Faatalanoaga o Mataupu tau Femalagaa‘iga mo Tagata Pasefika

O le mataupu faatatau i le ova o aso (overstaying) ua aumau ai i Niu Sila, nai lo aso ua faatulagaina mai e le pemita malaga, o se tasi lea o mataupu o le a faatalanoaina i faatalanoaga faalauaitele a sui o le Ofisa mo Femalagaa‘iga i Niu Sila (Immigration New Zealand – INZ) ma o tatou tagata Samoa faapea isi atumotu o le Pasefika.

O nei fonotaga ma faatalanoaga faalauaitele o se tasi lea o laasaga fou ua amata faatinoina e le INZ, ina ia mafai ai ona maua lagona o le saogalemu ma avea o se faatupu faamoemoe, i nai o tatou tagata o loo ua malaga mai ma aumau i Niu Sila.

Aemaise ina ia maua foi e nai o tatou tagata le finagalo tatala, e mafai ona faasoa mai ai o latou lagona e tusa ai o ni faafitauli o feagai ma i latou i o latou siosiomaga fou, ua malaga mai ma aumai ai.

O le susuga ia Iani Nemani, o se tasi o faufautua sinia o le Ofisa o le INZ, o loo nafa ma le tuufaatasia o nei fonotaga. Saunoa Iani ma faapea mai, o se tasi o fesili e talitonu o le a mafuli i ai le fesiligiaina o i latou, pe faafefea ona maua se fesoasoani mo tagata ua silia aso i Niu Sila.

E lē gata i lea ae pe o le ā foi se gaioiga e tatau ona fai e i latou nei, ina ia faatinoina ai a latou talosaga nofomau e aunoa ma se lili‘a poo se popole ina ne‘i maua ma toe tipotia i latou i Samoa.

Na faaalia foi e le sususga ia Iani Nemani e toatele sui sinia o le INZ, aemaise i latou oloo fitoitonu ma le iloiloina o talosaga mo pemita femalagaa‘i (Visa Services) faapea ē o loo nafa ma mataupu e faatatau i le Se‘i poo le Kuota (Samoan Quota & Pacific Access Category) aemaise sui mai le vaega o loo feagai ma le faamautinoaina o loo usitaia aiaiga o pemita o loo faimalaga mai ai aemaise lava i tagata e fou le faatoa taunuu mai (Compliance and the Settlement Unit).

E lē gata i lea ae o le a auai foi sui o le vaega faufautua mo mataupu tau femalagaa‘iga (Immigration Advisors Authority).
O se tasi foi o fesili e alia‘e soo mai pea, pe faafefea ona iloiloina ma faatinoina le Se‘i i tausaga uma, aemaise mo Samoa, Tonga, o le Atu Kilipati ma Tuvalu. O le a faamalamalamaina ai tulaga tau i avanoa faigaluega (job offers) o loo mafai ona talia i lalo o aiaiga ole Kuota. (Quota).

O nei faatalanoaga ole fa’aauauina lea o polokalame ma semina na tapenaina foi e le susuga ia Nemani mo le vaega tonu o le Matagaluega o Femalagaa‘iga i Niu Sila, o loo feagai ma polokalame mo ē malaga mai i le Pasefika ma aumau i Niu Sila (Pacific Immigration & Settlement Information).

Na uluai faatinoina nei semina i le 2013 ma na talisapaia ma le agaga faafetai e o tatou tagata Pasefika.
E iai le talitonuga, o le itu lelei o lea polokalame ina ua uluai faatinoina, ona o le tele ole silafia o le susuga ia Nemani o manaoga o tagata Pasefika aemaise o le tele o ona sootaga masani ile lautele o tagata Pasefika oloo alaala i Aukilangi.

O Iani Nemani na malaga mai Tonga ma aumau i Niu Sila i le silia ma le 30 tausaga talu ai. Ua silia ma le 10 tausaga o galue mo le Matagaluega o le Labour (New Zealand Department of Labour).

Saunoa Nemani, e tāua tele le faia o fonotaga faapea ina ia maua e o tatou tagata Pasefika le avanoa e talanoa saoloto ai, aemaise foi ina ia maua se malamalama lautele o ē o loo fitoitonu i ai nei mataupu i le Malo, ma maua ai se fesoasoani mo tatou tagata.
O semina na faatinoina i le 2013 na alia‘e ai le tele o popolega, aemaise le tele o aiaiga faavae o mataupu tau femalagaa‘iga (immigration policies) o loo aafia ai o tatou tagata a o lei malaga mai, pe faatoa taunuu mai foi.
O le isi itu aogā ina ia mafai ai lea ona maua se malamalamaaga lautele o le Matagaluega o le INZ, atonu e fai lea ma auala e ono maua mai ai se fesoasoani mo aiga o loo feagai ma le faamautu mai i ai o o tatou tagata o loo faimalaga mai i le Se‘i, ma nonofo ma tauāiga a o tau sailia ni fale e faamautu i ai.

Talu mai lea vaitaimi ma semina na faatinoina, ua faataoto e le INZ ni fuafuaga ma auala e fesoasoani atili ai e faamalamalamaina o tatou tagata, e pei o tulaga nei:

Living & Working in New Zealand : o le ata puupuu ua tuufaatasia i se DVD, ma o le a faaalia i ē uma o le a malaga mai, e aumau i Niu Sila a o lei faimalaga mai. O loo iai i luga o lenei DVD ni faamatalaga ma fautuaga aogā mai nisi na malaga mai i lalo o polokalame a le INZ, ma ua sologa lelei pea lo latou aumau ai iinei.

A Guide for Pacific Migrants: o se tusitusiga o loo i laupepa manifinifi (fold-out booklet). Ua avea lenei tusitusiga o se taiala e faatatau i luitau ma faafitauli o loo feagai ma ē faatoa malaga mai. Aemaise lava i totonu o fale faigaluega. E 5 gagana o le Pasefika o loo tusia ai lenei tusi manifinifi.

The Employer Toolkit – Pacific Migrants: o se taiala lea mo pulega o fale faigaluega o loo faafaigaluegaina o tatou tagata e fou mai i le atunuu. Ua mafai ona tuufaatasia lenei taiala ona o ni lagona faaalia ma fetalia‘iga na faailoa mai e pulega o fale faigaluega o loo faafaigaluegaina tagata Pasefika o loo malaga mai i lalo o polokalame o le Kuota (Samoan Quota & Pacific Access Categories).

Niu2NZ magazine: O le tusi mekasini (magazine) o se tusitusiga a le INZ e faatasi i le tausaga ona lolomi ma tuufaatasia. O ni faamaumauga e faatatau i tagata Pasefika o loo malaga mai ma aumau i Niu Sila, ma ua sologa lelei foi lo latou aumau ai iinei.

O le semina mo le mamalu lautele o tagata Samoa o le a faatinoina lea i le Aso Toonai 28 Iuni mai le 10AM, i le ofisa o le Immigation New Zealand (MBIE) i le tuatusi 12 Lambie Drive, i Manukau.

O i latou uma o loo fia auai i nei semina, e tatau ona fesootai ma resitala e ala i le imeli: iani.nemani@mbie.govt.nz pe valaau le numera (09) 9282081.

.