Ole fonotaga tele ale Ekalesia Faapotopotoga Kerisiano Samoa, EFKS, na usuia i Malua ile vaiaso talu ai, ua saga faamaonia ai le faaiuga ale faamasinoga, e ala ile toe totogi o tupe (back pay) ile susuga Rev Dr Afereti Uili lea sa avea ma failautusi aoao ale Ekalesia talu ai.
Ole totogi faafoi poo le back pay, ole susuga ile alii fomai faifeau ona ua faamaonia ele faamasinoga e leai leai se uiga tauvalea na ia faia e tusa ai ma tuua‘iga faasaga ia te ia. Lea na mapuna a‘e i tusitusiga ale Nusipepa ole Samoa Today faasaga ile alii faifeau.
Peitai ole fesili ua tulai mai nei, poo ua magalo ai ma le Nusipepa na latou faasalalauina faalauaitele lea faaletonu?
O tuua‘iga ogaoga na fafau faasaga ia te ia ma se tamaitai sa galue ile ofisa ale kamupani lea na o latou faia le Ioane Viliamu (South Pacific Cladding). Ma e matuā matuia tusitusiga na faia ma aafia ai le igoa lelei ole Susuga Dr Uili, seia oo lava ina faia le faaiuga ale komiti ole fono a Toeaiina, e faamalolo ai o ia, ise faaiuga lē tumau, ae tālia le moni ma le lē moni o tuua‘iga.
E pei ona silafia na oo lava i luma ole faamasinoga nei matupu ogaoga, faaluma ekalesia atoa ai ma le masofasofa ole aiga ole alii faifeau. Lea na matuā olopalaina ile tusitusilima iai o tagata, a‘o feagai le susuga Dr Uili ma lenei faasalaga umi, e pei ona aafia ai lona tamaliiga.
Talu ai ona ole tamaitai na ia faia tuua‘iga, na ia toe tautino mulimuli i luma ole faamasinoga maualuga, ose fuafuaga na fafau ma le atamai na faaaogāina ai o ia, nate faia nei tuua‘iga, ma sa ia iloa lelei lava e le faamaonia. Sa avea ose tagata e faamaumauina faamatalaga ale kamupani ale South Pacific Cladding lea sa iai o latou ofisa i lalo ole fogafale alalo ole Ioane Viliamu.
Talu ai ona ole tele ole lavelave ma le numi oloo siomia ai lenei mataupu, ua manatu ai le Tusitala se‘i o tatou asiasi tasi i faamatalaga maumaututu pe na faapefea ona tulai mai lenei faiga taufaaleaga ma le loto iai ma aafia ai le suafa lelei, e le gata ole alii faifeau ae ole igoa pele ole ekalesia.
E tele foi taimi sa faia ai tusitusiga talu mai le lua tausaga ua mavae, faasaga ile Susuga Afereti Uili ma si ona aiga
Ua lē o mautinoa poo fea o iai nei le tamaitai na ia tusia le tala sa galue ose Tusitala Sinia a lea nusipepa. Ae ose tala na maua, ua faamautu mai a‘o tapena lenei tala ua aafia o ia ile kanesa ole toto lukemia.
E le gata ua lē o toe faia lea nusipepa, gau aano le kamupani lea sa manuia i tupe o vaega o galuega na o latou faia mo le EFKS, ae ua faapea foi ona lē toe vaaia le toatele oi latou na galulue ai. E oo lava i lē sa avea ma pule ua seāseā foi vaaia i nofoaga sa masani ona iloa ai.
Ole kamupani ale South Pacific Cladding, e umia ese tagata e toatasi, ma e faapea foi ile Nusipepa ole Samoa Today.
Ua finagalo le ekalesia ma le Susuga Afereti e faagalo ia mea ma agai ile lumanai, peitai, e lelei ona motu le pa ae ua silafia, e pei ole muagagana ua silafia e le tatou atunuu.
Ma ua faatulai mai ai se fesili, pe ose gaioiga na faufau faatasi, ona ua maua molimau e iai tupe sa lē mafai ona totogi mai ele ekalesia ile Kamupani ale South Pacific Cladding, ina ua taofia ele susuga Fereti Uili, talu ona pale mai, ma seei ile nofoa ole Failautusi aoao?
E talitonu i latou sa galulue i lenei kamupani, aemaise ole pulega ole nusipepa, e le gata sa faaoso lē sa fauina ma ia faia le tala, ae ose pepelo na matuā lelei ona mamanu lea ua mafua ai ona see tuafaiva le susuga Afereti, e tusa ole faaiuga ale fono a Toeaiina, ae alo ile faamasinoga.
Ole fonotaga tele lava lenei, sa faatuina atu ai e le matagaluega o Apia i Sasae se mau ma apo ele komiti o tupe, ina ia silasila i fuafuaga ma tau o galuega poo poloketi tetele faapenei, auā e aafia ai tupe ole malosi o tagata lotu.
Lea foi na agiga ai se seleni e tusa ma le $3miliona e faamoemoe e faamae‘a lelei ai le galuega ole Ioane Viliamu i Tamaligi.
Ole kamupani foi lenei ale South Pacific Cladding sa i tua ole unaia ole ekalesia ma lona pule e faaaogā le Shang Hai Construction, na te faia le maota ole Senetenari, mulimuli ane lea ua lata ile $18miliona na faaalu ai.
Na oo lava ile tamaitai Amepasa a Saina ole nofoaiga ua mavae, na sagolegole e sui ole South Pacific Cladding, ina ia maua se tau pa‘ū e faatalitonu ai ele South Pacific Cladding, le taugofie ole galuega. Lea foi na o fai le fagogo ile tamā ole atunuu e fesoasoani ane, ona ole manaoga ia maua se galuega lelei ma taugofie mo tagata ole ekalesia.
Lea ua amata sologa lelei, e ui ona ua suia le failautusi aoao mai le Susuga Dr Afereti Uili ile Susuga Vavatau Tuifao. Ua silia ma le lima tausaga o faatalitali ma le onosai Afereti Uili ma lona aiga e le gata o iuga ale faamasinoga ae ole ā se mau ale Ekalesia.
Ole faamamāina o lona suafa ua mautinoa ai, e le nofo sala i ona tuua‘iga ae ole ā ea se gaioiga e tatau ona faia, i lē na ia tuua‘ia le alii faifeau? Ua le gata i lea, ole ā se mea e ao ona faia ile tamaitai tusitala na ia faalauaiteleina lenei lipoti sese ma le faapaia mata?
Pe mata ua lava ea le tapuni ole nusipepa, ma lē toe vaaia ai le Samoa Today i faleoloa ma nofoaga sa faatauina ai ile taulaga i Apia. Ua ta‘ape le aufaigaluega, lē iloa poo fea o iai.
Ua lē iloa foi poo fea o maulu ai le au eli auro sa galulue punouai ma le fiafia tele i totonu o lenei kamupani.
