‘Faaolaola ma faatumau le gagana Samoa’…Ao o le Malo

O le ā le aogā o le ‘ainā o motu o Samoa e ona tagata, ae ua leai sana gagana? O se fesili tāua lea i le malelega faamanuia a lana afioga i le Ao Mamalu o le Malo, Tui Atua Tupua Tamasese Efi, i le faamanatuina o le 51 tausaga talu ona maua le Malo tutoatasi o Samoa mai pulega a isi malo i fafo.
O lana malelega na ia faafetaia ai le faigamalo ma le Palemene i le fausia o se tulafono e faatūina ai se komisi o le gagana Samoa. O se lagona lea o loo tau fai oo ifo i le toatele foi o tamalii ma failauga aemaise le toatele o taitai o nuu, ekalesia, ma le Malo i le tatau ona faaolaola ma faatumau pea le tatou gagana Samoa.
O faamaumauga i se suesuega a le UNESCO o se tasi o faalapotopotoga a Malo Aufaatasi ua ta‘ua ai e 30 atunuu o le lalolagi o le a mou ma lē toe iai ni a latou gagana.
E lē o iloa poo ai ia atunuu, ae o popolega o loo iai nei o le saoasaoa o suiga ma le faaaogāina tele o le gagana peletania ua faasolo ai ina solipala ma gagana a nisi o atunuu o le Pasefika.
O le galuega lea a taitai o Malo o loo taumafai e faatino ni auala e taofia ai le mamulu ese o le gagana ae ia faatumau pea i tupulaga lea ua molimauina ua vave ona suia le tele o upu ua latou faaaogāina ma ua lē foliga ai i upu moni o a latou gagana.
O le malelega a le Ao o le Malo na ia faailoa ai, ua tauau ina pulea e le gagana peletania le gagana Samoa ma o se tulaga ua tatau ai ona faatino loa se fofo ma faaauau ai pea ona tumau le gagana Samoa e faamemelo ai le atunuu.
O se tasi lea o tulaga ua tele ina molimauina i Samoa i tupulaga talavou ma fanau iti, ona ua tele ina ese upu o le gagana ua tautatala i ai, ma ua lē o ni upu tonu ia. O fesootaiga televavave faatekonolosi o se isi lea o faapogai o le vave o le pue a tupulaga i nisi o upu o le gagana peletania ma ua faafefiloi ai ma upu o le gagana Samoa ua lē iloa tonu poo ā o latou uiga.
O le tulafono taufaaofi mo le faatūina o se komisi o le gagana Samoa o loo taoto i le Palemene ae ua mae‘a ona faataatia i le laulau a fono i nisi o paeaiga ua mavae.
O se komisi ua faatulaga mai ai se auala o le a tagofia ai le faatinoga o ni auala e sailiili ma suesue mae‘ae‘a ai vaega e tatau ona faamautu mo le faatumauina o le gagana Samoa, ma ia aoaoina foi i le tulaga maualuga ina ia maopoopo pea upu o le tatou gagana.