O le toe aso nai moamoa, le Aso Tofi 8 o Mati 2012, ua faamauina i le talafaasolopito o upufai ma tonu fai o le Malo Samoa, ua tuu ai i lalo le maota fono tuai.
O le maota sa tapuvae tasi i ai tonu ma pulega o le Malo a o tauasa mai ana sailiga malo, mai lava i taimi o pulega a Siamani, sosoo ai ma Niu Sila ae taualuga i le tutoatasi ua pulea e o tatou lava tagata upufai o le atunuu.
O le faaiuga a le Kapeneta e tuu i lalo le maota ona ua lē toe saogalemu, ae faalautele atu i ai le malae mo sauniga o le tutoatasi ia Iuni i le faailogaina o le limasefulu tausaga o le malo tutoatasi, e lei faigofie i le fofoga o le fono, o ia e iai le pule i le Palemene ma le lotoā atoa o iai le ofisa o le fono aoao faitulafono.
I le feiloaiga ma le lata i le luaselau o tagata na auai e fia faatofa i le maota fono tuai a o lei talaina i lalo, na saunoa ai le Fofoga Fetalai e toe faailoa le finagalo o le Malo, atoa ai ma le fuafuaga e toe fausia le maota i ona foliga tuai i se taimi.
Na saunoa le Fofoga o le fono ma ia ta‘ua ai, e lē faigofie ia te ia o le Tausimea a le Palemene le tuuina i lalo o le maota, ma o le mafuaaga lea na ia talosagaina ai le Palemia ma le Kapeneta e taofi le talaina i lalo i le Aso Gafua 5 o Mati 2012, sei ave i le Palemene e talanoaina ai.
Peitai o le saunoaga faaminisita a le Palemia na faailoa ai le faaiuga ma ona mafuaaga, na talia ai e le Fofoga Fetalai le tulaga ua oo i ai le mataupu.
E manino i le finagalo o le Fofoga o le fono le tāua tele poo le maota fono tuai ona o talafaasolopito o sailiga malo a Samoa.
O le tafatolu o pulega a le malo, i le Palemene le Faamasinoga, ma le Kapeneta na faaalia e Laauli, o le isi lea vaega tāua sa mafua ai ona ia lagona e tatau ona ave le mataupu i le Palemene.
O le faaiuga ua taoto ai le mataupu ua talia atoatoa e le Fofoga Fetalai e pei ona saunoa i le feiloaiga ma nisi o le atunuu na oo atu e faailoa lo latou lē talia o le faaiuga na mafua ai ona ia finagalo e faatino vaega uma e tusa ma ala o tulafono tumau ona e lē sau faatagata se malaia o se tagata.
Faaalia e le Fofoga o le fono o poutu e tolu o le maota o le a teu lelei e toe faaaogā i le maota fou o le a fausia atoa ai ma nisi vaega o le fale o loo tumau pea le lelei e pei o pou.
O se tasi o tamalii sa auai i le feiloaiga, o le afioga Lealai‘auloto Simona Potoi ua silia i le 40 tausaga o tautua i le Malo.
“Ou te lē manao e tuu i lalo le maota lenei o se pine faamau o talafaasolopito o le atunuu. Maumau pe ana toe faafou ma faatumau pea ona vaaiga i le nofoaga o loo iai nei”.
Faaalia e Lealai‘auloto na te manatua le tutoatasi muamau i le 1962 ao aoga i le Kolisi o Samoa, sa auai i savali faaaloalo o le tutoatasi i lea vaitau.
O galuega uma foi sa auauna ai i le Malo o le maota lea sa tapuvae tasi i ai galuega i lena taimi.
E lē o mafai ona faamaonia ni molimau e faapea o le toe fausia o le maota i ona vaaiga tuai, o le a faatino lava i luga o le eleele sa iai pe a uma sauniga o le tutoatasi ma lava taoso le Malo i ni vaega tupe o le a maua e faatino ai le galuega.
O le finagalo o le Palemia sa saunoa ai i se faatalanoaga i le 2AP na ia ta‘ua ai, atonu poo le ituala i tai o le a fausia ai le maota e avea ma vaaiga o le maota fono tuai ae o le a faalautele le malae atoa mo sauniga ma mea fai a le Malo.