Oute lei manao e liutofaga lo’u toalua

Ua uma ona faataele lona tino ma afifi ile siapo, e faatali ai se taimi e maua ai se tupe ona teu lea i fanua maliu ole malo i Tuanaimato
Ua uma ona faataele lona tino ma afifi ile siapo, e faatali ai se taimi e maua ai se tupe ona teu lea i fanua maliu ole malo i Tuanaimato

“O lana upu ole tagata lava o ma’ua e muamua oti, ia teu ai lava ii ma matou nonofo ai lava ma le ma fanau.”

“Ole ala lena na teu ai le tino o Mr Peter Stowers i lona fanua i Fugalei ma matou nonofo ai lava ma la’u fanau.”

Ile talanoa ale tina ia Vaoita Stowers, “o lo’u toalua na maliu mai Niu Sila ile 1996, ma aumai ai lona tino maliu i Samoa e teu ai i lona fanua e pei ona sa ia mavae mai ai.”

Ole fanua tonu lava lea oloo taatia ile pito i Sisifo i gatai ane ole magafa i Vaimoso, oloo faalaumiumi ane i luga ole autu, e lua fale fola laupapa ato apa sa tutu ai, ma le fanuaoti sima i lumafale. Taimi nei ua na’o nutiga ole fanuaoti ma le maumaga talo o totoe ai.

Peitai ole mea ua tupu, ua mavae tausaga talu ona uma lona maliu sa ou malaga i fafo, ae na faateia a’u ina ua ou faalogo mai ua faatau e le isi afafine o Peter le fanua. Ole afafine faatea faaletulafono lea na alu ai pepa ole fanua. Ma sa ia faatauina atu ise tamaloa e iai ana tupe.

Ile talanoa a Vaoita, e le o iai sona tiga ita ile teine lea na vaetama faaletulafono e lona toalua. Auā sa latou nonofo faatasi ai lava ma le afafine lea ma lona ia foi tina ile fanua i Fugalei. Ole latou fale lesi pito ole fanua, ae ole afafine lea ma lona tina lesi tulimanu.

Ae o Peter sa teu i luma tonu ane lava ole latou fale ma le la fanau ma Vaoita. “Ole fanua oti osi toeina sa fai ma mapusaga ole matou aiga, i taimi o lologa. Aua foi e maualuga, ma a tetele mai timuga, ona la’u lea o matou mea i luga ole fanuaoti.”

Liutofaga o Peter Stowers

“Oute lei manao e eli ese lo’u toalua, ona o lana mavaega ia teu ai lava ia i lona fanua ae ua toe faatau e lona afafine lea, e ese lona tina ma faatau le fanua, ole faaletonu ona ua nofo lava le isi a’u tama tama, ma fai le tonu ma le tamaloa na faatauina le fanua, e eli ese mai lona tamā, ae sa ou manao ma te talanoa fesagai ma le tamaloa. Ole tala a la’u tama, e faapea ua fia faaaogā le fanua.”

Ole vaveao ole Aso Lulu, 19 Iulai 2017 lea na faatino ai lea agaifanua, ole eliina a’e lea ole tino maliu o sē pele i fanau ma aiga, ma le faamoemoe, e sii atu ise isi fanua tumau. Ile faamatalaga a Vaoita, e malama ane le taeao ua feoai ane pasi ua uma le galuega a lana fanau.

E tusa ole 50 tagata na latou tapuaia lea faamoemoe, ma sa tufa atu iai taumafa na tapena. O si seleni na avane ile tamaloa ua faatauina le fanua lea na tapena ai le liutofaga, ona ole manaoga ua fia faaaogā le fanua.”

Ole faamoemoe ina ia teu le toeaina i fanuatanu ole malo i Tafaigata, e latalata ane lava ile fanua fou o Vaoita ma lana fanau. Peitai ole tala a Vaoita, ua mapu atu ai nei le tino o lona toalua ile latou fale mo le taimi nei. “Ua uma ona faataele lelei lava ia ma afifi ile siapo.”

