Ua lagona e sui lesitala o le sosaiete poo le faalapotopotoga o alii ma tamaitai sa galulue o leoleo o le Malo o Samoa, le fiafia i le fuafuaga ua tapena nei i ai, e faia se reunion poo se faatasiga a sui uma sa galulue i le matagaluega i le tele o tausaga ua mavae aemaise lava o loo fia mafuta i nisi sa galulue i le matagaluega ina ua tutoatasi i le tausaga e 1962 e oo mai i le tausaga nei lea e atoa i ai le limasefulu tausaga talu ona maua le Malo Tutoatasi o Samoa.
“E matagofie tele lenei avanoa o le a maua ai se feiloaiga ma nisi sa galulue faatasi i tiute faaleoleo auā e mafai ona toe maua ai se mafutaga aemaise lava o le toatele o alii ma tamaitai sa auauna i le galuega ua faasolo ina pulapula lagoto le soifua”.
O le finagalo lea o se tasi o sui matua o le sosaiete, le afioga Sapa‘u Lolesio ua 80 ma ona tupu tausaga o lona soifua, ae o se tasi o leoleo sa ia umia le tulaga o le satini sinia.
O le autū o le fuafuaga a le sosaiete e pei ona faaalia e le failautusi, o le sooupu foi lea le afioga Tavu‘i Annie Laumea, o le uluai tamaitai leoleo na umia le tulaga o le leoleo asiasi le Police Inspector, o se avanoa e lē aumaua o le a mafai ona faatino ona o le faailogaina o le limasefulu tausaga o le Tutoatasi.
E tasi le vaiaso o le a malolo ai le atunuu atoa, ma o se avanoa tāua auā o le a avanoa ai tagata uma aemaise o i latou sa auauna ma galulue o ni Malu o le Malo i tausaga ua mavae.
O se faatasiga o loo tapena i ai le sosaiete i se polokalame e mafai ona i latou sa galulue o le a mafai ona auai.
E lei ma‘oti le polokalame i le taimi nei ona o loo tapena ae ua faaalia e le failautusi o loo silasila i se polokalame e maua ai e tagata uma le fiafia, aemaise o le savali faaaloalo i le aso muamua o le Fu‘a poo le Tutoatasi.
O ai e agavaa e auai?
O sui sa avea ma leoleo o le Malo o loo soifua pea ma o loo alala i Samoa e tatala i ai le avanoa ae faapea foi ona avanoa mo i latou uma o loo aumau ma nonofo i atunuu i fafo e pei o Niu Sila, Ausetalia, o Amerika Samoa ma le Iunaite Setete. “O le faamoemoe lena o loo silasila i ai le komiti faafoe o le sosaiete, ia ave le valaau i soo se alii poo se tamaitai sa galue faaleoleo e auai”.
O le fonotaga faaletausaga a le sosaiete na faia i le Aso Toonai mulimuli o Ianuari 2012 na pasia ai le faia o se Reunion.
O le lagolago a sui lesitala uma i le faamoemoen ona o le a mafai ai foi ona maua mai ni manatu o sui o loo aumau i fafo e faaleleia ai le sosaiete i ni fesoasoani e tuuina atu e lagolago ai le galuega faaleoleo o loo feagai ma le Komesina ma le Matagaluega poo i latou o loo galulue i le taimi nei.
O le afioga Saunoamaalii Sonny Schuster, o se tasi sa avea ma Komesina o le matagaluega ua ia lagolagoina foi lenei faamoemoe.
E iai le talitonuga toe o lea tamalii o loo soifua mai pea i le faasologa o tamafanau a Samoa sa seei i le tofiga Komesina mo tausaga e tele i le vaitaimi o tuusaunoa le taimi galue o se komesina, e ese mai i nofoaiga a isi Komesina sa seei i le tofiga ina ua faakonekarate.
O nisi o tamalii o le atunuu sa avea ma Komesina e ese mai alii papalagi sa aumai i fafo i tausaga ua mavae, e aofia ai le afioga Lavea Lio Schmidt ua tuumalo, o Samau Timani Samau ua tuumalo, Galuvao Tanielu ua tuumalo, Asi Tuiataga James Blakelock, ma Papalii Lorenese Neru.
