Tapena Leiataualesa Taupau Oliva mo se manuia o Aiga i le Tai

 

Ua amata sauni ma faatapena sui tauva o Itumalo taitasi i le faalagamaea a le atunuu e ala i lana faigapalota i le tausaga fou. Ma ua tulimatai foi e aiga, nuu ma itumalo le sui e tatau ona ave i ai le faamuamua auā se leo o le itumalo i totonu o upufai a le atunuu aemaise o se tasi na te finauina se manuia mo tagata lautele.

O le Itumalo o Aiga i le Tai ua toe faasauni i ai le afioga ia Taupau Leiatualesa Mulipola Oliva e faaauau lana tautua i lona Itumalo ma lona atunuu. O se tasi o tamalii sa tulai mai i se paeaiga a le malo i nisi o tausaga ua mavae, ae o lea foi ua ia toe finauina le nofoa o Aiga i le Tai faatasi ai ma nisi o sui se toatolu auā lava se manuia lautele o lona Itumalo.

I le saunoaga a le afioga ia Taupau Leiatualesa Mulipola Oliva, ua tapena i lalo o le fu‘a a le HRPP o se sui tutoatasi, ma ua iai foi ni ana fuafuaga faataatitia mo lona Itumalo e maua ai penifiti pe a toe faamanuiaina lona taumafai i lenei faigapalota.

Auā o lona talitonuga, o le faipule e lua ona tiute patino e tatau ona iai; (1) o ia o le sui o tagata o lona Itumalo i upufai o malo, (2) o le sui o tagata Samoa uma mo le atinae mo le tulaga aoaotetele o atinae o le atunuu, o lona uiga e lē gata i lona finau i mea o lona Itumalo ae vaavaai foi i le atunuu poo ā ni mea e faaleleia mo le manuia lautele.

Ma ua ia silasila toto‘a i auala ma tulaga e maua ai tupemaua, auā o Aiga i le Tai o lona tuasivi lava ia e faalagolago i ai lona atinae o faigafaiva, auā e lē o nuu uma o le Itumalo e lolo i faatoaga.

Na iai ni mataupu na ia lagaina i le malo a o tulai mai le nofoa, e ala lea i le faafaigofie ona tatala o le avanoa i tagata fagogota i le faletupe o atinae, e pei ona iai faiga masani o loo iai, aua o le faletupe o loo iai faamaoniaga e faia ai se nonogatupe.

E pito sili atu ona tele le tupe maua a le tagata fagota nai lo le tagata faigaluega. A lelei faiva a le tagata fagota e uu $500 pe sili atu foi le tupemaua i le aso e tasi, pe a faatusatusa i le tupemaua a le tagata faigaluega i le vaiaso.

O lona uiga a mafai ona silasila le malo i se faiga faavae ina ia faigofie i tagata fagogota ona fai ni nonogatupe i o latou atinae, o se isi atinae lelei lea, ae lē gata foi i lea o le aoaotetele o le atunuu ia tatau ona fausia ni galuega e aumai ai i lalo ni pasene o tagata lē faigaluega i totonu o le atunuu.

Ae o loo iai foi ni polokeki o loo la‘u ai le suavai i Manono Tai auā o loo matuā faaletonu le suavai i lea afioaga. Talu ai o le suavai a Manono Tai o loo sau mai i pamu i Faleolo ma Samatau, ua silasila mamao ai le afioga ia Taupau Leiataualesa Mulipola Oliva e sailia se nofoaga i Manono Uta e eli faapitoa ai se vai mo le kilivaina o le vai i Manono Tai, auā a vaivai le sau o le vai mai pamu, ua faigata foi ona maua e lea afioaga le suavai.

E lē gata i lea ua toe vaavaai i le tulaga o le Soifua Maloloina, o Aoaoga ma le Eletise i totonu o le Itumalo. E ui i le faigata o tapenaga a le sui tauva i le faigapalota ae o loo ia finauina pea le nofoa mo le manuia lautele o ona tagata.

Na fesiligia e le tusitala le sui tauva i sona silafia i aitalafu a le malo o loo iai i isi atunuu i fafo, pe o mafai ona totogi? Na saunoa Leiataualesa Mulipola, o aitalafu o loo mafai lava ona togitogi. I le vaitaimi a o iai i le komiti o tupe a le Palemene e iai lava vaega tupe e totogi ai.

Ma o le taimi nei e lē o toe maua i ai se malamalamaga, ae pau le mea o loo māua o loo faatuputupulaia pea aitalafu mai le mea sa iai. E $700miliona sa iai i lona vaitaimi a o lea ua siitia i luga i le piliona. O le mea masani le fai o aitalafu a atunuu i isi atunuu e lē o se mea fou, auā e leai se atunuu o le lalolagi e lē o nofo aitalafu.

O le vaaiga sili ona tāua o loo tupu ma ola le atinae i totonu o le atunuu, pe a faatusatusa i le tupe maua sa iai na o le $200 miliona e ao i le tausaga, ae o le taimi nei ua ausia e le malo le $400 i le $500miliona ua maua, ma e foliga mai o loo tele le gafatia e le malo ona totogi ana aitalafu.

O le tapena ai o le atunuu i lana faigapalota o loo maitauina e tagata lautele le itu o loo tele i ai le atinae manuia o le atunuu, ma e foliga mai o le toatele o tagata palota e mafuli i tagata o loo agai i le itu o loo tele ai le atinae o loo faatinoina.

O Leiataualesa Mulipola Oliva sa iai muamua i le vaega faaupufai o loo Agaia le malo, ma o loo ia silafiaina le malosi o lea itu e agaia upu fai o le atunuu, auā sa fai ana suesuega ina ia malosi ni point e tuuina atu i totonu o le Palemene pe a oo ina finauina le mataupu. O loo taumafai pea le Itu Agai e faatino la latou tiute i le malosi e mafai ai.

I tagata o Samoa o loo aumau i atunuu i fafo, o loo faaauau pea le faiga o latou palota i sui tauva o Itumalo taitasi, ae e malaga i Samoa e faatino ai lea vaega. E lē o mafai ona faatinoina ni fale palota i atunuu i fafo e fuafua i faaiuga a le malo, ona e taugata ma faigata i le malo ona faatino. Aua a fai loa mo se atunuu se tasi o lona uiga ua iai le aia tatau o tagata Samoa o loo isi atunuu e tatau ona faia falepalota mo atunuu uma.
Ae o le Aso Toanai ua mavae 2 o Oketopa na tumutumu ai le komuniti hall i Massey Road i Magele i tamā ma tina matutua faapea nisi o le itumalo o aiga le tai, aemaise o auaiga ma uo e talisapai le savali ale sui faipule e ala i se sailiga seleni mo lana tapenaga i le palota a le atunuu. O lona uso ia Mulipola Taupau Afano sa fai ma fofoga o le aso, ma faasolo ai loa ipu alofa mai aiga ma uo.

O le faili a le Mapuitiga sa faafoeina musika o le aso. Maeu le taupati atu a le atunuu e tali le valaau, ma o le agaga fiafia lea i nisi o aiga aemaise o le afioga ia Leiataualesa Mulipoa Oliva na faafetaia ai le maau ma le milomilosia o le Itumalo ma aiga i le agai atu e apogi lona taumafai. Na taualuga le faamoemoe o le aso i le taumafataga na saunia e le faleaiga o le Continental Catering ma tolaulauina ai loa le maau ma le milomilosia o le Itumalo ma aiga faapea ma uo na alolofa atu.