Faamavae atu Samoa ia Tautai Aumagaa

O malu o le malo na momoli atuina le tino maliu o Tautai Aumaga i lona tuugamau

O loifofoga feuluulua’i ma le lagona o le agaga nutimomoia na vaaia i le aofia ina ua faatoa auai ma vaai i se sauniga e ese mai i sauniga e masani ai tagata uma, o ai sē e maliu pe valaau foi i ai le Atua, o taimi ia o aiga, e opoopo mai ma faamafanafana, o le taimi o mātua pe afai ua avea se tasi o le fanau, ae ese mai le sauniga e falelauasi ai le alualutoto na maua o tafetafea i gatai o Laulii, mai le tele o isi lava sauniga faapea i lo tatou atunuu.

Na fai le malumalu o le Ekalesia Aso Fitu i Lalovaea ma nofoaga e faamavae atu ai Samoa ia Tautai Aumaga, e ala lea i le matagaluega o leoleo, o sui o le Australian Federal Police i Samoa nei, o le aoga a le Aso Fitu i Lalovaea e ala i fanau ma le aiga faiaoga, o sui mai le afioaga o Laulii, o le faalapotopotoga o le Toomaga mo ē Puapuagatia, faapea ai nisi o le atunuu na o latou lagona faatasi le alofa i fanau, ua avea e aunoa ma se tala, o se taga, ae poo fesili foi pe aisea lona mafuaaga ua fai ai ia faapea.

O le afioga ia Su’a Fuiavailili Egon Lincoln Keil sa fai ma sui o Samoa e faamanuia atu i le malaga a Tautai, atoa ai ma le faamanatu mai, i ni upu e faailoa ai le tāua o fanau, faapea ai ma le feau mo i latou o fememea’i pea ma lē mautonu i lenei faafitauli.

O le fanau aoga na o latou sunu’i i loto ma finagalo le feau, e faaleo ai o latou lagona faalefanau, ia Tautai e lē ese mai, i nisi o latou tei laiti, e ala ia latou solo ma tusitusiga, atoa ai ma pese.

O upu faapea “E lē o a’u o se otaota poo se lapisi, aua le lafoaiina a’u.” O Tautai e lua i ai pepe ia na maua o lafoai, o lea ua tuuina atu lona tino i le eleele ae o loo faatali le isi pepe seia maea mai taotoga mai fomai faapitoa. O le saunoaga a le alii komesina o leoleo na ia faaleo ai e faapea. “O le oti o se tamaitiiti ua atagia ai le lumanai ua leiloa, o le leiloa foi lea o le ola fou, o le faaosofiaga, ma le faamoemoe.” …. “E oo lava i tulagavae laiti e mafai ona iloga i le lalolagi nei.” Sa faailoa foi le agaga faafetai o le alii komesina i le tina ia Cillia O’Sullivan i lona alofa naunautai i fanau ua mafai ai ona tutu faatasi ma le faalapotopotoga o tamaitai leoleo le Police Women Advisory Network latou te saunia lenei sauniga mo Tautai.

O lenei faafitauli e lē gata o lea ua avea nisi o fanau, ae o taumafaiga foi ina ia tafi ese lenei tu mai lo tatou atunuu, ina ia faasao le ola, ma ia laveai foi tina mai mafuaaga ua ala ai ona tutupu nei faafitauli. O le valaau a le malo e ala mai i le alii Komesina o leoleo, ina ia faaaogā auaunaga fesoasoani mo i latou o loo iai faafitauli ua mafua ai le maliliu o fanau.

“E lē molia e leoleo se tina na te tuuina atu se pepe o fuafua e lafoai i le matagaluega, ae o le a fesoasoani le matagaluega i le pepe ina ia faasaoina.” O le vaiaso nei lava foi lea sa toe faamanatu mai ai e le Toomaga mo ē Puapuagatia le numera fesoasoani auā le valaau atu o ē o loo iai le lagona fememea’i, lē mautonu atoa ai ma le fia maua o se fesoasoani. Sa faailoa foi e le Toomaga o lenei faafitauli o loo maua lava le tele o mafuaaga i ona tua atu, e aofia ai i ia mafuaaga uma le tulaga o le lē tagolima ma le limavaivai e mafua ai ona lafoai fanau. E silia ma le 100 pepe o loo tausia e le Toomaga o nisi o i latou nei sa maua ua faaoo atu i le faitotoa o le ofisa.

O le tulaga moni e pei ona ta’ua e nisi o le mamalu o le atunuu, faapea foi feoi o le talalelei, o se mataupu e lē tatau ona māmā i ai le vaai a Samoa, ae ao ona faatalanoa ma taumafai e tali atu i manaoga ma mafuaaga o loo tupu ai lenei tu leaga i lo tatou atunuu.

O le sauniga i lea aso e leai se tasi e lei oo ifo i le loto le tiga alofa, auā o mafaufauga nei, o Samoa e leai se tagata e leai sona aiga, e malu foi tagata uma i le va nonofo ai i nuu ma afioaga, e seasea ona tupu ai lenei faafitauli, o le alu o se tagata e aunoa ma se aiga, ui i lea ua vaaitino i lea aso i le mala o loo talotalo ia aua ne’i faia ma masani lea amio, ma ia vave faamuta ia lea mala.

O se tulaga foi ua fesiligia ai la tatou aganuu, pe lē o le isi lea tulaga o loo fai ma vaega e fesoasoani atu i le mata’u ma le fefe o fanau teine o loo tutupu ai nei faafitauli, ne’i mea ane ua faatea le aiga ma mātua ma le nuu, ae o le maasiasi foi ia, o mātua i le va ma isi, ona o le alo tamaitai e faamemelo i ai tuagane ma ē pele, o le feagaiga a le aiga.

Ae o le alagaina o le leo o le malo e ala mai i le alii Komesina o leoleo o loo faailo ai, e lē o oge auala lo tatou atunuu, pau lava le tulaga ia saili fesoasoani i auala ua saunia e le matagaluega o leoleo, o le matagaluega o le soifua maloloina, o le fuimu, o le Faataua le Ola, atoa ai ma le Toomaga mo ē Puapuagatia.

O loo ta’ua ai foi le galuega faafaufautua o loo faia e le Toomaga mo ē Puapuagatia e lē gata i lo latou ofisa autu, ae o afioaga taitasi o loo faafale lē malu ai faafeagaiga o loo galulue i lea foi vaega ina ia foia lenei faafitauli.

O le faaiuga o le sauniga mamalu ma le faanoanoa, na tuuina ifo ai loa le tino maliu o Tautai i lona tuugamau ua saunia i le fanua maliu i Tafaigata.