O le mailega lenei na sainia e le Malo o Samoa ma le Iunaite Setete o Amerika i le masina o Iuni i le tausaga nei, lea ua atoa le vaiaso o faagasolo ai galuega ma aoaoga i leoleoga o le gataifale i totonu o ogasami o Samoa i le vaiaso ua tea.
O lea maliega na sainia i le va o le Afioga i le Alii Palemia, Tuilaepa Sailele Malielegaoi ma le Alii Amepasa o Amerika i Samoa nei, David Huebner. Na malilie uma ai Malo e lua ina ia galulue faatasi le Matagaluega o Faatoaga ma Faigafaiva, Matagaluega o Leoleo i Samoa nei ma le Vaega o Puipuiga o le Gataifale a Amerika (US Coast Guard) mo le puipuiga o le siosiomaga o le gataifale o atunuu uma e lua.
O le vaiaso lenei na asiasi atu ai le Alii Palemia i luga o lea vaa ma faamalo ia i latou na galulue mo le puipuiga ua atoa le vaiaso o faia. Na auai atu ai foi le Minisita o Faatoaga ma Faigafaiva, Le Mamea Ropati ma sui o le Matagaluega o Aoga, Taaloga ma Aganuu auā lava le matauina o galuega o loo faia i lea foi vaa tele.
Faaalia e le Taitai Sinia o le Vaa, Steven Ramassini ua fetaui tonu lava le taunuu mai o le vaa lenei o le fuavaa a Amerika ae o loo i Ausetalia le vaa a leoleo a Samoa le MV Nafanua mo le toe faaleleia.
O lea la na agai ai loa le vaa lenei a Amerika e faatautaia galuega faaleoleo i luga o le sami mo le vaa a le atunuu.
“E lē gata i lea ae o le galulue faatasi ai lea ma sui mai Samoa nei ma faamasani ai foi i ogasami o lenei itu o le Pasefika aemaise ai o meaola ma mea e maua i lenei vaega o le lalolagi e seāseā vaaia i le tele o ogasami e masani ona matou galulue ai,” o se faaaliga lea a Ramassini.
O le susuga i le Ofisa Sinia a le Matagaluega o Faigafaiva ia Apelu Isaia ma le susuga ia Faafou Samani le Sui o le Vaega o le Puipuiga o le Gataifale a le Matagaluega o Leoleo, o laua ia na fai ma sui o le atunuu i lea faamoemoe. Na mafai foi ona tuuina atu e nei Matagaluega e lua se faatagaga e molia ma taofia ai nisi sa fagotaina faasolitulafono ogasami o le atunuu.
“O se faataitaiga tāua lava lenei ia i ma‘ua auā ua mafai ona ma iloa ma maua ai nisi o tulaga e tatau ona faia a o galulue ai i luga o le sami,” o le saunoaga lea a Isaia. “E lē gata foi i lea ua maua ai foi le malamalama atili i le tāua ma le malosi o le tulafono e ono faasalaina i latou e solia ni tulafono e tatau ona puipuia ai lona siosiomaga.
O le isi foi vaega na ta‘ua e Isaia na fa‘i ma lu‘i tele ia te ia a o auai atu ai foi i lea faataitaiga o le eseese ai lea o le galue i luga o le laueleele ma luga o le sami. “O le galue ai i luga o le vaa, na o le sami lava ma le siosiomaga i luga o le vaa le vaega e tilotilo i ai i taimi uma ae ui i lea na matuā tele se tāua ia te au ua mafai ai ona ou vaaia nisi o vaega o le gataifale e seāseā ona tatou vaaia i aso uma, e lē gata i lea o meaola o loo maua i o tatou ogasami tatou te lē iloa mai i le eleele.”
O le a tuua e le vaa lenei Samoa mo Amerika Samoa i le vaiaso lenei ma toe agai atu ai i Honolulu Hawaii le atunuu o loo faamautu ai. E to‘a 45 le aofai o lenei auvaa e aofia ai ma le kapeteni ma le au gasese. E lei faamautuina mai se isi vaega o le Pasefika e ono afea e le Vaa lenei a Amerika ua faaigoaina o le Kuku‘i ona o le manatu o le alii kapeteni e lē o saga fia faalauiloa a latou feuiaiga ne‘i mate‘ia e i latou o loo faia pea le amio o le fagotaina o ogasami o le itulagi e aunoa ma se faatagaga.
Na ioe foi le Taitai Sinia o lea lava vaa, e talitonu o le a faaauau ai pea ona asiasi mai i Samoa mo le faaleleia atili o lea faiga faapaaga aemaise ai o le toe asia mai lea o gataifale o le atunuu mo le saogalemu o meaola o loo ola ai.