Ina ia faaigoa faafuainumera itumalo faapalota o Samoa, lea ua atagia mai ile tulafono e soloia ai le tulafono o itumalo ole 1963, ose tasi o tulafono tuai e lei toe iloiloina pe teuteuina foi.
Na saunoa aloaia ai le Minnisita e ana le pili, le afioga a Faaolesa Katopau Ainuu, “Ose taunuuga ole galuega ale komiti faafoe na tofia e le Kapeneta. Ole lipoti na tuuina mai faafautuaga mai ni mataupu ina ia mafai ai ona toe iloilo lea tulaga.
Ole lipoti ale komiti, sa faia latou suesuega muamua ma faapea a fua ile numera o tagata ma le aofai, ma nofoa ole Palemene, 3,800 tagata ile itumalo taitasi, ua ogatusa i faiga faatemokalasi, ole vaelua o falepalota e fua i tagata palota. Poo le equal and fair representation, o tagatānuu ose atunuu i upufai ose malo.
E lē o mafai ona talafeagai ma tutusa taatiaga o iai nei, tasi le faipule o Faleata Sisifo, 18,000 tagata; Tasi le faipule o Gagaemauga 2, ae 864 tagata. Poo Vaimauga Sisifo, 24,000, ae o Falealupo e 1, ae afe tagata.
A fua ile vaevaega o itumalo mai Niu Sila, o lona uiga ole a pa’u ai itumalo mai Savaii, ile 11. Auā ole faamaumauga ole faitau aofai, ole 75 pasene o tagata oloo nonofo i Upolu.”
“Sa fautuaina le ofisa e faataatia lea fautuaga, ae faamuamua le faasa’osa’oga o itumalo faapalota, ae aveese itumalo o Urban Seat. E ono nisi fautuaga na saili tofa iai le Kapeneta, ma taunuu ile fautuaga ua aumai nei.
“Pei ole tu ole isi itumalo o Savaii i Upolu nei ae tu le isi nuu i Savaii. Ole isi vaevaega tāua, e fua ile feoa’iga o tagatānuu, oloo agai mai pea tagata ole atunuu mai Savaii ma nuu i tua, i itumalo tu taulaga auā avanoa faigaluega ma a’oa’oga.
Ua matuā faatapulaa ai le fainumera o tagata Samoa e nonofo i nuu tu tulaga, ma ua alagatatau ona fetuunai itumalo faapalota nei, ina ia maua avanoa tutusa ile Palemene, ae o atina’e i totonu o ia itumalo faapalota e fua ile numera o tagata oloo nonofo mau ai.”
E fa ni suiga tāua ua fai:
1: Ua suia nei itumalo mai le 49 ile 51, e tusa ai ma le vaega 44 ole tulafono o Samoa. Ua 51 Itumalo ole a aumai ai sui ole Palemene.
2: Ua tuu ese nuu sa i lalo ole itumalo faapalota e tasi, ae eseese vaega ole atunuu oloo taoto tonu ai.
3: Ia toe tusia vaega o faamatalaga, ia lisi mai nuu oloo i lalo ole itumalo faapalota.
4: E lē o toe iai ni itumalo tu taulaga. Ua aveese ae avea uma itumalo faapalota e pei ona vaevaeina.
O nisi o auililiga o suiga:
1: Faaopopo le nofoa faapalota mo itumalo nei, e tasi mo Vaimauga Sisifo, lua mo Faleata Sisifo ma le tasi mo Sagaga,.
2: Aveese mai Leauvaa mai Gagaemauga numera muamua, ae avea ma itumalo faapalota ua ta’ua o Sagaga 3.
3: Tuuina atu Satuimalufilufi ile Itumalo faapalota o Aiga ile Tai.
4: Salamumu i Safata i Sisifo.
5: Faleapuna i Anoamaa.
6: Mo Savaii, aveese mai Tafua mai ia Palauli le Falefa ae tuu atu ile Faasaleleaga Numera 1.
7: Faaopopo Saleaula ia Gagaemauga Numera 1.
8: Aveese Gagaemauga Numera 3 ae suia ile Gagaemauga Numera 2.
9: Tuuina o Tulaele tai ma Vailoa i Faleata Sisifo.
10: Sui le faaigoaina o Itumalo mai le Sisifo ma le Sasa’e, ae lisi i fainumera,
Vaimauga 1, 2, 3, 4.
Faleata 1, 2, 3, 4.
Sagaga 1, 2, 3, 4.
Aana Alofi 1, 2, 3, 4.
Safata 1, 2.
Falealili 1, 2.
Anoamaa 1, 2.
Faasaleleaga 1, 2, 3, 4, 5.
Salega 1, 2.
Palauli 1, 2, 3.
O suiga nei oloo i totonu ole tulafono, ua ta’ua ole Tulafono taufaaofi o Itumalo 2018.
