Manumalo Professor Salesa i se Matati‘a Niu Sila ma Ausetalia

Ua toe faamanuiaina i se isi matati‘a fou le Afioga Toeolesulusulu Damon Salesa (39 tausaga), le alo o Samoa o loo galue nei o se Polofesa i le Vaega o Talafaasolopito a le Iunivesite o Aukilani.

O lenei laasaga maoa‘e na tauaaoina i le Iunivesite o Adelaide i le Aso Faraile talu ai ina ua manumalo se tusi na tusia e le Afioga Toeolesulusulu Damon Salesa, ‘Racial Crossings’ i le faailoga tauoloa o le ‘Ernest Scott Prize’ e saunia e le Asosi o Talafaasolopito a Ausetalia i tausaga taitasi (Australian History Assocaition).

O le taimi muamua foi lenei ua manumalo ai se Samoa poo se tagata Pasefika i lenei Faailoga. O le Faailoga lenei a le ‘Ernest Scott’ na faavae i le 1952 e manumalo ai se tusi e tusia e se tasi ua iloga lona Sao i talafaasolopito o Niu Sila, Ausetalia ma le talaaga o pulega faakolone i le lalolagi atoa (New Zealand, Australian and History of Colonization).

Na saunoa Salesa i se sauniga na talia ai lona faailoga i Adelaide, “E lagona lava le agaga faafetai i le amanaia o lenei tusi faatasi ma suafa iloga ua mua atu i talafaasolopito.”

O le faaiuga o le tausaga talu ai na toe taliu mai ai Salesa ma lona aiga mai le Iunivesite o Michigan i Amerika sa avea ai ma Polofesa i mataupu i Talafaasolopito o Amerika, Pasefika ma Asia.

Saunoa le Susuga Walter Frazer o le Faauluuluga o le Vaega o mataupu tau i le Pasefika, “O le manumalo o Toeolesulusulu i le faailoga o Lana Tusi na Tusia i vaitau o Pulega Faakolone, o se matati‘a maualuga mo Niu Sila ma le Pasefika. Faaalia e Walter Frazer le mitamita o le Iunivesite o Aukilani i le tulaga ua iai nei le silasila ma faitau a le lalolagi lautele i lenei Tusi a Salesa.

O le Tusi ‘Racial Crossings’ 2011 a Salesa na lolomi e le Iunivesite o Oxford lea na Sikolasipi ai i Egelani i le 2001 e saili ai lona faailoga PhD ina ua manumalo i le sikolasipi aupito maualuga i le lalolagi le Rhode Scholar.

O le taimi muamua lea na mauaina ai e se tagata Polenisia, Samoa poo Maori lenei Sikolasipi.

O nisi o taitai iloga o le lalolagi na ausia lenei faailoga e aofia ai Bill Clinton (USA), Margaret Thatcher (UK), Bob Hawke (Aust), ma David Kirk (NZ).

O le lua vaiaso talu ai na auai atu ai Toeolesulusulu Damon Salesa ma lona toalua ia Jenny ma le fanau ia Mahalia ma Esmae i le Faatasiga (Reunion) a lo latou aiga, lea na faimeaalofa ai i Aoga i Vaisala ma Falealupo.

O le masina o Me na tuumalo ai le tuafafine o lona tamā o se faiaoga faasamoa ma talafaasolopito o Damon i lona laiitiiti mai, le Afioga Gisa Muagututi‘a Gaufa Salesa Uesele.

Na saunoa le tuaa o Toeolesulusulu Damon, ia Tusani Ieremia Salesa, o le faasoa a le Afioga Gisa Muagututi‘a Gaufa lona tuafafine, ua mafua ai le sailimalo o lona alo ia Damon Salesa mai afioga o Satapuala, Tufutafoe, Falealupo, Neiafu ma Falelima i le Alataua.