala aloaia ai le aoga lenei i le malo ma maua ai le avanoa e faaauau ai loa ona tiute tauave faaleaoaoga i totonu o Niu Sila. Ma ua sefulu ai nei o tausaga talu ona faavae mai le aoga ma ua toatele fanau laiti ua faaiuina ma faauu mai ai lo latou taumafai ma agai atu loa i luga i aoga tulagalua.  O le afioga i le faletua ia Afamasaga Vaafusaga Telesia Alipia ua loa lana tautua i totonu o le vaega o aoaoga i Samoa e pei ona ia amataina ai nisi o aoga amata i Sogi, ma seia oo lava ina valaauina  e malaga mai i Niu Sila nei e faatuina le Diploma mo tagata Pasifika i le tausaga 1991 ma amata ai loa ona galue i aoga amata i le Auckland College of education i Epsom mo aoga faafaiaoga ona faasolo atu lea i le Auckland University i le 2000 seia oo lava ina malolo ritaea i le 2007.

Ina ua malolo le afioga ia Afamasaga Vaafusuaga Telesia mai lana galuega ona ia lagona loa lea ua tatau loa ona faatu se aoga amata mo fanau laiti aua o lea ua maua lona taimi mo fanau, aua ua uma lana galuega mo faiaoga ma tagata matutua.

Faiaoga o loo aotauina le fanau
Faiaoga o loo aotauina le fanau

O le 2008 na amata ai loa ona faatu le aoga lenei a Rosebank aoga amata e nisi o matua ma faiaoga seia oo mai lava i le taimi nei. E 25 tamaiti aoga na uluai amata ai le aoga, aluai aluai oo i le isi tausaga ua pau ifo i lalo i le 15 tamaiti aoga ona faapena lava lea i isi tausaga na sosoo ai.

O le tausaga 2017 na toe liuliu ai se lagona o le afioga ia Afamasaga Vaafusuaga ua tatau ona toe fai se suiga i le aoga, ona ua ia vaai ua pau maualalo le fuainumera o tamaiti aoga aemaise ai ua tau leai se lagolago o matua, ae o se auala sei toe lifi ai i luga le tulaga o le aoga, ma o lea na ia faamalolo ai nisi o faiaoga tuai sa iai, ae aumai nisi o faiaoga fou e toafa ma faiaoga e toalua tuai sa iai ma galulue i le aoga i le tiami nei.

Ma o le suiga tele la lea ua iai le aoga mai le tausaga ua tuanai seia oo mai i le tausaga nei ua silia i le 40 tamaiti aoga o lea ua mafai ona aoaoina ai i totonu o Rosebank aoga amata. Ma o nei fanau uma o alo ma fanau mai nisi atunuu o le Pasifika ma isi atunuu Asia o lea ua tatala atu iai le avanoa aua le aoaoina o latou fanau. E ui i le fefiloi o le gagana ma lanu i totonu o le aoga ae o le vaega sili ona taua ua maua le avanoa e aoaoina ai fanau ma ua tele foi le silafia ua i faiaoga e aoaoina ai nei fanau i le matutua o loo iai.

Sui o valaaulia sa molimauina le faauuga a le fanau i Rosebank aoga amata
Sui o valaaulia sa molimauina le faauuga a le fanau i Rosebank aoga amata

O le toe siitia ai o le fuainumera o tamaiti aoga, ma ua iai ma le fuafuaga a le afioga ia Afamasaga Vaafusuaga Telesia Alipia ma faiaoga faapea ma matua o lea toe faatele le latou faleaoga ina ia lelei ma matagofie vaega o loo aoaoina ai fanau. Faatasi ai ma faamanuiga ua maua e le aoga mai le auauanaga a le Kidscan ua foai mai ai meaai ma mea totino e ala i laei, seevae ma isi lava mea ua foaiiina aua le saogalemu ma solosolo lelei o le soifua aoaoina o fanau i le mafaufau tino ma le agaga.

I le tausaga nei e toasefulu lua fanau laiti sa faauuina mai i le vasega mulimuli poo fanau o lea ua faasauni e ulufale atu i luga o aoga tulaga lua. O se fiafiaga i matua ma faiaoga sa auai i le afiafi o le aso Faraile i le faauuga o nai fanau, ua iu ma le manuia le latou tausinioga e pei ona alo atu iai, aemaise foi i matua ua tauia lo latou tautiga i le usu i taeao e momoli ma tau faafilemu fanau ina ia nonofo lelei ai i le aoga. O le afioga ia Patele Michael Endemann na saunia le tatalo e amata ai le polokalame a le fanau ao le faletua ia Ameteolepala Etelei sa fai ma fofoga o le polokalame.

O le afioga ia Laulu Leauanae sa fai ma sui o le afioga i le Minisita ia Aupito Su’a William Sio ae o le sui sinia foi lea o le matagaluega o tagata atu motu o le Pasifika sa fai ma saunoaga autu o le aso.

Faaalia le laufofoga fiafia o matua i le taimi na to laulauina ai faailoga o fanau aemaise i le taimi na faia ai a latou aitema ma siva Samoa a tamaiti ua iu ma le aoga. Taualuga polokalame o le afiafi i le taumafataga na faaauau ai le mafutaga a matua ma faiaoga aemaise o fanau faaiu aso.