O le ulutala o loo faaautu i ai lenei tusitusiga o loo aofai atoa i ai le finagalo faaalia o le sa avea muamua ma Minisita o Femalagaiga a le Malo o Niu Sila, le susuga Tuariki Delamere e pei ona sa feiloai ai ma le mamalu o Samoa i le lua vaiaso talu ai.
O lenei feiloaiga sa faataunuuina lea i le hall a le Aoga Tulagalua a Wymondley i Otara. Sa toalua ma le susuga Tuariki, ia le afioga Leuluaialii Savea Al Harrington Lavea o ia lea sa fai ma sui sooupu i lea aso, ma sa tele lona sao i le tau faamalamalamaina o lenei foi faamanuiaga e pei ona tamau ai so la finagalo faaalia.
Na matua faatumulia lenei feiloaiga ona o le toatele o le mamalu o si o tatou atunuu o loo moomia le fesoasoani e ala lea i le talosagaina o a latou pepa nofomau i totonu o Niu Sila nei.
O le auga o le feiloaiga, o le logoina mai lea o nai o tatou tagata e tusa ai ma faitotoa ua tatala mai, ona o le iuga o le faamasinoga e pei ona sa taua e le susuga Tuariki i lea aso, lea foi sa toe faaopoopo i ai le afioga Leuluaialii Savea Al Harrington Lavea.
O lenei faamasinoga e pei ona taua, sa manumalo ai se tasi o mataupu sa tuuina atu i le Faamasinoga Maualuga mo lona iloiloina, ae faiaina ai le itu a le Minisita o Femalagaiga e uiga i nisi foi sa faia i ai se faaiuga ina ia aveesea ma le atunuu o Niu Sila.
Na faaalia e Savea o le iloiloina o lea iuga, ua matala mai ai ma le avanoa i tagata uma o le Pasefika e aofia ai ma Samoa ina ia toe talosaga ai a latou nofomau pe a faapea o nei tagata o loo iai i nisi o vaega nei:
Muamua, afai o oe sa fanau sou atalii poo sou afafine a o lei oo mai i le aso 1 Ianuari 2006, a ua faatonuina oe e te alu ese ma le atunuu, o loo iai lou avanoa e mafai ai ona talosaga lou nofomau, ma e faavae lea talosaga i le finauina i le iuga e pei ona aumai i le Faamasinoga Maualuga i le mataupu e pei ona taua i luga.
Lua, afai o loo iai sou toalua e nofomau i Niu Sila pe sitiseni foi, a ua faatonuina oe e te alu ese ma Niu Sila ona ua ova ou aso, o loo iai le avanoa e mafai ai ona talosaga lou nofomau e ala lea i le finauina i lea lava iuga.
Tolu, afai e iai sou atalii poo sou afafine sa fanau i luma mai o le aso 1 Ianuari 2006, a ua faatonuina oe e te alu ese ma Niu Sila ona ua ova ou aso, peitai o lou toalua e nofomau pe sitiseni foi, o loo iai lava lou avanoa e mafai ai ona talosaga lou nofomau e pei foi o le vaega muamua ma le lua.
O le faamalamalamaina lea e pei ona sa saunoa i ai le susuga Tuariki Delamere i lea aso atoa ai ma le faaopoopo mai a le afioga Leuluaialii Savea.
O lenei la iuga e le gata ina ua matala ai le avanoa mo i latou o loo i Niu Sila, ae faapea foi ona matala ai ma le faitotoa ia i latou uma sa tipoti i Samoa ae o loo maualafia ona faia a latou talosaga i vaega e tolu e pei ona taua i luga.
O le ala foi lea o le sauni o le malaga a le susuga Tuariki ma le afioga Leuluaialii mo Samoa, lea ua fuafuaina e malaga atu i le aso 27 o Aukuso, poo le Aso Tofi o le vaiaso nei lava.
Na faaalia e le afioga Leuluaialii, o lenei malaga o le a taloina ai faapitoa se feiloaiga ma le atunuu lautele ma momoli i ai lenei faamanuiaga ma saili ai loa i latou o loo mafai ona toe faia ni a latou talosaga.
E tele ni finagalo na faaalia i lenei feiloaiga atoa ai ma ni faafesili a tagata lautele o le atunuu i lenei foi mataupu ua momoli mai.
Na lagonaina foi se tasi o finagalo faaalia lea sa tuusao atu lana fesili fia malamalama, pe faamata o se mea moni lenei faaaliga ua aumai, pe o se faamanuiaga pe leai. Sa faaalia foi e le tamalii lea, ua ila ma lailai le atunuu sei tulou i le tele o faamatalaga sese ma le lē sao.
Ua mafatia foi Samoa ona o le tele o faiga piopio ua olegia ai le atunuu, ma faatasina atu ai lava ma Samoa ona o nisi foi o loo faia ni faiga le faamaoni e pei ona iai le mataupu ia Otimi lea foi sa agai mai lana faamanuiaga, ae emo ane le ata ua na o le gau aato ai o le tai $500 a tagata.
Peitai o se tali malamalama a le afioga Leuluaialii sa ia ioeina ai, o se faiga sao, ma e leai ma ni ala piopio o lafi mai tua o le la savali ma le susuga Tuariki, ae ua na o se faamama avega mo tagata o loo aafia i lenei foi faafitauli.
O nisi o fesili sa tali mai lava, peitai sa fautuaina le atunuu sa faatasi atu i lea aso ina ia ave pepa o loo iai faamaumauga a le ofisa malaga a le susuga Tuariki, ona valaau lea i ai i le tele mo ni avanoa e agai atu ai le atunuu ina ia faamalamalama atili lenei lava mataupu.
