O le fono a atunuu o le Pasefika lea e usuia i Fiti i le lua a‘i lenei o vaiaso o faagasolo, ua laga ai faitioga a atunuu uma i le tuai ona maua o lapataiga o galulolo – tsunami – mai i le Nofoaga Tutotonu o Lapataiga o galulolo i Honolulu Hawaii.
O le latou tali e tatau ona mae‘a le kuata muamua o le tausaga fou ua vaaia se suiga tele i lea tulaga. O atunuu lava na muamua faitio o atunuu atiae o Asia e aofia ai Saina ma Iapani ona o le manatu o le mafuaaga lea o le toatele o tagata maliliu i nei faalavelave ona o le tuai taunuu atu o lapataiga nei e pei ona vaaia i Samoa i le tausaga e 2009, o Chile i le tausaga e 2012 ma Iapani i le tausaga e 2011.
Faaalia i lenei fono tele o le mau a atunuu uma nei e tolu e aofia ai ma Samoa, o le aiā tatau o malo uma le vave momoli atu o lapataiga nei ae o le faamoemoe i Hawaii e sau ai ia lapataiga ua ave ai le faamoemoega o o latou soifua i lenei nofoaga peitai e lē o tulai mai lea nofoaga e tali i manaoga vave nei a ia atunuu.
I Samoa lava ia e vili mai tagata i le Leitio 2AP e ta‘u mai ua iai fanau ua maliliu i Poutasi Falealili, lea na muamua lava lavea i galu, ae lē talitonu atu Mulinuu ona o le malosi o le mugalā i lea taeao i le talafatai o Apia. Na muamua maua e le leitio faamatalaga i telefoni mai i Falealili, Aleipata ma le motu o Manono, faatoa maua mai ai loa se tala mautu i le ofisa o le vaaitau ma le tali o faalavelave faafuasei i lea taeao.
E oo mai le faagasologa o galu malolosi i le talafatai o Apia, ua toatele ua maliliu ma o iina lava na faamaonia ai le tulai mai o le tsunami. O le mafua’ga o le tuai ona o lea na faatali lava Samoa i se faamaoniga ma nisi faamatalaga mai i le nofoaga tutotonu lea o tsunami o le Pasefika i Hawaii. O le suiga la lea ua iai e amata atu i le tausaga fou, o le a lē tau faatali i fesootaiga ma faamatalaga mai le nofoaga lea le tuu atu o lapataiga i atunuu uma. O lea o le a ave loa le tiute o le vave ona logo o tagata o le Pasefika i le atunuu lava ia.
Sa iai foi finagalo faaalia i lea fonotaga na ta‘ua ai e lei tatau ona lapataia uma fua atunuu o Asia ma le Pasefika ona ua tulai mai ai le popolevale i itu uma o le Pasefika talu ai ia lapataiga.
O le mau a nisi, e sili lava le logo uma auā e lē mailoa lava le aafiaga e ono oo i le itulagi atoa pe afai e malosi mafui‘e ma malosi galulolo e tulai mai. Ua iai foi masini fou ua ta‘ua e le ofisa autū o tali o tsunami i Hawaii ua faapipii nei ina ia faaleleia atili ma vave le tali e avatu i nei faalavelave matautia, ma o le a faapea ona faia se fono tele faaleaoaoga mo sui uma o vaaitau a le Pasefika i Ueligitone i le faaiuga o lenei tausaga, ina ia mautinoa e maua le tomai e aoina ma maua ai faamaumauga e faamautu ai lapataiga e avatu i tagatānuu uma o lea atunuu ma lea atunuu i taimi e tulai mai ai mafui‘e e ono aafia ai loa atumotu i tsunami.
Ua faapea foi ona talosagaina le vaaitau a Fiti ina ia fesoasoani i le nofoaga lea i Hawaii, aemaise lava i lapataiga mo ofisa vaaitau uma o lenei itu o le Pasefika.
Mo Samoa lava ia ua ta‘ua e le tamaitai o loo faauluulu i ai le tali o faalavelave Faafuasei, Filomena Nelson, ma le Ofisa Sili Lagolago o le Vaaitau Mulipola Ausetalia Titimaea i lenei fono tele, o le suiga tele ua iai nei le maua o lapataiga ma avatu i le atunuu ona o lea ua tuufaatasi lava ofisa nei e lua i Mulinuu i lalo o le vaavaaiga a le Matagaluega o Punaoa Faa-Natura ma le Siosiomaga.