E leai se Lumanai i le Aliali o uiga faailogalanu i Niu Sila

E lagona lou faanoanoa talu ai nisi o mataupu faatigaloto na tulai mai i lenei vaiaso.
Muamua ua oo mai ia te au se faasea faapea ua faapipii se laupapa i le taulaga i Aukilani e le pisinisi o le Hell’s Pizza e tusi ai le faamatalaga faapea: “At least our brownies won’t eat your pet dog.”
O lea faaupuga ua faifai mai i le aiga Tonga lea na BBQ le latou taifau. O lenei tulaga ua fai ma mea ula a Papalagi ma ua tau faatasi uma ai tagata Pasefika. Sa ou tali i nei tulaga ma unai o nei faaletonu ua mafua mai ona o le lē gaioi o le faigamalo a Key e fesoasoani i o tatou aai. O lenei ua toatele tagata ua leai ni galuega talu ai le tapuni o falefaigaluega ma faigata ona maua ni tupe e tausi ai aiga.
Ae ua o foi le aiga Toga ma tali i le TV, e leai ua mafua ona faaaoga le maile i latou meaai ona o se meaai taua tele i Tonga, ma ua musu le fafine o le aiga e tausi le maile.
Peitai ane, o lea ua manino nei o le taumafa o le maile e le o se taumafa taua i Tonga, ma ua le fiafia le tele o tagata Tonga i lenei aiga, ona ua tauvalea uma atu ai Tonga.
E faatigaloto lenei mataupu ona ua aliali ai foi le faailogalanu o nisi faasaga i tagata Pasefika. Sa ou taua i sau lauga i le Palemene, e mafua mai lava uiga faailogalanu o tagata Papalagi.
O lea foi ua teena e le Malo a le National nofoa faapitoa mo Maori i le Super City i Aukilani talu ai lava le faailogalanu.
Ua latou teena ona faapea latou te le taliaina ni nofoa faapitoa ona o le lanu Maori (race-based seats). A o le vaai a Maori, o latou lava ia o tagata na mua i fanua i Aotearoa. E le o vaai i lo latou lanu o latou o ni tagata eena.
O le mea pito i sili ona faatigaloto i lenei taumafaiga ona o lei uma sailiiliga a le Komiti faapitoa a le Palemene o loo iloiloina le Super City, a o lenei ua faia le faaiuga a le Malo e teena Maori.
Ua aliali ai, ua leva ona uma ona faia le latou faaiuga, ae taufaasee le tulaga lea na talo ai fonotaga e saili ai finagalo o tagata Aukilani aua o le tele o finagalo na faaali ai le lagolago o le toatele i le iai o ni nofoa faapitoa mo Maori.
Ona o lenei foi la ua latou teena le auai o sui o Maori i le Super City, ua manino ai foi ua latou teena le auai o tagata Pasefika, ma tagata Asia i le Super City.
O lau faasea i le Palemia ma lana faigamalo, e aliali ai i nei fuafuaga e leai lava se vaai mamao mo le taumafaiga ina ia amanaia ma faataua le sao o tagata Pasefika.
Ou te luitau foi ia tatou tama taaalo o loo lagolago malosi i le faigamalo a le National, faapea o tatou sui o loo iai i lenei faigamalo, e faamanino atu le tele o le sao o tagata Pasefika i le atinaeina o le tamaoaiga o Niu Sila.
O le isi 50 tausga o i le lumanai, o le a aliali ai le toatele atu o tagata Pasefika, Asia ma Maori i lo le au Papalagi. Ona ou fesili lea i ai poo le a nei so latou lagona pe a oo atu i le lumanai ua toatele atu tagata eena o loo pulea Aukilani? Poo le a so latou lagona pe afai ae tagi mai Papalagi i so latou avanoa i totonu o pulega.
O le vaiaso foi lenei na ulufale ai se tasi o alii i luga o le pasi sa iai tamaiti aoga o loo agai i St Pauls. Fai mai le tala a le ave pasi, Mr Ian McGee, e lei umi ona nofo i lalo le alii, ae fesili atu ia te ia, poo le a le taimi e o ese ai ia tamaiti pisa mai le pasi.
E lei umi ona alu le latou malaga, ae vaai atu le ave pasi, ua tu i luga le alii ma faaali lona ita i tamaiti, ma palauvale i ai ma faapea o i latou o ni tagata uli ma tele i ai nisi faaupuga e aliali ai lona faailogalanu i nei tamaiti aoga.
Ua taofi loa le pasi ma alu atu i ai le ave pasi e ave i fafo le alii lea. Peitai ane na liliu mai i ai le alii ma faaoolima loa i le avepasi. O nai tamaiti aoga o St Pauls lea sa i le pasi, na o ma laveai i le avepasi ma tuli ese lenei tagata leaga.
Fai mai le avepasi o Ian McGee, matua faafetai lava i tamaiti aoga, ona o le latou toa ma fesoasoani ia te ia.
E momoli atu lau faafetai i le avepasi i lona puipui o tamaiti. E le gata i lea ou te faafetai foi i tamaiti i le tulai e faia le mea tonu ma le mea sao i le puipuiga lea o se tagata matua, poo se tagata vaivai ua moomia se fesoasoani.
Faafetai o loo iai ni tupulaga o loo latou naunau e fai le mea sao e ui e tele ni faaupuga faaletonu sa fai atu ia i latou ae lei taui ma sui i ai.