Tapena Samoa e avea ma autu o fesootaiga televavave

O usugafono mai atunuu eseese ole Pasefika na auai ile fonotaga na talanoaina ai mataupu i fesootaiga televavave faaonapo nei. Ole sui Palemia le afioga Fiame Naomi
O usugafono mai atunuu eseese ole Pasefika na auai ile fonotaga na talanoaina ai mataupu i fesootaiga televavave faaonapo nei. Ole sui Palemia le afioga Fiame Naomi

Ole faagasolo ai o galuega ole tosoina mai lalo ole sami ole laina o fesootaiga le Tui Samoa Cable ua faaalia e le sui Palemia le afioga ile Sa’o Faapito Fiame Naomi Mataafa, ole a maua ai ni fesootaiga televavave saoasaoa mai Samoa agai atu ile lalolagi, ose atinae ale Malo ole a maua ai ma ni tau taugofie ma gafatia e le toatele ole atunuu aemaise o pisinisi ma auaunaga ale Malo.

Ole ki ma le tatala o galuega o tamaoaiga ua talitonu le Malo o Samoa ole a laasia ai e le tamaoaiga o Samoa se isi sitepu maualuga pe a maea lea galuega mo le tosina mai ole laina o fesootaiga i lalo ole sami. Ile fonotaga talu ai nei a sui o auaunaga tau fesootaiga a Malo ole Taupulega sa usuia i Samoa sa soalaupule ai lenei atinae.

Na saunoa ai le afioga ile sui Palemia le afioga Fiame Naomi Mataafa, ma ia faailoa e le o toe fesiligia le taua o fesootaiga aua ose mea faigaluega sili ona taua mo auaunaga eseese ua faalagolago iai atunuu uma ole lalolagi.

“E le toe fesiligia lava le taua ma le aoga ole tulaga i fesootaiga ma tekonolosi ua tatou molimauina i lenei vaitaimi ole soifuaga. Ua matuā televave lava ona o suiga i metotia ma auala oloo momoli ai feau mo fesootaiga.

Ua faigofie ma vave ona fai fesootaiga i auaunaga tau telefoni, initaneti poo feau tusitusia, ma isi polokalame, ile va o malo, o pisinisi ma kamupani, faapena faalapotopotoga tumaoti ma tagata lautele i soo se tulimanu lava ole lalolagi.”

“Ua talitonu foi lo tatou Malo, ose auala lelei foi lea e fesoasoani malosi ile atinae ole tamaoaiga ma aga fesootai. Ile taimi nei ua faagasolo le Atinae tele mo le fausiaina ma le tosoina mai ole tatou uaea malosi mo fesootaiga (Tui-Samoa Submarine Cable Project) e taatia mai ile alititai ole moana sausau ma le gataifale, e fesootai atu ai Samoa i Fiti ma agai atu ai i Ausetalia ma Amerika.”

O lea laina fou e pei ona saunoa le sui Palemia ole a matua tele ai avanoa ma faatupulaia ai foi le faaaogāina ole initaneti, ise tau e gafatia e o tatou tagata.

“O loo ua fatalanoa foi ma fuafua nisi o laina tetele pei ole Manatua Cable mai Tahiti, le southern Cross NEXT mai Niu Sila i Amerika, le laina mo Tokelau ma Tuvalu, ma e afea ai Samoa ma avea ai Samoa ose totonugalemu o ala o fesootaiga ile Pasefika”.

“Oloo faatali foi se tali mai a Amerika Samoa e tusa ai ma le ofo na tuuina atu i ai e mafai ai ona fesootai mai ile Tui-Samoa cable pe a tusa ma latou fuafuaga.

Ole faiga faapaaga ale Malo ma kamupani o fesootaiga e iai le BlueSky, Digicel, Computer Services Limited, faapea nisi o faalapotopotoga ale Malo e aofia ai le NPF, UTOS m ale SLAC (Faalapotopotoga Inisiua a Samoa) ua gafa nei ma le faatinoina o lenei galuega tele”.