Pogisa pea tagata
O le aoauli o le Aso Gafua o le vaiaso lea na tea nei sa feiloai atu ai le tusitala i se tasi o tina sa iai i le Aso Toonai lea. Na fesiligia e le tina le Tusitala poo le a ea le sao o le fono e pei ona sa faia i Wymondley ma le susuga Tuariki ma le afioga Leuluaialii.
Sa ou toe fesili i si tina lenei poo le a le uiga o lana tala, ae na ia faamatala mai o i latou ma si ona toalua faatoa foi mai lava i le ofisa o le tamaloa sa agai i ai mo le faatalanoaina faalauaitele o lenei mataupu.
O lana tala lea na ou toe tatao i ai pe o le a la se tali, ae sa ia faapea mai, o latou na foi mai ma le lē fiafia ona e ese lava tala sa fai mai i le Aso Toonai lea sa feiloai ai, ese foi tala na o atu i le ofisa o le tamaloa ae faamatala ane e le teine.
O le a le faalauiloa le suafa o lenei tina, ae sa ou toe fautuaina ina ia toe valaau le ofisa ma taumafai pea ina ia maua so latou avanoa e feiloai ai ia Tuariki, aua atonu e ese lava le tala o loo fai ane e le teine lea e i luma, ese foi se finagalo faaalia o le susuga Tuariki.
O le tala a le tina lea, sa ia valaau foi i le afioga Leuluaialii Savea Al Harrington Lavea ma ave i ai lana faafesili, ae o le tali ane a le afioga Leuluaialii, e faalogologo ane i le leitio o lea o le a toe talo ai le isi fono e faia i le faaiuga o le vaiaso.
Feiloaiga ma Savea
Sa maua se feiloaiga ma le afioga Leuluaialii Savea Al Harrington Lavea i luga o le telefoni ma faatalanoaina ai lenei mataupu e tusa ai ma le sa‘i a si tina.
Sa faaalia e Savea, e moni sa valaau atu le tina, ae o lana tali i ai ina ia toe valaau i le susuga Tuariki ma taumafai e maua i ai sona avanoa ona faamalamalama lelei ane lava lea e Tuariki ia te ia le mea moni, ma ia faalogologo mai pea i le leitio e iloa ai le isi taimi e toe faatalatalanoa ai lenei lava mataupu, aua o le iuga lea sa taoto mai ai i le Aso Toonai na feiloai ai i Otara, o le a toe faia le isi feiloaiga i se nofoaga e telē atu nai lo le hall lea sa faataunuuina ai i le lua vaiaso talu ai.
Na faaalia foi e le afioga Savea lona faanoanoaga i le tele o tala ma faamatalaga tuulafoai ma le soonafai e ni isi o tamalii o le tatou atunuu e uiga lava i lenei mataupu.
Na ia taua ua faalele saunoaga a nisi ae leai so latou malamalama e tasi e uiga i le iuga lenei e pei ona aumai i le faamasinoga, lea ua mafua ai le savali ina ia faalauiloa i tagata lenei foi faamanuiaga, aua afai o le iuga ua aumai ma faamanuiaina ai lenei aiga, e mafai foi la ona faamanuiaina uma ai ni isi talosaga o loo mulimuli, a i latou sa tipoti ese mai le atunuu, pe o le a fuafuaina foi e tipoti ese, ae o loo mafai ona fai a latou talosaga i vaega e pei ona taua i luga.
I lea lava feiloaiga na taua ai e Savea lona faanoanoa i le susuga Sunita Leaso Nua, o le sui faasalalau a le Radio Samoa ona e faapea sa ia faia ni lafoga i se tasi o ana faatalatalanoaga i le Aso Lulu o le vaiaso ua tea ma le afioga Tuiafelolo Vole, o se tasi foi o tamalii o loo nafa ma le faia o pepa nofomau i Niu Sila nei.
Na taua e Savea, o lona faanoanoa ona sa tatau ona valaau atu ia Tuariki ina ia fesili sao i ai aua o ia e ana le mataupu, pe valaau atu foi ia te ia i sona lagona.
Feiloaiga ma Tuiafelolo
I se feiloaiga ma le afioga Tuiafelolo o le tamalii lea o loo ia umia le laisene ma ua maea ona lesitala faatulafonoina e tagofia ai mataupu tau femalagaiga a le Malo Niu Sila, na ia taua ai e tatau i tagata o le tatou atunuu ona silasila ma le totoa ma ia faafesili sao lava i le ofisa o Femalagaiga pe o iai se faamanuiaga faapea.
E le gata i lea, ae pe faamata o anafea na sau ai i tua, aua e na te lei faalogo i ai, e lei logoina o ia e le Ofisa o Femalagaiga, aua o mea uma lava e tutupu i totonu o le Matagaluega e logoina lava o ia aua ua maea ona lesitalaina lana Ofisa, ma ua ia umia foi le laisene e faatino ai soo se galuega tau femalagaiga.
Ae ina ua toe fesiligia le afioga Tuiafelolo e uiga i le iuga o le faamasinoga, ae o lana tali, o le iuga sa ave i le aiga Saina.
E le faapea la e aumai le Saina e fai ai tagata Pasefika ma Samoa. E le faapea foi ua faatonuina e le Faamasinoga Maualuga le Matagaluega ina ia faaaoga le iuga lea mo tagata uma. Leai e na o le mataupu lava a le Saina lea sa faamanuiaina ai, a o se upu i le mafai ona maua ai o se nofomau o tagata Pasefika ma Samoa, e na te le ioeina lea tulaga.
