Popole Tuilaepa i suiga ole tau ile Pasefika

Tuilaepa Sailele, Palemia o Samoa oloo finauina gaioiga fesoasoani mo le Pasefika ona o aafiaga ole tau
Tuilaepa Sailele, Palemia o Samoa oloo finauina gaioiga fesoasoani mo le Pasefika ona o aafiaga ole tau

Na vaalaau faapitoa ele Iunivesite Victoria Ueligitone le afioga ile alii Palemia o Samoa, le Susuga Tuilaepa Lupesoliai Sailele Malielegaoi e avea ma failauga faapitoa e tatala aloaia se fonotaga i mataupu tau le suiga ole tau. Ole faatalanoaina o mataupu tau ile suiga ole tau ile Pasefika oloo ta’imua ai lava le alii Palemia o Samoa, aemaise ai o ia foi oloo avea ma taitaifono o atunuu e 18 ole Pasefika e aofia ai Ausetalia ma Niu Sila.

Ole faafitauli pito i sili lea ona maoa’e ile lalolagi, ole vevela ole tau, ua alia’e mai ai afā, lologa ma malaia eseese i afi ua faatama’ia ai le tele o laufanua o atunuu ole Pasefika. Ua siisii le suasami ile vasa laolao ma ua tutupu mai le mau faama’i eseese, e mafua mai uma i suiga ole tau. E le gata ile aafia ai o tagata ae faapea foi ma i’a ole sami, ona o aafiaga o amu ma nofoaga e tuufua ai i’a ma le anoanoai o aafiaga leaga ua tulai mai ona o suiga ole tau.

Ole vevela oloo iai nei e mafua mai le tele o kasa oona oloo ua faaleagaina ai le osone, ma ole tele o nei kasa leaga, ole faaputuga kasa oona mai le afe ma afe o tausaga ua mavae, ae oloo taamilomilo pea ma taai i totonu ole lalolagi.

Na ta’ua e Tuilaepa, “O atunuu laiti ole Pasefika e aafia tele i suiga nei ole tau aemaise lava le siisii ole suasami mai le liu suavaia o mauga asia ile itu i Matu ma Sasa’e ole lalolagi. O Toga, Tuvalu, Kiripati, Marshall Island nisi o atunuu ole a aafia tele ile lumanai i nei suiga, ae tau feololo Samoa ona oloo iai mauga e maualuga foi  ona laufanua. Na ta’ua e Tuilaepa, “E iai le manatu o saienitisi, a lē vave foia lenei faafitauli, ole a magoto ile vasa le tele o atumotu ole Pasefika”.

Ole vaaiga i kasa oona mai falegaosi oloa tetele ua faaleagaina ai le osone, ua mafua ai ona vevela le lalolagi
Ole vaaiga i kasa oona mai falegaosi oloa tetele ua faaleagaina ai le osone, ua mafua ai ona vevela le lalolagi

Na ta’ua foi e Tuilaepa, “Ole fofoina o lenei faafitauli e lē na’o a’u, ae o tagata uma lava. Ua iloa uma e tagata le fofo o lenei faafitauli, ae toe pau le itu oloo totoe ole lototele e faatino. Ole toe sunu’i o laau totō ile palapala ole a fesoasoani tele ile foia o lenei faafitauli. Ole aogā ole toe totōina o laau e nate mitiia le ea leaga oloo taai ile lalolagi ma mafua ai le vevela”.

“Ole fofo lea ole faafitauli ole vevela ole tau, ae fesoasoani tele pe a taofia le faaaogāina o kasa oona ma suauu palapalā oloo faaoagāina e falegaosi oloa oloo susunu ai suaauu oona”.

Ile taimi lenei e pei ona ta’ua e Tuilaepa ua malosi Samoa ile faaaaogāina ole eletise mai le la ma le vai faapea le matagi e suia ai le faaaogāina ole suauu oloo susunuina ile gaosia ole eletise.

Ole tele o faama’i i suesuega a saienitisi e pei ona ta’ua e Tuilaepa, oloo mafua uma mai le sao mai o ave ole la mai lona ‘afu’afu oloo puipuia le lalolagi. Ole kanesa ole pa’u le tasi o faama’i ma le mau faama’i oloo tau sailia ni fofo ile taimi nei.

O taitai o atunuu tetele ole lalolagi na samala ele Palemia i lana mataupu, ina ia fai le latou pitolaau ole faaitiitia o aafiaga ole Pasefika, peitai e faigata tele lenei mataupu ona e lē o kea mai ai le peresetene o Amerika ia Trump ile tagi tautala a Stui.

Ole tali a Tuilaepa, “Ole palaai ole peresetene o Amerika ia Trump e taofia falegaosi mea oloo gaosia kasa oona, ona e taofi loa leai ai loa ma ni avanoa faigaluega o tagata i atunuu tetele ia. A taofi atu le faafitauli ile tasi itu ae alia’e mai le isi faafitauli ole leai oni galuega, peitai e lē taofia ai tagata Pasefika ma atunuu laiti, e tatau lava ona ta’imua ile unaia o lenei mataupu”.

A silasila foi ile taamiloga ole lalolagi, oloo ua vaaia i tausaga uma lologa, mafuie, afa ma le mau mala faalenatura ua faatama’ia ai le tele o laufanua o atunuu ole lalolagi. Na ta’ua e Tuilapea, “O nei faafitauli e mafua uma mai i tagata, o tagata foi e tatau ona latou foia lenei faafitauli”. Ua solomuli Amerika mai le tuuina atu o a latou fesoasoani tupe i atunuu laiti e fesoasoani ai i aafiaga mai le suiga ole tau, ae ose faafitauli tele foi lea oloo tagi tautala ai Tuilapea i atunuu tetele ma o latou taitai, ma ia faapea mai ai ile faatalatalanoaga ma le Samoa Times, “Oloo vaai mai lava le au ponaua oloo aafia le Pasefika ia latou faiga ae lē kea mai”.