Na fesili se tasi o tamaitai a’oga ole Kolisi ole Southern Cross ile afioga ile Ao ole Malo poo le ā sona lagona ina ua tofia o ia ele Palemene e avea ma Ao Mamalo ole Malo. Ole fesili amata lea ole feiloaiga ale afioga ile Tamaaiga le Tui Aana Tuimalealiifano Vaaleto’a Sualauvi II ma le aumalaga o fanau mai lea Kolisi maualuga i Niu Sila. Na tali le Ao ole Malo ma ia faamatala ose lagona faate’ia auā sa leai sona manatu ole a liliu ane se finagalo ole Malo ma le Palemene ia te ia ma le tina ole aiga (Masiofo Faamausili Leinafo Tuimalealiifano). Na lagolago ane foi le tali ale afioga ile Masiofo ale Tui Aana ma ia faamatala o ia sa ile tapenaga ale mafutaga a tina ole latou aulotu ae ia maua ai le tala ile filifilia o i laua.
Ole fesili ale tamaitai a’oga ole kolisi ona ole mafuaaga lea ole feiloaiga ale aumalaga ma lana afioga ile Ao ole Malo ma lana Masiofo ona ole fia sailiili i nisi o mataupu e fitoitonu ile aganuu faasamoa aemaise o lea faatoa maua le feiloaiga ile Ao ole Malo fou ma lana Masiofo. Ole aoauli ole Aso Tofi ua mavae na talimalo ai le Ao ole Malo ma lana Masiofo ma le aiga ole Tui Aana ile maota i Matamatanonofo i Matautu Falelatai ile faigamalaga. Na oo lava talanoaga ma saunoaga ole feiloaiga ile faamatalatala ele Ao ole Malo ole tala ile taua na fasia ai autau a Tonga sa pulea Samoa ile tele o tausaga ua mavae.
Ole maota i Matamatanonofo na maua lona igoa ona ole nofoaga tonu lea na fafau ai aupega ole taua e faasagatau atu ai i autau ale Tupu o Tonga i ia onapo o Talaifei’i. Ole nofoaga foi lea na fafau ai aupega e lata ile Olo o Mafafa sa fausia e autau a Tonga e latalata ane ile nofoaga.
Na o atu tagata Samoa na laulaututū ma matamata ile fafauga o aupega ae na ave iai le fautuaga e nonofo i lalo ma matamata ina ne’i mateia ane e autau a Tonga le fafauga o aupega. Ole taua lea na tutuli ese ai autau a Tonga ma le latou Tupu ma toe foi uma ai i Toga ona ole totoa o tama o Tuna ma Fata. Na faamatala ele Afioga ile Ao ole Malo le tala a’o faalologo fofoga o fanau ma faiaoga ole aumalaga. Na taualuga le mafutaga ile taumafataga mamafa na saunia ele Ao ole Malo o lana Maisofo ma o la aiga i Matamatanonofo, faapea meaaloga o galuega taulima na foai mo le aumalaga.
Na faapea foi ona faaaloalo le aumalaga ise meaalofa tupe ma se ata ua mae’a ona faavaa mo le Ao ole Malo ma lana Masiofo.
Ole uluai Kolisi lea mai fafo ua feiloai atu ile Ao Mamalu ole Malo ma lana Masiofo ile tuanai ole lua masina ma ni vaiaso talu ona tofia le afioga ile Tui Aana Tuimalealiifano Vaaleto’a Sualauvi II ma Ao ole Malo Tutoatasi o Samoa.
