Fao e Funefeai le avanoa faigaluega

Funefeai Dikaiosune Atoa Tamaali’i
Funefeai Dikaiosune Atoa Tamaali’i

O tagata na talosaga ile avanoa faapitoa lenei ile Ofisa o fesootaiga ale Matagaluega ale Palemia, e tofu lava ma silafia faapitoa i matafaioi e faatino ai aemaise lava ia i latou oloo galulue ai ile matagaluega, na talosaga foi ile avanoa.

Peitai ole faaiuga faia fo’i sa taumate mo se vaega na faatalanoaina tusitala na talosaga. Ae ise faamatalaga mai le paaga faamoemoeina, sa mataina lava silafia ma le agaga o faamatalaga ole vaega na talosaga ma le tamaitai ua ia faoina nei lea avanoa faigaluega, ina ua fulisia iai le faaiuga.

Ua tofia ai nei le afioga a Funefeai Di Atoa Tamalii e avea ma ofisa sinia ole vaega o fesootaiga ile matagaluega ole Palemia. O lea avanoa sa faasalalau faalaua’itele, ma tusi talosaga iai i latou o iai le tomai faatusitala ma le faasalalau.

Peitai, ole tofia ai o Funefeai, ina ua ia faamalieina faatalanoaga na faia o lea avanoa faigaluega ile malo. Sa galue talu ai nei ile ofisa ole malo o Amerika i Apia ile va ma tagata mo le tolu tausaga, na avea ose aoaoga tele i lona soifua galue ae ole avea ai o ia ose tina talavou.

  O ia ose fua o galuega lelei ale aoga tulagalua ma le kolisi o St Mary. Ose alo e faasino ia Pualele Atoa Tamaalii ma Rev Sione Uesile Tamaalii. Ua amata nei le afioga a Funefeai i lana galuega fou ile matagaluega ale Palemia ile eleele fou.

Ua fetaui tonu lava le amata ai ole tina talavou ia Funefeai i lona tofiga fou ile Matagaluega ale Ofisa ole Palemia, ma le tufatufa o faailoga e taualoa ai tautua a tagata taitoatasi ma faalapotopotoga ae o matagaluega ale malo ua filifilia ona ole tulaga maualuga tele o a latou auaunaga.

Oi latou na e aofia ai, Marie Margaret Ripley mo lana tautua 64 ile Public Service poo le Auaunaga lautele. O galue ai nei ole failautusi lona lua ile Minisita ole Siosiomaga, mo le Sui Palemia, Fiame Naomi Mataafa.

O Mrs Ripley ua atagia ai le taua ole auaunaga lautele ma maualuga ai lava ona viiga i lana galue faamaoni, ae o lona sao foi lea ia Samoa. Ua avatu foi ia te ia ele Komisi o tagata faigaluega lautele, Public Service Commission mo lona taimi atoa ua ofo e galue ai, aemaise lava ole faaauau ai pea mo le PSC, ma avea ai lava ia ose faata’ita’iga e faamemelo iai lana aufaigaluega.

O talaaga o lona galue ai ile PSC, na amata mai ile aso 3 Aokuso, 1953, ose lomitusi ma na tusi faapupuu upu, short hand typist, ile Vaega o Faasalalauga. Tausaga e 1964-1997 na galue ai ole Stenographer ile Matagaluega ole va i fafo.

Ae ole tausaga lava lea na avea ai Marie ma failautusi lona lua ile afioga ile Minisita ia Fiame Naomi Mataafa ile matagaluega o Aoga, Tina ma Tamaitai, Faamasinoga, e oo mai nei lava ile MNRE, ua atoa ai ile tausaga lenei le 20 tausaga talu ona avea ma failautusi lona lua.

Ua amata fiafia lenei vaiaso mo tagata ta’itoatasi ma faalapotopotoga tumaoti ae o matagaluega ale malo, na filifilia ile tulaga maualuga o a latou auaunaga ile atunuu.

E aofia ai, ofisa sili lagolago Leulua’ialiiotumua Faagutu Samuelu Vaatolu ole matagaluega o faamasinoga, o lona sao ile vaega o Palola ma auanaga tau nofovaavaaia.

Mo le umi ole taimi o galue mo le alo ma le lautele, ua aloaia ai le afioga Marie Margret Ripley, e oo mai nei oi le ofisa ole Minisita ole Siosiomaga ma Puna’oa faanatura, ae ole Sui Palemia o Samoa, Afioga Fiame Naomi Mataafa. ole 64 ai lenei o tausaga talu ona galue pea Marie ile malo talu mai le 1953.

Ae mo le faailoga ole Excellence Team, poo le vaega faimea mafai ma ua silisili atu la latou auaunaga, na maua ele Toomaga mo ana galuega faapaaga ma le Matagaluega o faamasinoga, talu mai le 12 tausaga, ile taulamua ile lagolagoina o fanau ua manumalo mai sauaga o feusuaiga, ole faatuina ole faamasinoga mo tupulaga talavou ile 2013, na faafetaia ai ele Susuga Siliniu Lina le pule ole ofisa o faamasinoga ona ole amanaia ole tautua,  Mai le matagaluega o leoleo na faeaina ai le Komesina, afioga Fuavaliili Egon Lincoln Keil ile Inspirational Leadership, poo lana ta’ita’iga faamalosiau, ua toe faafoi atu iai lona tofiga Komesina, talu se poloketi faatau i aafiaga o laau malosi na taulamua ai ile Safe Samoa.

Ae mo le nofosilafia ole lautele, ua aloaia ai le tautua ale matagaluega ole ofisa vaai tau, ma tuuina atu le faaeaea i tamaitai e tolalua, le Susuga Folole Alapati ma Katie Pogia i lo la sao, ile poloketi faalauiloa i fanau aoga na taualmua ise DVD ole Save Yourself, ia faasao oe.

O nei lava faamanuiaga ile aloaia ai lea o tautua a tagata faigaluega ole malo, ae ua fetaui lava foi ma le toe foi ai nei ole alii leoleo sinia faatonu ia Taupau Kaioneta Kitiona Aliisolia i lana galuega tuai ile ofisa o leoleo. Na talanoa mai ai le isi ona uso leoleo sinia ile matagaluega, ole vaiaso talu ai na toe amata ai lea tamalii.

Ae i faamaumauga ole faamalolo mai ai o iai mai lana galuega, mo se taimi le tumau, afua mai ini moliaga faasaga ia te ia, ise mataupu tau fanua ma suafa, ile fanua oloo nonofo ai lona aiga i Puipaa. Lea na la faamasino ai ma se matai sa i totonu ole faigamalo ale HRPP ma sa avea ai ma Minista ole Kapeneta ini tausaga ua mavae. Peitai ole toe foi ai o lea tamalii ilana galuega, e pei ona talanoa ai i tala faavamalo mai Niu Sila, ose tali lena mai le Atua aua e lei agasala. E faamalolo le tumau Taupau o fai ma fofoga ole matagaluega i ana polokalame faalauiloa i luga o ofisa faaasalalau.

Ua amata ai nei ona mata’ituina isi auaunaga ile atunuu mo le isi ana tufaga faailoga ile lumanai.