Silia i le vaiaso o faaopeopea i le sami

Ua na o le faafetai ua sii i le Atua e ni tautai se toafā na silia i le vaiaso o faatafea i ogasami i le tuaoi o Samoa ma Tokelau a o tau saili e leoleo a Niu Sila, Samoa ma Amerika.
O se alia na totogi e ni alii faifaiva se toafā i le lua vaiaso talu ai ina ia agai mai ai i Tutuila i Manu‘a. O le faamatalaga a nei alii e masani ona totogi vaa fagota e faatino ai o latou faiva i taimi ua tuanai, ae o le malaga lenei ua leai lava ano i le pusa na aumai ai mea faigaluega o le vaa ona o le manatu e lē o mamao se nofoaga e malaga i ai ma e na o pisupo 12 aunese e lua ma faguvai na ave i le malaga lenei.

O le faafitauli e leai lava ma se meafaigaluega se‘i vaganā ai ofu faaola na aofia i le fagu lea e fui ai le mu ma na ta‘ua e Talavou Fegaua‘i, o le alii matua lea o le aufaifaiva e toafā (4), ua tetele le galu ua timu ma ua lē ola afi uma e lua o le vaa o iina na amata ai loa le faatafeaga lea na iu lava ina atoa le vaiaso ma le aso e tasi faatoa toe maua ma e maua ane ua pasia ogasami faatulafonoina o Amerika Samoa, Samoa agai atu ma pasia Uea ma Futuna ma ua agai i Toelau le vaa fagota.

O le Aso Lulu na agai ai nei alii i le vaa ma le fuafuaga e Aso Tofi atoa i le sami e fagogota taunuu ai i Manu‘a ma momoe ai ae toe foi ane i le Aso Faraile, peitai e oo i le Aso Faraile ua matuā mamao ese lava ma ua lē toe iloa mai motu o Tutuila ma Manu‘a ma ua leiloa poo fea tonu lava ua agai i ai.
Na ta‘ua e Talavou na uma lava le taumafa na ave i luga o le vaa i le Aso Faraile ma na amata i le Aso Toonai seia oo i le Aso Gafua na sosoo ai ona inu na o le fagu vai lea na avatu ma na uma i le Aso Gafua, ma o iina na amata ai ona matuā lagona le mafatia talu ai e leai se i‘a na mafai ona fagota i le ogasami ua iai ma ua na o le vai lala‘oa mafu o totoe i se tasi o fagu ma o le isi toatolu, o Nuuuli Tupai, Meleke Sang Yam ma Tauaveave Tiave Lagai, na mafai ona inu le vai lea ae o ia na o le suati (se‘i tulou) i le lē mafai e lona manava ona talia lea vai. Faagasolo le vaiaso ma na o latou ta‘ua na vaaia vaalele o pasi ane ma taumafai e talotalo i ai ae e lei toe foi ane vaalele seia oo i le Aso Tofi ua silia ma le vaiaso talu ona faatafea, ua lagona le vaivai o le tino ma le manatu o le oti lava ua oo mai ae vaaia loa se vaafagota tele, ae e mamao ese lava.

Na taumafai ma sa iai se taimi na ola ai le afi ma agai loa i le vaa lea, peitai sa toe pe le afi ma atili ai le mamao ese ma toe taumafai e fufulu le afi ae toe faaola.

O sina ola mulimuli lava lea o le afi o le vaa na ta‘ua e Talavou na taunuu lelei ai lava i tua ane o le vaafagota lenei ma maua ai e iai ni tagata faifaiva Tonga o loo i luga o le vaa, ae o le vaafagota a se alii papalagi o loo faamautu i Amerika Samoa ma na faa-Samoa ane le Tonga ma iloa ai loa o i latou o loo tau saili e Amerika Samoa, Samoa, Niu Sila ma Amerika i le Coast Guard.

Na ta‘ua e le alii o loo pulea le vaa leoleo a le Malo o Samoa, le MV Nafanua, Komesina Lagolago ia Tagaolo Iosefatu Wright, e fitu lelei lava aso talu ona leiloa le alia fagota o alii nei mai Amerika Samoa, ae faatoa maua i Samoa nei lea lipoti talu ai, e agai muamua lava Amerika Samoa e lipoti tulaga faapenei i le Coast Guard poo le puipuiga o ogasami a Amerika ma ana lē logo e le vaega lea o vaa a Amerika le faalavelave i Niu Sila i le fesootaiga a le Pasefika i ona ogasami, e lē iloa e le MV Nafanua, ma e tolu aso o tau saili i le isi itu o ogasami o Samoa lenei vaa faatoa maua le tala i le afiafi o le Aso Faraile ua toe foi mai le MV Nafanua ua iai se vaafagota ua maua nei alii ma toe agai loa le MV Nafanua ma aumai i latou nei i Samoa, ma o loo ua tālia nei la le aso e toe faafoi ai i Amerika Samoa i latou uma nei.

O le toatolu o nei alii e mai i Upolu lava peitai ua tele tausaga o galulue ma nonofo ma ua fai foi o latou aiga i Amerika Samoa, ae e toatasi le alii Manu‘a sa aofia ai i lenei faigafaiva ma lana faamatalaga e lē toe fia fagota ma ua fai foi i ana uo ia e tuu loa le sailiga o seleni i lea auala auā e na o le oti e maua ai. E lē gata i lea o le alii lenei, o Tauaveave Tiave Lagai, o lea o le a malaga e nofo mau ma lona aiga i Hawaii ma o le latou faiva mulimuli lava lea ma le faamoemoe e foi mai loa ona malaga loa lea.

E taunuu lava le malaga ae na ta‘ua e lenei alii, o lea ua toe tolopo i le vaiaso fou le taimi e malaga atu ai ma lona toalua ma lana fanau, ae o le a lē galo ia te ia lenei faalavelave ma le faafetai i le vaafagota na maua i latou aemaise le MV Nafanua i lana tautua faaauau i le laveai ai o soifua o le toatele i luga o le sami.

MV Nafanua

Tautai na afatia mo le silia ma le vaiaso i le vasa