Leai se moliaga e faamaonia ole Komesina

Le alii Komesina o Leoleo, Fuaiavaililil Eagon Keil,
Le alii Komesina o Leoleo, Fuaiavaililil Eagon Keil,

Ua faaui uma i tua moliaga ole alii Komesina o Leoleo, Fuaiavaililil Eagon Keil, ona e lē o lava molimau a leoleo e suesueina ai le mataupu. Ose tasi lenei o mataupu tau faamasinoga ua leva ona talitali iai le atunuu mo sona faaiuga. Na faamaonia mai ele afioga ile Loia Sili a le Malo, Lemalu Herman Retzlaff, e 265 moliaga sa faia faasaga ile Komesina o leoleo ma ua faaui uma nei i tua.

Ole Aso Gafua, 20 Fepuari na fofogaina ai le mataupu ile faamasinoga maualuga e lana afioga ile tamaitai faamasino ia Mata Tuatagaloa. Ole alii loia faapitoa mai Niu Sila Kenneth Nigel Hampton QC, na tofia ele ofisa ole Loia Sili, e finauina moliaga faasaga ile Komesina o Leoleo.

Ile pepa ole folasaga ale alii loia mai Niu Sila na tuuina mai, oloo faailoa ai  moliaga na faia faasaga ile Komesina:

  1 moliaga ole taufaaosooso e faaoo le oti ise tagata

100 moliaga ole umia ose laau malosi matautia

148 moliaga ole umia ose aupega e faasāina

8 moliaga ole faia o gaioiga taufaamata‘u

6 moliaga ole lafo o upu taufaamata‘u

2 moliaga ole lafo o upu faalumaluma

Ile folasaga ale alii loia ia Hapmton QC na ia faaalia ai, ua mae‘a ona ia iloilo moliaga uma ma molimau, ma ua ia faia ai se faaiuga, o moliaga uma ua taoto nei i luma ole faamasinoga, ua tatau ona toe faaui i tua ona o mafuaaga nei:

E leai se tuua‘iga o tuua‘iga uma nei faasaga i lē ua molia na faia iai se suesuega tuma‘oti, ose tulaga sa tatau lava ona faatino

Ole faatinoina foi le faatalanoaina o molimau ise tulaga aloaia e lei faia

E lei fesiligia foi e leoleo se faamatalaga mai lē ua molia

E lei fesiligia se fautuaga faaletulafono muamua, a‘o lei faauluina moliaga ma pueina faapagota lē ua molia

Ana faatino uma vaega e pei ona ta‘ua i luga, e leai se moliaga e tasi e faauluina

I molimau ua tuuina mai, e lē o lava molimau e faia ai se suesuega e faalagolago i molimau maumaututu, mo se iuga amiotonu.

Ile taimi na tulai mai ai lenei mataupu, ma le taimi na taofia ai lē ua molia, ma le taimi na faaulu ai moliaga, sa iai feeseeseaiga ile va o leoleo, e aafia ai ma lē ua faasino iai moliaga. E leai foi se atugaluga o tagata lautele poo ni gaioiga faasolitulafono e faavae ai tuua‘iga. Oloo manino foi e lē o iai se afaina poo se atugaluga o tagata lautele ile mataupu oloo tulai mai, ole faaauauina o lenei mataupu e lē o moomia e tagata lautele. Ole mataupu lenei sa tatau ona suesueina ise komiti suesue, ae lē ose mataupu e suesueina ile faamasinoga.

Ona o ia mafuaaga na fautuaina ai ele alii loia le faamasinoga ina ia toe faaui uma i tua moliaga sa faia faasaga ile alii Komesina o Leoleo.

Ina ua saunoa le tamaitai faamasino ia Mata Tuatagaloa ma ia folasia ai nisi o vaega ua faavae ai lana faaiuga na tuuina mai e faavae ile folasaga ale alii loia

•E lei faia se suesuega tuma‘oti faasaga i moliaga uma ua faauluina mai.

•E lei faatinoina le faatalanoaina o molimau i auala talafeagai, ae na faataunuu lava ona faaulu moliaga faasaga i lē ua molia ma pueina faapagota e leoleo e aunoa ma le fesiligia ose fautuaga faaletulafono.

•E lē o iai foi se atugaluga o tagata lautele ile tulai mai o lenei mataupu

•Ole mataupu sa sili ona tuuina atu ise Komiti suesue latou te iloiloina.

Ona o ia mafuaaga ua tatau ai ona faia se faaiuga ise taimi vave e tusa ai o  suesuega ma moliaga sa faia faasaga i lē ua tuua‘ia.

Ole faaiuga ale tamaitai faamasino, na ia talia ai le toe faaui uma i tua o moliaga e 265 na faia faasaga ile Komesina o leoleo, ona e lē o lava ni molimau e suesueina ai.

E lei natia le agaga faafetai ole alii Komesina ia Fuaivailili Eagon Keil, e pei ona ia ta‘ua lona agaga faafetai ile atunuu aemaise o lona aiga, na ia faailoa foi, sa iai lava lona talitonuga, e malo lava le mea amiotonu. Ole alii loia ia Leiataua Komisi Koria na tulai mo le alii Komesina.

E lomia lenei lipoti, e lē o mautinoa poo afea ole a toe foi ai le alii Komesina i lana galuega, e pei ona faamalolo lē tumau ai nei. Ose tasi lenei o mataupu sa faailoa ai foi le atugaluga o tagata lautele ona ole tele o tupe ale malo oloo faaalu ile aumaia o loia mai fafo e tauaveina lenei mataupu ile faamasinoga, peitai, ole faaiuga foi lea o uluai moliaga ole Komesina o leoleo lea foi na aumai ai ele malo le alii loia mai Niu Sila Paul Dacre QC, ae na faaui foi i tua ona e lē lava molimau.

O moliaga na toe faia e leoleo, lea na aumai ai foi ele Loia Sili le alii loia Kenneth Nigel Hapmton QC, peitai, ole iuga lava foi e tasi, ua toe faaui i tua moliaga ona ole lē lava o molimau a leoleo.