Taloasaga le faipule Samoa, ia toe faafaigofie e Niu Sila ana tulafono tau femalagaaiga
E tusa ma le to‘a 70 taitai faaupufai mai atunuu eseese e 22 o le Pasefika, na auai mai i se valaaulia ina ia tauaofia faatasi i le maota o le Palemene a Niu Sila, i le Fonotaga a Taitai Faapalemene a le Pasefika.
O lenei fonotaga na amata usuia mai le Aso Tofi, aso 18 o Aperila, ma faaiuina ai i le aso ananafi, aso 22 o Aperila. E lima aso sa felafolafoai ai nei taitai faaupufai i mataupu sa aafia patino ai atunuu o le Pasefika.
Na mataina le tulaga sa iai nisi o mataupu a o felafolafoai ai faipule o le palemene a Niu Sila ma o latou uso faipule mai isi atunuu o le Pasefika. E tele mataupu sa tatala mo nei felafolafoaiga, e pei o le tulaga galulue felagolagomai o atunuu o le Pasefika, o mataupu tau le siosiomaga, o auala e faigofie ai ona sailia galuega mo tagatānuu, le faaleleia o auala o loo faaoo atu ai auaunaga i vaipanoa e mamao ese mai le taulaga, ma le tele o isi mataupu tāua sa matuā lalaga uma i luga i nei talanoaga.
O se tasi o mataupu sa agai i ai le sui faipule mai Samoa, le Afioga ia Tafua Maluelue Tafua, sa agai ai Tafua e talosagaina le faigamalo a Niu Sila, ina fesoasoani atu i atunuu o le Pasefika, e faafaigofie aiaiga mo le faimalaga mai o tagata Pasefika i totonu o Niu Sila, mo le faamautu ai ma saili ni a latou galuega.
Na tali le alii sui Palemia o Niu Sila, Bill English i le manaoga o Tafua e faapea, e tatau lava ona ave le faamuamua a Niu Sila i ona tagata faigaluega. Sa ta‘ua e Tafua, o lē sa avea muamua ma sui o le Pulega a le Aai o North Shore a o lei toe taliu i Samoa, i sana lauga, e tatau lava ia Niu Sila ona toe liuliu a latou faiga faavae poo a latou taiala i le tulaga o femalagaaiga e pei ona ua fai si faafaigata i le taimi nei.
Saunoa Tafua, “O Niu Sila ma Samoa e mafanafana lelei le la faigauo, ae o le taimi nei, e tusa ma le $200 e totogi ai e le tagata Samoa mo sona visa e malaga mai ai i Niu Sila,” o se tupe e matuā faigata tele ona faaputu vave e se tagata Samoa mo lea fuafuaga.
Peitai sa maumauai pea le alii sui palemia i lona manatu, e tatau ona puipuia muamua e Niu Sila ona tagata faigaluega, aemaise i lenei vaitaimi o le faigata ona saili ni galuega, ma o le a lē suia le tulaga ua iai nei le tulafono e tusa ai o lea itu tau i femalagaaiga.
E talitonu English, e tatau ona manatu mamafa muamua Niu Sila i le sailia ia maua uma ni galuega a ona tagata, ae i le taimi foi e tasi o loo taumafai e faapaleni atu le latou vaai i ni auala e fesoasoani atu ai foi i le atinae o le tamaoaiga o atunuu o le Pasefika.
Fai mai English, e tāua tele i le faiga malo a Niu Sila, tulaga o le tamaoaiga o ona uso malo o le Pasefika, auā e leai se aogā o le faapea o loo matuā tulaga lelei le tamaoaiga o Niu Sila, ae o loo tulaga faaletonu le 6 miliona o tagata i isi o latou tuaoi o le Pasefika.
O le taimi nei o loo sili atu ona faigofie le faimalaga mai o tagata mai Ausetalia i Niu Sila, nai lo le faimalaga mai o tagata mai isi atunuu ia sa avea muamua ma teritori o Niu Sila, e pei o Samoa.