Mai i le aofai o tamaiti e to‘aono (6) ua faamanatu nei le 20 o tausaga talu ona faavae le Aoga a le Manumalo i Vaisigano i Apia ua oo atu i le to‘a 390 le aofai o tama ma teine aoga ua a‘oa‘oina i lenei tausaga i lea aoga.
O se laasaga maoa‘e ua manino ai ua masani ma ua faatuatuaina lenei aoga o se tasi o nofoaga e saili ai le atamai o alo o Samoa i totonu lava o le atunuu.
O se sauniga lotu puupuu, soosoo ai ma le fofogaina o le tagavai o Samoa, sosoo ai ma le tautoga lea e masani ona faia e tama ma teine aoga o Aoga Laiti a Amerika ona amata loa lea o le aso fiafia o le Manumalo.
O le su‘ifefiloi lava lea a lea aoga ua masani ai tagata o Samoa aemaise i latou e fesootai ma lenei aoga i le 20 ai o ona tausaga.
Na amata faavae mai le aoga i le Aoga Faataitai ma na faatuina i le tausaga e 1988, ae e lei amata aloaia ma amanaia i totonu o le lio o Aoga i Samoa seia oo mai i le tausaga e 1990.
O le tausaga lea na oo mai ai Pastor Vaa Fata, o ia lea o le faafeagaiga fou a le Aulotu o le Manumalo Papatiso i Vaisigano ma lona faletua o Tasi mai i Amerika Samoa, na amata aloaia ai loa le aoga ma le faamoemoe o le a faaauau atu le Aoga Amata i le Aoga Laititi lea e aofia ai le Vasega 1 seia oo i le Vasega 8.
“Na amata le aoga i nai faleoo na fausia i le malae lea e i luma o le lotoā o loo iai le Malumalu a le matou lotu,” o se faaaliga lea a Pastor Fata o ia foi lea o le Faatonu Sili o le Aoga a le Manumalo.
O le pa e lio ai le aoga ma le falesa i le taimi lenei. O se nofoaga e tusa ma le ‘afa eka le telē ma o le pa lea ua siomia ai o loo lio i tua atu e fale o aiga atoa ai le Maota o le Galuega o loo nonofo ai le faifeau ma lona faletua.
O le faamautu ai o le fanua ma le nofoaga e faaauau ai le Aoga, o se luitau tele lea i le Manumalo, lea ua tele tausaga o taumafai e auli eseesega ma faaseā mai aiga i totonu o le nofoaga lea e faaigoaina o Vaisigano talu ai popolega o sui o le afioaga i le soli ai o fanua auā feoaiga a i latou e momoli ma toe avatu fanau i aso uma.
E ui i ia feeseeseaiga i taimi ua tuanai, ae ua manumalo lava le ava fatafata ma le fesilafai faa-Samoa i finagalo o itu e lua, ma o le faailoga lea o le nonofo felagolagomai, lea ua atoa le 20 o tausaga o le Manumalo o loo sologa lelei foi le va galulue faatasi ai o le nuu ma ona aiga ma le aulotu ma lana aoga.
E ese foi le lagona i le molimauinna o taumafaiga a lenei aoga auā e ese mai lava ana foi polokalame i aoga a le atunuu.
O le Manumalo o le tele o ana mataupu ua a‘oa‘oina e mai i Amerika. O le gagana Peretania o loo agai faatasi lava a‘oa‘oga o loo maua mai i Amerika ma le polokalame ma le faagasologa o aoga i Samoa. O le Numera ua manino le mulimulitai i a‘oa‘oga a Amerika lea e tolu lava ituaiga o le tomai i numera ua a‘oa‘oina ai.
O isi mataupu e pei o le poto salalau, o le saienisi faapea le soifua maloloina ma a‘oa‘oga faaleagaga ua tuufaatasi ai polokalame mai i Amerika ma polokalame i Samoa nei.
Faaalia e Pastor Fata e lei tulai mai lava se faaletonu ia latou tama ma teine ua iu atu i le Manumalo i le sosoo ai lea o a‘oa‘oga mai i le Aoga Laititi (Primary School level) ma aoga maualuluga i totonu o Samoa.
O le toatele o le fanau na a‘oa‘oina i le Manumalo i le 20 o tausaga talu ona faavae mai, na auai uma e faamanatu le Aso Fanau o le Aoga ma o faafiafiaga o le aso, atoa ai ma isi polokalame na faatautaia uma lava e le fanau o loo aooga ai i le taimi lenei.
E tatala le avanoa i soo se tamaititi o soo se lotu e aoga ai i le Manumalo ma e iai isi fuafuaga tetele a le Aoga peitai o loo fua i le tupe maua.
O le faavae mai ai o le Manumalo sa iai se faamoemoe o le a mafai ona laasia aoga maualuga, (Secondary School Level) ma na iu ina faaopoopo Vasega 9 ma le Vasega 10 ae na o le tasi le tausaga na mafai ona faatino ai ae toe taofia loa ona na ta‘ua e Pastor Fata, e lei ausia e le Manumalo le manaoga tau i totoga e faatino lelei ai a‘oa‘oga, o le maualuga lea ma o le mafuaaga lea ua faataatia ai ae ia taulai loa le vaai a le aoga i ia manaoga a o lei toe faaauau lea faamoemoega tele.
O le fuafuaga lava ia o le fanau e manuia a‘oa‘oga mai i se aoga maualuga a le Manumalo, o le a mafai ona fafaga ai se tasi o Iunivesite a le Lotu Papatiso o loo i Amerika, o se isi lea avanoa e mafai ona vaavaai i ai le fanau aoga. Peitai ua toe taatia ia faamoemoega seia iai se taimi e mafai ai ona faatino.
Mo le taimi nei o le fanau o loo a‘oa‘oina i le Manumalo ua iai lava le avanoa e agai ai loa i Kolisi i totonu lava o Samoa ma faaauau ai a latou taumafaiga.
O le viiga o le Atua ua ta‘ua e Pastor Fata, e tumau ma e faaauau foi ona o le mafai ai ona ausia lenei laasaga tāua e fanau o Samoa ma le Aulotu laititi o loo i Vaisigano i Apia, lea ua atoa le 20 o tausaga talu ona faavae mai lenei aoga i le atunuu.
O faafiafiaga na faaiu ai le faamanatuga o le Aso Fanau a le Aoga.