Fesili – E fia maua le tuatusi o le tou Ofisa, na o le numera o le telefoni lea e sau i le pepa.
Tali – Unit 12, Numera 13, Laidlaw Way, East Tamaki. O le va o Te Irirangi ma Preston e iai lo matou ofisa. Pe silasila ane i le matou website: www.levica.co.nz e maua ai le faafanua o le auala.
Fesili – E lua a‘u galuega. ou te inisinia i le malae vaalele, ma la‘u pisinisi fou lea faato‘ā amata o le tilivaina o falaoa a le Tip Top. O le la e tipi sa‘o la‘u lafoga e le AIR NZ lea ou te faigaluega ai tumau. Ae ou te fia malamalama pe fia se aofai o le lafoga a le pisinisi e ono totogi, se‘i fuafua atu i ai lau pakesi, aua ne‘i tigaina i se taimi mulimuli.
Tali – Afai e te sole trader i le tilivaina o le falaoa, e tuufaatasi lou totogi mai au galuega e lua, toese lea o tupe alu (expenses) i le faatamoeina o le pisinisi tiliva falaoa (e lē faaaogāina expenses o lau galuega inisinia) ona fuafua lea i ai o le lafoga totogi. Ae manatua o lena ua uma ona totogi se vaega o lau lafoga, lena e tipi sa‘o e le AIR NZ.
Totogi mai le galuega tumau AIR NZ – $48,000
Tupe maua a le Pisinisi – $25,000
Tau o penisini, lipea ma lesitala o le van tiliva falaoa – $8,000
Aofai Taxable income – $65,000 (48000+25000-8000)
Aofai Lafoga – $12,520(14000@10.5% + 34000@17.5% + 17000@30%)
PAYE ua uma ona toese e le AIR NZ – $9,553
Aofai lafoga e toe totogi $2,967
O le tali puupuu, amata nei loa ona faaagaga le 30% o lou totogi mai le Tip Top mo le lafoga. A sili atu lau taxable income i le $70,000 ona faatū lea o sau kamupani na te faafoeina le tilivaina o falaoa. E na o le 30 le pasene lafoga a kamupani. E faila ese le lafoga a le kamupani, e lē tuufaatasia ma lou totogi mai lau galuega inisinia. Ae a i lalo ifo o le $70,000 lau taxable income, tuu ai pea faa sole trader le tilivaina o falaoa. Muamua siaki lau konekarate ma le Tip Top pe mafai ona faaaogā sau kamupani. O le tausaga fou aso muamua o Aperila e toe pa‘ū ai lafoga pasene a kamupani mai le 30% i le 28%.
Fesili – Pe iai sau fesoasoani, ou te faigaluega kamuta i le konekarate a le isi foi Samoa, ua atoa le masina e lei maua so ta totogi, fai mai se‘i uma le asiasiga.
Tali – Fai sau malologa, se‘i uma ona totogi atu lena masina o loo aitalafu, ia ona e toe usu fiafia foi lea e te faigaluega.
Fesili – Sāua tala i le fale faigaluega faapea ua amata foi ona piopio amio a providers o le KiwiSaver. Ua ta leiloa poo fea se nofoaga amiotonu se‘i sui i ai la‘u KiwiSaver. A o le malo foi ia, poo le ā le mea na fai ai nei KiwiSaver ae lē vaavaai faalelei e latou tupe a tagata.
Tali – Tiga lava ona iai tulafono e puipui ai tupe teu, e iai foi tagata e lē faamaoni. Toaga e faitau ma suesue lau statement pe a lafo atu. O faletupe pei o le ASB ma le Westpac o tama tetele, e faigata ona gau ai lau KiwiSaver, A o isi provider fou, e pei o le kamupani inivesi a John Banks ma Don Brash, e fai sina vaivai o le fatafata.