Ia Mataala i Taimi Uma pe a Ma‘i se Isi o le Tou Aiga i se Falemai

Ona o loo tulai mai pea faafitauli i o tatou tagata i totonu o falemai, e tāua ai le toe faamanatu atu, e iai aiā tatau (rights), e iai foi o tatou tiute (responsibilities) i le tagata ma‘i faapea ma le tatou va ma le falemai, fomai ma tagata faigaluega.

Afai ae ma‘i se isi o se tou aiga i se falemai, o le tiute o outou o loo malolosi o le tofi o se isi o le aiga e fai ma sooupu a le ma‘i ma le falemai. E fautuaina e tatau ona tofia se isi e lē fefe e fesili i fomai. Ia tofia se isi e iloa o lona tiute o le puipui o le tagata ma‘i. Afai e le lelei le gagana faaperetania a le sooupu a le tagata ma‘i, tapa se faamatalaupu.

A tofi mai foi e le falemai se faamatalaupu, ia manatua e le tagata o le aiga lea ua fai ma fofoga o le ma‘i, o lona tiute o le fesili i le faamatalaupu e toe fai mai le tala pe a lē malamalma pe lē manino le faaliliuga o le tala a le falemai.

E lē o se fiapoto e te toe fesili ai, o lou fia malamalama, auā o lou tiute lea ua e tauaveina faamaoni mo le tagata lea e ma‘i. Ia e tu malosi foi e tetee i se upu poo se mea e te lagona e lē sa‘o, pe lē o sa‘o le faaliliuina.

E tatau i aiga o loo malolosi ona faatino le alofa i le tagata lea e ma‘i i le tutu faatasi e fesili i le fomai i taimi uma e faamalamalama mai le tulaga o le ma‘i o loo maua ai le tou tagata ma‘i. E tatau foi ona tou fesili ma tou malamalama i togafiti vailaau ma tui e ave e le falemai i le tou tagata ma‘i. O le tou tiute foi o le fesili i le tou tagata ma‘i poo malamalama. Fesili poo iai se mea e na toe fia iloaina?

Pe aisea ua talanoaina ai lenei mataupu?
Ua lē tasi le lua ni aiga o faafesootai mai i lenei vaitau, ni latou faaseā i galuega a fomai. O lea ou te suesueina ni “misdiagnoses”. Ua fesili aiga pe na sese ni togafiti na fai i si o latou tagata lea na ave atu o malosi, ae maliu mai i le falemai?

O le tele o mea ia ou te suesueina faaloia, mo o tatou tagata na ave i le falemai e lē o tigaina, ae te‘i ua maliliu, ae a ou fesili atu i le falemai ae fai mai le tali, e tutusa lava i taimi uma. E tuua‘i le tagata ua maliu. E faapea mai, na uma ona faamalamalama atoatoa le ma‘i ma togafitiga, ma sa iloa ma ioe i ai le tagata lea sa ma‘i ma ua maliu.

Afai la e maliu le tagata na ma‘i e faafefea na iloa e outou o le aiga, pe na ta‘u i le tou tagata lea ua maliu e le fomai le pogai moni o lona ma‘i pe leai? E faafefea ona tatou mautinoa o togafiti na fai i le tou tagata lea ua maliu, o togafiti tonu ia e tatau ona fai i le ma‘i lea na fai mai le fomai, na maua ai?

O le mea e sili ona tāua o le mataala o aiga, pe a alolofa moni i le latou tagata lea e tigaina i se ma‘i. Aua le faatamala i se mea e tasi. Poo ai e tofia e fai ma sooupu a le ma‘i ma le falemai, ia tautuana e tusitusi uma i lalo o se notebook ni tala a soo se isi e fai atu i totonu o le falemai e uiga i togafiti o fai i le tagata ma‘i, ma ni fautuaga i ni mea e tatau ona fai e le tagata ma‘i.

A fai ni taotoga (tipiga) tapue ni ata e faaleoleo i manaomia i se taimi o i luma. Tusi uma i lalo fualaau na inu, ma ni tui na fai. O mea nei e tāua ona tapena auā le lumanai pe a tupu mai se mea faaletonu i le tou tagata. E lelei le tupu mai o se mea ua faaletonu ae o lava a outou sauniuniga ma tapenaga.

A tusi i lalo ni mea e tutupu, manatua ia tusi le taimi, aso, ma le igoa o le tagata na faia le togafiti. Tusi i lalo le vailaau/fualaau, tui ma mea uma sa fai.

Ia tautuana le tāua o le iai o se isi e molimau pe a tupu se faalavelave. Poo ai le molimau, tusi i lalo le suafa ma fai i lē o molimau, e fai foi lava lana ia tusitusiga e ese mai i le sooupu a le ma‘i lea na tofia e le aiga.

Ia manatua o le tagata ma‘i o loo afaina ia i tiga. O isi e afaina i fualaau ma vailaau o ave i ai. E lē tatau la i fomai ona na ona talanoa i le tagata la e ma‘i auā e tatau ona latou iloa o le tagata la e ma‘i e lē o manino tonu lona mafaufau o loo fegai ia ma tiga. O loo afaina foi ia i le malolosi o vailaau ma ni fualaau o loo ave i ai e le falemai.

Afai tou te nofo tapenapena, a tupu mai se faaletonu i lo tou tagata, e mafai ona fesoasoani atu, pe a manino ma mautu tusitusiga ma ni ata na tapue e fesoasoani pe a masalomia e le tou aiga e sese le togafitiina e le falemai o le tou tagata lea na ave atu o malosi ae oti mai i le falemai.

Aua le fai i le fefe. Aua le talitonu i le tala a le fomai poo teine tausi ma‘i, ae o le tou tiute o le fesili ma faamaumau tusitusia mea uma e tutupu. E aogā tele nei tapenaga i se taimi o i luma pe a tulai mai se faafitauli.
E sili le puipuia i lo le togafitia.

E lē na o se fautuaga lea ou te avatuina ona o lo‘u tulaga faaloia. Na ou oo i se tulaga lea e ta‘ua, ona o se tasi o tina o lo‘u aiga sa ou alu atu i le falemai e asi, ae ou maua atu ua tuu i le potu fai mai e faamavae i ai le aiga, ua leai se togafiti e toe aogā i ai, ua le avea i ai se vainu, leai se meaai. Na o le fetagisi o i latou sa iai ma fai mai ua oo i lona taimi, leaga na fai mai ai le fomai. Sa ou finau e fafaga ma faainu le tina ona sa tagi ane ia te au e fia inu, ina ua ou alu atu ma feiloai.

E 6 masina na toe ola ai ma fiafia lenei tina ma nai ona alo, faato‘ā oo i ai le valaau a le Atua. Ana lē finau e maliu le tina, ae maliu fia ‘ai ma fia inu!

O le tāua lea o le fautuaga i tagata o aiga, ia tutū ma le alolofa i lē ua ma‘i. Aua le fefe e fai le mea e tatau ona fai!