Oloo taatia ai nei le tino maliu ile ogatotonu ole fale o lana fanau i Falelauniu. “Ua faatalitali ai nei se’i faaputuputu se tupe, $300 tala e totogi ai se mea e taoto ai ile fanua maliu ole malo i Tafaigata.” Oloo moomia foi se tupe e aveese ai vaega ole fanuaoti oloo ile fanua ile taimi nei.

Ile tala a Vaoita, faapea ua talosaga ane le tamaloa na faatauina le fanua ina ia aveese uma le sima oloo totoe ai. E oo mai ile Aso Faraile na tea nei, oloo tu ai lava le tamai faleie, ma nutiga sima ole fanua maliu i Fugalei. Ae ua taotooto lelei ane le toeina i lona moega mago ma mafanafana ile ogatotonu ole fale o Vaoita ma lana fanau i Falelauniu.

Ua maitauina ua na’o ponaivi o Peter Stowers lea ua eli i luga ma avatu e lana fanau ma lona toalua ia Vaoita. Ae e le o mafai ona avatu uma ai ma lona toto ma lona agaga ae o lona loto alofa ma lana mavaega tuuoti na fausia i luga o lea eleele ua faatau ese. O mea faapenei, e ono faasoesa ai le aitu ile fanua, talu le tuugamau ma le eleele lea ua inu ile tino ole tagata ua maliu.

Moe manatunatu ile afu maligi

E le o mafai ona faagaloina e Vaoita, le vaitaimi ole tau atinaeina o lea fanua ona oIe vailoloa, “e leiloa pe o lesi lena mafuaaga ua ta ma’i ai ma faapenei o’u vae, aua tate tu ile auvai e eli ane i luga le palapala e tanutanu ai.

Na iai le vaitaimi sa matou o ma tamaiti la’u mai le penuili e tanu ai vaivai, ae na taofi mai matou ona faapea e aafia ai le matou fanua ile manu’ainiu.”

“ Ina ua faatau ele afafine fai lea o Peter le fanua ile tagata e suafa ia Chris ae ua leai ai nei se mea matou te o iai ma la’u fanau.” Ole fanua lisi lea oloo nonofo ai nei Vaoita ma lana fanau i Falelauniu, na ave iai e le malo, ina ia tau faafilemu ai le latou mataupu.

O fanua ole malo i Falelauniu, oloo lisi atu i aiga mai nuu i tua o Upolu, faapea aiga mai Savaii, e nonofo ai ma togitogi, (lease to own). Aemaise aiga, ua faigata ona toe foi i nuu i tua ma Savaii, ona ua leva ona aumau i Upolu ma ola a’e ai fanau, ma aooga ai lava.

E kuata eka le fasi fanua o Vaoita ma lana fanau ua manuia ai, ma i lana faamatalaga, “ua sili mamao atu le fanua lea ua latou nonofo ai nei ma lana fanau, ona e le gata ina ole a avea ose latou lava meatotino pe a uma ona totogi, ae ole maua ai ole filemu o lona loto, manaia lona togalaau, o fa’i, manioka, talopalagi, taamu ma fugalaau eseese ua faamatagofie ai.

E leai foi se vailoloa e toe pologa ai, e ui ina ua ia faaaogāina nei le walker, ae manatu le tina, ole si lava lena mafuaaga ole faaletonu o ona vae ole malulu o taimi sa ia taumafai ai e faaea le tanuga ole latou fanua i Fugalei.

Ise faatalatalanoaga faasamasamanoa i tausaga ua tuanai ma le afafine o Peter le tamaitai o Alesi Stowers, na ia faamatala ai i lona taumafai atu e faafilemu le latou mataupu lenei ma nai ona tei. Talu ai e alofa foi ia ile fanau a lona tamā, o ona tuagane, ina ia maua pea se latou fealofani ma femalamalamaai ile fuafuaga na ia faia.