Ua laga e le Komiti o Tupe a le Palemene ni fesili i le faauluuluga o le Matagaluega a le Palemia ma le Kapeneta o loo iai le pulea o mataupu tau femalagaiga a le Malo o Samoa, pe aisea e lē maua uma ai e tagata Samoa e talosaga avanoa e 1,100 o loo mafai ona nofomau ai o tatou tagatānuu i Niu Sila i le tausaga, i lalo o le polokalame nofomau o le Quota Scheme.
Na faaailoa e le Pule Sili o le Matagaluega a le Palemia ma le Kapeneta, le faletua o Vaosa Epa, lea tulaga ina ua saunoa i le mae‘a o le se‘i mo talosaga nofomau o lenei tausaga lea sa faatautaia i le ofisa o le Hai-Komesina o Niu Sila i Apia i le Aso Tofi, 9 o Iulai 2011.
“Talu ai o le matou matagaluega o loo iai ma le vaaia o femalagaiga, atonu o le pogai lea na fesiligia ai matou e nisi o le Malo (Komiti o Tupe a le Palemene) pe aisea e lē faatumulia ai avanoa e 1,100”.
Na faaalia foi e Vaosa o tausaga uma lava e lē ausia le 1,100 o tagatānuu o Samoa e malaga e nonofo mau i Niu Sila. O lana saunoaga a toatele lava poo le 700 i le 800.
E iai vaega o aiaiga i tulaga tau femalagaiga a Niu Sila e ao ona faamalieina, ma o le isi lea mafuaaga e lē manuia ai talosaga a nisi e pei ona faaalia lava e le tamaitai pule sili.
O le faataitaiga poo se tagata poo ni tagata o se aiga o loo talosaga nofomau sa ova aso na nofo ai i lea atunu.
E lē mafai lava ona toe maua se avanoa o se tasi o lea aiga pe afai e lē aumaia i Samoa le tagata ua nofo faasolitulafono i Niu Sila.
Na faailoa e le Pule Sili i le Komiti o Tupe a le Palemene, sa lauliliuina le faaaogāina o seleni ua faatatauina mo le Matagaluega a le Palemia ma le Kapeneta, o le a taumafai e saili ai ni auala e faatumu ai avanoa e 1,100 ae o le itu sili ona tāua o loo taulai i ai se fuafuaga, o le aumai lea i Samoa o tagata e ana fale faigaluega ma kamupani e saili ni a latou tagata faigaluega ia i latou e manuia i le se‘i mo le nofomau.
A lē o lea foi o le a taumafai e saili se finagalo o le Malo o Niu Sila pe faamata e mafai ona ave le avanoa i se tasi e talosaga pe a manuia e malaga i Niu Sila mo le 6 masina e saili galuega ai, ma a maua ai loa se galuega ona faaauau lava lea o lana nofomau.
Ua faaalia e le tamaitai pule sili o le a iai se taimi e soalaupule ai ia fuafuaga ma le Malo o Niu Sila ina ia mautu ai se tali o le manaoga i le fia faatumuina ia maua le 1,100 o tagata mai Samoa e nofomau i lea atunuu i tausaga taitasi e tusa ai ma aiaiga o le Quota Scheme.
11,000 aofia i talosaga nofomau o le 2011 O le tausaga nei e le itiiti ifo ma le 5,000 talosaga na tuuina atu ma ua aofia ai ni tagata se 11,000 i totonu o ia talosaga uma.
O le aso 5 o Ianuari o le tausaga fou, 2012 e tatau ona oo uma atu i totonu vaega uma e manaomia mo talosaga nofomau o le a manuia i le se‘i ma sauni ai loa i latou e tuua Samoa. O le a faalauiloa i le vaiaso lona lua o le masina fou o Iulai i latou o le a manuia a latou talosaga nofomau.
O le se‘i o le tausaga nei o loo aofia ai ma talosaga nofomau mai atunuu o Tonga, Kilipati ma Tuvalu.
O Tonga e 250 avanoa nofomau i Niu Sila a o Tuvalu ma Kilipati e na o le ta‘i 75 tagata e mafai ona agavaa i lea avanoa.
