O le ā le Sootaga o le Tulafono ma le Faasatauroina o Iesu

O le Faasatauroina o Iesu, e faamanatu mai ai le tāua o le tagata e talitonu i le Tusi Paia, le tutu faatasi e faasa‘o se mea sese, ia aua ne‘i toe oo nisi tagata i ni faasalaga tiga ma matuia, e pei o le faasatauroinao o Iesu.

Fai mai le isi talitonuga faakerisiano, na ala ona faasatauro Iesu ona e ese manatu faaalia o Iesu mai manatu o tagata na latou faasatauroina o ia. O le upu faapapalagi o loo tusia, le mafuaaga na faasatauro ai Iesu, o le upu (“radical”). Fai mai o Iesu o se tagata “Radical”. O le uiga o lea upu: “A person who advocates thorough or complete political or social reforms” (O le tagata e finau e faasa‘o ni mea e lē o sa‘o aemaise ni mea e afaina ai isi tagata)

Tatou te iloa i le Tusi Paia, o loo tusia ai fetalaiga a Iesu ma ono soo “ia e alofa i tagata e feita mai ia oe ma soonafai oe” “ia e faamagalo i sē o ita mai ia te oe… .” O loo ta‘ua foi i le Tusi Paia le agalelei o Iesu i tagata matitiva, o i latou na mama‘i sa ia faamaloloina…”

O latou na faasatauroina Iesu, e ese o latou talitonuga. Atonu o latou o ni tagata e vaai maulalo i tagata matitiva ma tagata e mananao e taui le leaga i le leaga… “O tagata faapenei, e lē o vaai i se lelei lautele o tagata ola uma, ae vaai ifo lava na o ia ma le fai o ni mea e faaeaea ai na o ia ma maua ai lona manuia.

O le ā le Sootaga o le Tulafono ma le Tusi Paia:

Ona o le talitonuga o tagata malamalama uma i nei ona po, tagata lolotu pe lē lolotu foi, e lē tatau ona toe fai ni faasalaga e pei o le faasatauroina o Iesu,  ua fai ai malo o atunuu, e latou te pasia tulafono e puipui ai ola o tagata uma lava.

  • O Tulafono ua Pasia e Malo (Statute Law) – o tulafono ia e puipui ai ola o tagata uma oi totonu o se atunuu. E faatāuaina i le tulafono a le malo o Niu Sila ma Samoa, aiātatau a tagata uma lava i totonu o Niu Sila ma Samoa. E lē gata i aiātatau a tagata uma, ae faapea foi ona ta‘u mai i totonu o nei tulafono ia tiutefai o tatou uma, i le vaaiga o le isi tagata ola. E lē gata i le tiute o tagata i isi tagata, ae o tiutefai o tagata o uuina tofi i totonu o atunuu, e amata mai i le Palemia, leoleo, fomai, loia, tagata faipisinisi…”
  • Equity Law – E faavae nei tulafono i a‘oa‘oga mai le Tusi Paia. Sa amata mai ona faaaogāina tulafono nei i atunuu e iai Egelani. O tulafono nei sa ese lava fale faamasino sa aiāiaina mataupu e faavae i tulafono nei. O ia fale faamasino i Egelani sa ta‘u o le Court of Chancery. O le ituaiga tulafono na fai e faamasino i totonu o na fale faamasino, e ta‘ua o tulafono, e aveese ai le malosi tele o le tulafono ua pasia a le malo, lea e ta‘ua i luga o le Statute Law. Manatua, e eseese le faauigaina o le tulafono e tagata taitoatasi, latou te faaaogāina le tulafono tusia a le malo. O se faataitaiga, afai ae mamafa se faasalaga i luga o le tulafono e faia e se faamasino i se tagata, e mafai e le tagata lea e faasala, poo lana loia foi ona faasino se faamasino i se faaiuga Equity Law e talosaga ai se fesuiaiga o se faasalaga ua matuiā tele. E ui ina lē o iai ni Chancery Courts i nei ona po, ae o loo faaaogā ma faatāuaina i le tulafono ia faaiuga mai i na fale faamasino e ta‘ua; na faavae mai i le Tusi Paia. “Equity Laws Developed as a Supplement to the Rules and Principles of Common Law Courts”…
  • Code of Ethics – “A Code of Ethics are a code of moral principles that govern a person’s behaviour or the conducting of an activity…” O Code e tusa lea o ni taiala e faasino ai ni auala ma ni amioga e tatau ona faaaogā pe a iai se mea e tupu mai.
  • O le upu lea e tusia “moralsare standard of behaviour, principles of right and wrong…”  O ni faavae lea o tatou tagata uma faaletagata lava ia, e tatou te iloa ai tulaga sese ma tulaga sa‘o e fai ma tatou taitala.
  • O le upu lea e faaaogāina “Principles” – A Moral rule or belief that helps you know what is right and what is wrong and influences your actions…” O principles o tatou talitonuga nei e fesoasoani ia i tatou tatou te iloa ai mea sese ma mea e sa‘o, e taiala ai i tatou i mea uma tatou te faia.

O le Code of Ethics faapea ma Equity Law, e faavae ia i tusitusiga ma talitonuga o loo i totonu o le Tusi Paia. E faavae i talitonuga faakerisiano. E faigofie ona lē galo nei tulafono, ma o loo o‘u faaaogāina foi i luma o fale faamasino, ona o aoaoga a le Tusi Paia.

O lenei tusitusiga e faamanatu atu ai le faatāuaina e le tulafono o talitonuga faakerisiano e pei ona ta‘ua i luga. Sa faatāuaina e i latou na amataina tulafono o Equity Law le Tusi Paia, ma aoaoga na maua mai ai.

O le fautuaga, ia tatou malamalama, o le tulafono lea e faaaogā i fale faamasino, e lē na o ni tulafono e pasia e Palemene. E telē le aogā o tulafono i totonu o le Tusi Paia, lea e faatāuaina, i le tulafono. E faaaogā e loia e lolotu ma malamalama i le Tusi Paia, pe a faauiga upu tusia mai i le tulafono a le malo, ma talitonuga i le Tusi Paia.

E lē gata i lea, o tatou uma lava, ia manatua ona faamuamua o tatou talitonuga i mea e lelei ma tatau ona tatou faia, ona o loo tusia i totonu o le Tusi Paia. Atonu a tatou malamalamai foi i le tulafono lea e faaaogā e fale faamasino, e opogi ma tulafono ia e faavae mai i le Tusi Paia, ona tatou iloa lea o amioga e tatau ona tatou faia.

O le tatou Petition i le Malo o Samoa e Sui le Tulafono e pei ona faasalalauina atu i le tatou nusipepa lenei o le Samoa Times, e faavae lea i le agaga, e sese ma lē fetaui tulafono ia ua fai e lē o faatāuaina ai aiātatau a tatou ia e nonofo i fafo. E tatou te tutu e fai le mea e sa‘o, ia aua ne‘i iai ni tagata e toe afaina ai.

Poo le talia poo le lē taliaina e le malo o Samoa, ae tatau ona tatou tutu faatasi ma faamoemoe i o tatou talitonuga faakerisiano e faasa‘o mea sese, ia aua ne‘i toe afaina nisi i taimi oi luma, aemaise tupulaga fai a‘e.

Ia manuia le Easter. Faafesootai mai pe a iai ni manatu e fia malamalama atili ai.