Lapataia Samoa i le siama matautia o le Zika

I se tusitusiga i luga o le upega tafailagi a le nusipepa o le Washington Post, o loo faaalia ai le tusa ma le valu nisi o atunuu o le teropika e aofia ai ma Samoa i na atunuu, ua lapataia nei e o latou vaega o le soifua maloloina ina ia mataala ma faaeteete i taimi o a latou faigamalaga, ona o loo iai se faama‘i matautia ua mautinoa le vave o le pepesi ma ua telē sona afaina ai aemaise o le taimi o ma‘itaga o tina, ma o lenei siama o loo feaveai mai e namu.

O le siama poo le vairusi lenei ua mafua ai le faama‘i e ta‘ua o le Zika ma o le vave o le pepesi ma aafiaga ogaoga o loo tulai mai ai i fanau pepe faatoa soifua mai, ua mafua ai ona uunaia e faigamalo i atunuu nei i Amerika Latina o latou tina ma tamaitai ina ia faaetete ia lē ma‘itaga i totonu o le isi lua tausaga o sosoo mai.

Ua mafua lea lapataiga ona o ni faaeteetega i nisi o aafiaga matautia ua oo ai i pepe fou faatoa fananau mai, lea e iai le talitonuiga e sootaga atu i le siama lenei ua mafua ai lenei faama‘i o le Zika.

E tusa ma le 22 le aofaiga atoa o atunuu o le teropika lea e tele i atunuu o Amerika Latina, le Atu Karipiane, ua avatu malosi i ai lena lapataiga, ona o le malosi o le pepesi o lenei faama‘i e feaveai e se ituaiga o namu.

Ae o nisi o atunuu ia ua toe faaopoopo atu i ai i lena lapataiga e pei o Barbados, Bolivia, Ecuador, Guadeloupe, Saint Martin ma Guyana; Cape Verde, o atunuyu i le talafatai i sisifo o Aferika, faapea ma Samoa.

O le siama lava lenei o le faama‘i o le Zika ua lapataia malosi ai ni fafine o loo ma‘itaga ina ia aua ne‘i  fuafua mo ni faigamalaga atu i le atunuu o Pasili (Brazil).

O le puipuiga mo fafine ma‘itaga mai le faimalaga atu i atunuu nei o loo malosi ai lapataiga, ona e iai le talitonuga o le faama‘i lenei ua mafua ai nisi o aafiaga i pepe fou faatoa fananau mai e pei o le laiti o o latou ulu, ma e lē sologa lelei ai foi le tuputupu a‘e o le faiai o lenei pepe fou a o faasolo a‘e ina matua.

O loo lapataia malosi tagata e malaga atu i nei atunuu, aemaise lava i Brazil, Colombia, El Salvador, French Guiana, Guatemala, Haiti, Honduras, Martinique, Mexico, Panama, Paraguay, Puerto Rico, Suriname ma Venezuela, ia taumafai e ofu ni ofutino lima uumi ma ofuvae vaeuumi ina ia kava uma ai le tino mai le ono ū e se namu, aemaise foi ia faaaogā spray na o loo maua e fana pe uu ai le tino ina ia le latalata atu ai namu ile tino. O aafiaga o lenei faama‘i o le Zika, e aofia ai le vevela ma fiva, pata le tino ma tiga sooga o ponaivi, ae o nisi tagata e lē iloa atu i o latou tino ni vaega ua u e namu, peitai e mulimuli ane lava aliali mai auga matautia nei.