O le vaiaso ua tea na faamavae ai le alii minisita o Nick Smith mai lona tofi faaminisita i le kapeneta a le Malo ona ua ia faia se faiga sese e lē tusa ai ma tulafono taiala mo minisita a le Kapeneta.
Ua alu lea vaiaso o taumafai le Itu Agai ina ia faatea lea Minisita.
O le talitonuga a le Itu Agai ua leva ona tatau ona tuli e le Palemia lenei Minisita mai le Kapeneta. Sa tu‘i fesili le Palemia ma lana Minisita e le Itu Agai i le Aso Lua ua tea, ma sa tulituliloaina ai e le autusitala ma le aufaasalalau tala le alii Palemia ma lea minisita.
Ona oo lea i le Aso Lulu i le ta o le lua i le aoauli i totonu o le maota fono a le Palemene ua talosaga le alii minisita o Nick Smith mo se avanoa e fai ai sana faamatalaga faapitoa.
E leai se isi na teena lea talosaga. O le autū o le saunoaga a le alii minisita o lana faamavaega mai le tofi minisita ma ona mafuaaga.
Ua talia e le alii minisita lona sese ina ua ia faia se tusi e lagolago ai le talosaga a lana uo, e faasaga i le matagaluega a le Malo, le ACC.
E lē o iloa poo le ā tonu le mafanafana o lana faigauo ma le tamaitai lea sa ia fesoasoani i ai ma fai le tusi lagolago. Pau lava ua ioe atoatoa le alii minisita sa lē tatau ona ia faia se tusi e lagolago ai lenei tamaitai.
O se lesona tāua lea mo faipule uma o le maota fono a le Palemene a Niu Sila. E tatau lava ona faaeteete i le soonafai o tusi e lagolago ai talosaga a latou ua masani lelei ai, aemaise uo mamae ma tagata o aiga a faipule.
I lalo o tulafono taiala mo faipule e lē tatau ona faia se mea e avea ai ma ‘conflict of interest’ i faipule.
O le uiga o lea faamatalaga e lē tatau ona faia se gaioiga e faafoliga ai o loo faaauau faipule ia latou uo mamae ma o latou aiga.
O talosaga a uo mamae ma aiga a faipule e tatau lava ona ese se tagata e faia ma ese se tagata e ave i ai le fesoasoani, e lē tatau ona faia e le faipule lava ia.
O le tāua o lea faiga ona e toatele tagata e sulu atu lava i faipule mo le fesoasoani ma o nisi o taimi e sulu atu mo tusi talosaga a le faipule e lagolagoina a latou taumafaiga.
O le mafuaaga lea e tatau ai lava ia latou o loo fia maua se fesoasoani ona talanoa i le aufaigaluega o loo faigaluega i Ofisa a faipule i itumalo taitasi.
O lea aufaigaluega ua mae‘a ona aoaoina lelei mo le faatinoga o galuega faafaipule ma fesoasoani ia latou o loo sulu atu e fia manaomia se fesoasoani.
O le tele o taimi e fesiligia ai e matagaluega a le Malo ina ia fai atu ni tusi lagolago mo lē o loo talosagaina se fesoasoani, ma o nei tusi e tāua tele pe afai e aumai mai tagata o loo silafia lelei le tagata o loo talosagaina se fesoasoani. O lona uiga e pito i sili ona tāua tusi lagolago e aumai i lau faifeau pe afai o oe o se tagata lotu, poo se tusi e aumai i le pule aoga o loo aoga ai lou alo, ma o loo silafia oe e le puleaoga, poo se tusi mai se kalapu o loo e auai, poo se tusi mai lau falefaigaluega o loo e galue ai, poo se tusi i nisi faalapotopotoga o loo e tautua ai, poo se tusi foi mai le Ofisa o Leoleo e faamaonia ai e te lē o nofosala i tulafono a Niu Sila.
O tusi e mafai ona faia e faipule e faailoa ai poo oe ua resitala mo faigapalota, poo oe o loo e umia sou tofi i le komiuniti, poo oe o se tagata o loo tautua lelei i se galuega o loo silafia e le faipule o loo e faigaluega ai.
E lē mafai ona faia e le faipule se tusi e lagolago ai se faiga taufaasese, poo se faiga pepelo. E lē mafai ona faia e le faipule se tusi e lagolago ai se faiga solitulafono.
E toatele nisi o le Atunuu e sulu atu mo se fesoasoani ae ua solitulafono. E lē mafai ona lagolago e se faipule se faiga solitulafono.
E lē mafai ona faia e se faipule se tusi e lagolago ai oe pe afai ua e solitulafono ma le mautinoa ma lou silafia.
O se faataitaiga, o le ā se mafuaaga e tatau ai ona faia e se faipule se tusi lagolago mo se tagata ua solitulafono faapea.
Ua molia nei oe e le Ofisa o Leoleo ona ua e fasi tagata, ma ave taavale ae sa e taumafa ava malosi, ma mulimuli ane ua maua ai oe ua e ovasiteia, ma ua faapea loa le tulafono e tatau ona e falepuipui, ma a mae‘a loa le tuliga o lau faasalaga ua toe faafoi loa oe i Samoa.
Ona sulu atu lea o lea tagata ua manaomia se tusi lagolago mai le faipule, o le ā le mea e tatau ona fai mo lea tagata?
Ona o lea tagata ua ia faia le solitulafono ma lona mautinoa e lē tatau ona faia e se faipule se tusi e lagolago ai fua lea tagata.
O tusi e manaomia e lea tagata o tusi mai a latou o loo silafia galuega lelei o loo faia e lea tagata. Afai sa faigaluega e tatau ona faia se tusi ma le falefaigaluega. Afai e lotu tasi lea molimau. Afai e fai sona aiga tasi lea molimau.
Ae e ao foi ia latou o loo fai nei tusi ona faaeteete ia aua ne‘i latou fai ni tusi e molimau pepelo ai auā ua solitulafono ai ma latou. O le autū o nei tusi ia molimau i galuega lelei ma ia moni ma faamaoni lea molimau.