Fai Lotu Tamaiti, Mcauley High School i Falelatai

E ta’i lua tausaga ma malaga mai le aoga a Mcauley mai Aukilani Niu Sila i Samoa nei, o le faamoemoe ia mafai ona maua e fanau aoga le faatinoga o le tele o aganuu a Samoa, e pei ona a’oa’oina ai foi le gagana, tu ma aga i totonu o lea aoga i Niu Sila.

O se Lotu Tamaiti ese lenei i le afioaga o Falelatai, ona ua fai Lotu Tamaiti faatasi ai ma le aoga lenei, e tusa ma le 40 teine aoga, 20 faiaoga, faapea ai mātua o loo malaga mai i lea faamoemoe. O loo tali gafa i le afioaga o Falelatai e tofu le matai fai monotaga ma le gafa ta’i toafā i le aiga.

Na faailoa e le faauluuluga o le Gagana Samoa i lea aoga o ia foi lea o loo ta’ita’i maia lea aumalaga, ia Tauanuu Sealiimalietoa Perenise Tapu Sitagata o se matai mai le afioaga o Lotofaga, o lea ua faaiu mai i Falelatai la latou malaga e tele nisi afioaga sa iai aemaise foi o a latou asiasiga i nisi o mataaga i totonu o le atunuu o le auga lava ina ia faaaogā le avanoa lenei i fafo atu o le potu aoga.

I lea avanoa e tele vaega e tatau ona iloa e le tamaitiiti, e iai le faatinoga o le ‘ava o le aganuu lea, taumafai e tilotilo ma faatino le faiga o meaai Samoa, o faafiafiaga e iai siva ma pese, atoa ai la ma le auai i le Lotu Tamaiti i Samoa o se tulaga e ui o loo vaai i Niu Sila, ae pei e moni ma lagonaina lona tāua e fanau i lo latou lava atunuu moni.

Sa oo foi la latou aumalaga i le nofoaga o tagata matutua i Mapuifagalele, sa faatino ai la latou koneseti ma tauaaoina ai foi la latou meaalofa tupe, sa tali foi lenei aumalaga e le motu i Manono tai, e pei ona saunoa Tauanuu, e tāua Manono ona e leai se taavale o ni ta’ifau poo se solofanua. Sa taamilo foi i le motu tele i Salafai ona faaiu mai ai loa lea i Upolu nei lea o loo tali gafa ai le afioaga o Falelatai.

Saunoa Tauanuu: “O le tele o isi aoga e omai na’o le tafafao lava, peitai e eseese uma vaega e vaevae i ai polokalame o lenei malaga. O ananafi lea sa matou faatino ai le lotu tamaiti faasamoa, sa a’o foi tauloto ma tala faatino a le aoga ma le faamoemoe mo le soo lenei ma Falelatai.”

E lua vaiaso o loo faatasi ai le aoga ae o le isi lima aso muamua ina ua taunuu mai sa agai ai tamaiti i o latou aiga. Na ta’ua e tāua le iloa ma faatino e fanau la tatou aganuu, o mea uma lava i le olaga o aso nei o loo gagana mai i le aganuu a Samoa.

“E tutupu faafitauli i fanau, ma faaletonu le lumanai ona ua lē faatāua le aganuu, o le ava i mātua o le tu lea a Samoa, o gasesega ma le olaga tautua o la tatou aganuu lea. E taofiofi mamau ia tatou aganuu ina ia ola a’e foi fanau o loo latou iloa lo latou faasinomaga, ma le olaga e tatau ona ola ai, e lē fesiligia foi la, pe aisea ua faapea ai ae poo se tama a ai.”

Na tuua Falelatai i le Aso Lua, 15 Oketopa, ma toe taliu le uto i Aotearoa i le Aso Lulu lava na sosoo ai. O le lona valu ai lenei o malaga a le aoga lenei i Samoa; o le malaga muamua sa na’o le 25 tamaiti na omai, o lea ua savalivali atu i le 80 i latou e omai. O lona uiga o loo fiafia mātua i le foi atu o le fanau ua maua sina mea mai malaga nei e tāoso ai le tamaitiiti Samoa i lona aiga.

Saunoa Tauanuu: “E tāua le saunoaga a le Tamaaiga ma le Masiofo, o le tofi o Samoa, Le Susuga i le Ao Mamalu o le Malo Tutoatasi o Samoa, ia Tuiaana Tuimalealiifano Vaaleto’a Sualauvi II ma le masiofo ia Faamausili Leinafo Tuimalealiifano, sa faia anapo i le taimi faapitoa sa talanoa ai i fanau. O le faiga o le fatu aiga, o le olaga o le teine Samoa, o le usitai i mātua o le toaga i le lotu e reaffirm values faasamoa, o loo fai foi e latou i o a’o iinei lea e atoa i ai.”

Na faaalia e le tamaitai o Siaana Iakopo, e eseese lava le vaaiga ma le faatinoga i Niu Sila ma Samoa nei o le aganuu ma tu faa-Samoa. “It’s different, compare to New Zealand it’s a mile difference, experiences are different as well and it’s good to come here to see what it’s really like compare to what we have in New Zealand. One of the things that I will never forget about this trip are the people. I can see people put much effort into religion and it’s different from what we see in New Zealand.”

O Siaana e mai afioaga o Aele ma Lotopu’ē i Aleipata ma o loo auai mai ma lona tina i le malaga lenei. Sa faailoa foi e Tauanuu sa faatino sailiga seleni i Niu Sila mo le malaga lenei ma o le paketi o loo iai mo lenei faamoemoe e $100,000 tala Samoa. O lena tupe o loo faatino uma ai tulaga uma o le malaga lenei.

O le taliga gafa a Falelatai na ia faailoa le matuā faafiafiaina ai o la latou aumalaga, na iloa lava i le ‘ava o le feiloaiga e lē o alo tamala le afioaga o Falelatai i le taliina o la latou aumalaga.